2010'da turizmde 20 milyar dolara ulaşırız

DÜNYA Turizm Örgütü (WTO) İş Konseyi'nde Başkan Yardımcısı olarak Türkiye'yi temsil eden Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) Genel Sekreteri Nedret Koruyan, Türkiye'nin 2010 yılına kadar turizm gelirlerini ikiye katlayıp 20 milyar doları yakalayabileceğini belirterek, ‘‘Türkiye'de turizm bir yaşam biçimi haline gelmeli’’ diyor. Koruyan, Türkiye'de turizme gereken önemin verilmesi ve yatırımların önünün açılması halinde sektörün 2010 yılında 20 milyonun üzerinde turist ve 20 milyar dolar gelir, 2020'de ise 40 milyon turist ve 40 milyar dolar geliri yakalayabileceğini söylüyor.

104 ülkenin üye olduğu Dünya Turizm Örgütü'nde (WTO) sadece kamu kuruluşları yer alıyor. İş dünyası ve sivil toplum kuruluşları ise aynı yapı içindeki 350 üyeli Dünya Turizm Örgütü İş Konseyi'nde temsil ediliyor. İş Konseyi'nin Yönetim Kurulu'na iki yıl için seçilen Koruyan, turizm sektörüne yabancı sermaye yatırımlarının çekilmesinin öneminin altını çiziyor. Koruyan, ‘‘Yabancı tur operatörleri, sayahat acentaları, turizmciler Türkiye'deki tesislere yatırım yaparsa, Türkiye'ye turist getirmek için çaba gösterir. Türkiye'nin tanıtımını da yapar’’ diyor. Nedret Koruyan'la, Dünya Turizm Örgütü'nün turizm konusundaki saptamalarını ve Türkiye turizminin geleceğini konuştuk.

Dünya Turizm Örgütü'ne göre 11 Eylül dünya turizmini nasıl etkiledi?

- 2001 Eylül'ü dünya turizminin miladı olarak alınabilir. Dünya Turizm Örgütü (WTO) o dönemde bir aylık çalışmayla olaylardan en çok etkilenen ülkeleri belirledi. Bu olaylardan en fazla etkilenen ülkeler ABD'nin arka bahçesi diyebileceğimiz Latin Amerika ülkeleri oldu. Güney Yarıküre'de bahardı yaza yeni giriliyordu, turizmde sezon yeni başlıyordu. Bu olaylardan Afrika'nın güneyi de çok etkilendi, çünkü buraya da safari için Amerikalı turistler geliyordu. Güney Afrika'ya giden turistlerin yüzde 40'ı Amerika'dan gelirken bu sıfıra indi, yüzde 40'ı Japonya ve Uzakdoğu'dan gelirdi bu da sıfıra indi, yüzde 20'si de Avrupa'dan gelirdi bu da yarıya düştü, yani bu ülkeler turistlerinin yüzde 90'ını kaybetti. Akdeniz çanağı ikinci derecede etkilenmiş bir turizm bölgesi oldu.

WTO'nun Türkiye turizmi için tesbitleri neler?

- 2000 yılında elde edilen sonuçların da etkisiyle Türkiye turizmi 2001'e iyi başlamıştı. Ancak 11 Eylül'ün Türkiye turizmi üzerinde olumsuz etkileri oldu. En ciddi negatif etkisi büyük şehirlerdeki kongre ve kültür turizminde yaşandı. Çünkü bunlar üst gelir grubuna ait ve özellikle Japonya, Fransa ve Amerika gibi ülkelerden gelen turistlerin ilgisini çeken konulardı. 11 Eylül olaylarından sonra bütün dünyada bu tür etkinlikler bıçakla kesilmiş gibi durdu. Bizim şansımız Kuzey Yarımküre'de olmamız ve kışa başlıyor olmamızdı. Bizde 2001 Eylül ayında yüzde 5 artış oldu, ekim ve kasımda düşüş oldu. Ama sonuçta 2000'e göre 2001'i yüzde 13 gibi bir artışla kapattık.

Türkiye'nin yeni turizm yatırımlarına ihtiyacı var mı?

- Türkiye'nin dünya turizmindeki payı yüzde 1.5. Bugünkü trend devam ederse Dünya Turizm Örgütü'nün son derece tutucu varsayımları gerçekleştiği takdirde dünyada turizmindeki payımızı hiç değiştirmesek bile, Türkiye'ye on yıl sonra en az 30 milyon turist gelecek. Türkiye'nin bu turistleri yatıracağı, ağırlayacağı yatırımlara ihtiyacı var. 92'den beri turizme teşvik yok. Ama turizm yatırımları pahalı ve riskli. Yabancı sermaye turizmde daha da önemli. Turizm tesislerine turist getiren tur operatörleri, seyahat acentaları gibi yabancıların Türkiye'de fiziki yatırım yapması çok önemli. İşte o zaman bu yabancı yatırımcılar ortağı olduğu tesislere turist getirmek için Türkiye'nin fahri elçisi gibi çalışır. Ama yabancı sermayeyi turizm sektörüne çekecek hiçbir teşvik yok.

Geleceğe baktığınızda Türkiye'yi turizm açısından nerede görüyorsunuz?

- Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) olarak, dünyadaki trendleri, geçmişteki akımları, Türkiye'nin ne kadar zamanda, ne kadar yatırım gerçekleştirme kabiliyeti olduğunu gözünöne alarak bir çalışma yaptık. Bu konuda çok ciddi beklentilerimiz var. 2010-2020 yılları hedefleri sözkonusu olduğunda, 2010 yılında Türkiye'nin 20 milyonun üzerinde turist ve 20 milyar dolar gelir, 2020'de ise 40-50 milyon turist ve 30-40 milyar dolarlara çok rahat çıkabilecek kapasitesi var. Ancak Türkiye'de turizm ber yaşam biçimi haline gelmeli. Örneğin İspanya'ya yazın da kışın da gitseniz, hemen her şehrinde dolaşan yüzlerce turist görürsünüz.

Turizmin yaşam biçimi haline gelmesi için neler yapılmalı?

- Tabii burada hayatın her alanına kaliteyi getirmek önemli. Çok yönlü bir olay bu. Ama altyapı ve üstyapı yatırımlarından başlamak gerek. Çevrenin ve kültürel değerlerin korunması, sürdürülebilir hizmet, kalıcı yatırımlar gerekiyor. Türkiye'nin muhteşem doğası yanlış yapılaşmayla yok ediliyor. 1980'lerde ikinci konut furyası ile sahiller beton yazlıklarla doldu, taştı. Çoğu yılın büyük bölümünde boş tutulan bu ikinci konutların planlı birşekilde turizme kazandırılması gerek. Türkiye'nin yazlık veya tek tek otel projelerine değil, büyük tatil kenti projelerine ihtiyacı var. Bu konuda yerel yönetimlere ciddi görevler düşüyor.


NEDRET KORUYAN


Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) Genel Sekreteri ve Dünya Turizm Örgütü (WTO) İş Konseyi Başkan Yardımcısı Nedret Koruyan, 1944 İstanbul doğumlu. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden mezun olduktan sonra 1968-70 yılları arasında Devlet Planlama Teşkilatı'nda uzman yardımcısı, 1970-77 arasında da İstanbul Sanayi Odası'nda uzman olarak çalıştı. Daha sonra özel sektöre geçen Koruyan, sırasıyla Devlet Planlama Teşkilatı, İstanbul Sanayi Odası, Otokar, Milteknik, Doğan Holding, Milta, Ticaret Sigorta ve Universal Sigorta'da orta ve üst düzey yöneticilik yaptı. Koruyan, Eylül 1999'dan bu yana Turizm Yatırımcıları Derneği'nde Yönetim Kurulu üyesi ve Genel Sekreter olarak görevini sürdürüyor.


Dünya turizmi yılda % 4 büyüyecek


Dünya Turizm Örgütü önümüzdeki yıllarda dünya turizminde ne kadarlık bir büyüme öngörüyor?

- Dünya Turizm Örgütü (WTO), dünya turizminde 2001-2010 yılları arasında yıllık yüzde 4'lük artış öngörüyordu. 2001'de yaşanan 11 Eylül olaylarından sonra da bu tahminlerde bir değişiklik olmadı. Gelecekte de on yıllık turizm gelirlerinde her yıl yüzde 4'lük bir artış bekleniyor. Akdeniz'de beklenen artış oranı ise daha yüksek.