Ticari krediler durdu, karşılıksız çekler arttı!

Bankalar, verdikleri kredilerin çoğu geri dönmediği için ticari kredilerde frene basmış, bundan dolayı da işletmeler yatırım yapamaz, faaliyetlerini sürdüremez hale gelmiş. Karşılıksız çeklerin sayısı ise inanılmaz boyutlarda artmış. Peki, gerçekten durum bu kadar vahim boyutta mı? Diyeceksiniz ki, ‘öyle olsa yer yerinde oynar’. Olur ya, bu kadar yoğun siyasi gündemin içinde, gözden kaçmıştır diye küçük bir araştırma yaptım. Sonuçlarını sizlerle de paylaşayım.2015’te bankalar, toplam 1,3 trilyon TL’ye yakın ticari kredi kullandırmış. Bir önceki yıl, yani 2014’te, ise kullandırılan kredi tutarı 1 trilyon TL olmuş. Yani, reel sektörün kullandığı kredi tutarı yüzde 30’a yakın artmış. Gerçekten krediler ödenmiyor mu diye de baktım. Geçen yıl 29,7 milyar TL kredi ödenmemiş. Yani, toplam kredinin yüzde 2,3’ü tasfiye edilmiş. Bir önceki yıl ise ödenmeyen kredi tutarı 23,4 milyar TL olmuş ki, bu da toplam kredinin yine 2,3’üne denk geliyor. Acaba dedim, bu duyumlar, 2016’nın ilk aylarına mı ait? Ona da baktım üç aşağı beş yukarı aynı oranlarda gidiyor. Yani, bir düşüş yok.

775 BİN ADET ÇEK KARŞILIKSIZ

Diğer taraftan faktoring, leasing gibi banka dışı finans şirketlerine bakıyorum, geçen sene reel sektörü 100 milyar liraya yakın fonlamışlar ve bir önceki seneye göre burada da bir artış var. Demek ki, bankalar kredi musluklarını kapatmamış aksine kredi miktarını artırmış, banka dışı finans şirketleri de reel sektörü fonlamaya devam etmiş.Gelelim, şu çok konuşulan karşılıksız çek konusuna. Doğru, burada bir artış var. 2014 yılında 673 bin 585 adet çek karşılıksız çıkmış ve 19,9 milyar TL ödenmemiş. 2015’te ise 775 bin 331 adet çek karşılıksız çıkarak, 27,2 TL ödenmemiş. Yani karşılıksız çekte yüzde 15, miktarında da yüzde 36 artış olmuş. 

ASIL SORUN BAŞKA

Peki, bankalara ibraz edilen toplam çek içinde karşılıksız çıkanların oranı ne? 2014’te bankalara 601 milyar TL tutarında, 23,2 milyon adet çek ibraz edilmiş. Yani, toplam ibraz edilen çeklerin adet olarak yüzde 3’e yakını, miktar olarak da yüzde 3,31’i ödenmemiş. Geçen yıl ise bankalara 22,8 milyon adet çek karşılığında 672,7 milyar TL ibraz edilmiş. Bunların adet olarak yüzde 3,40’ı, miktar olarak da yüzde 4’ü karşılıksız çıkmış. Kısaca, ödenmeyen çeklerin oranı ortalama yüzde 3’lerde. Size son bir rakam daha vereyim, 2009 yılında karşılıksız çek miktarı 1,8 milyon adede yakınmış. Ne mi demek istiyorum? Gererek ticari kredilerde gerekse de karşılıksız çeklerde ortada öyle felaket tellallığı yapacak bir durum yok.Son olarak şunu da belirteyim. Bence asıl konuşulması gereken konu, ödenmeyen krediler ve çekler değil; asıl konu, sadece geçen sene için söylüyorum, ekonominin 2 trilyon lirasının kredi ve çekle dönmüş olmuş olması.