Temizlikçi ve bakıcı primleri de yükseldi

Asgari ücretle birlikte ev hizmetlerinde çalışanlar için ödenecek primler de arttı. Konunun detayına geçmeden önce hangi işler ev hizmeti sayılır, çalışanlar nasıl sigortalanır, ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırmanın koşulları nelerdir; anlatayım. Malum, 2015 yılında yapılan düzenleme ile ev hizmetlerinde çalışanların sigortalı yapılması zorunlu hale getirildi.

Ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek; temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılması ev hizmeti sayılıyor. Bu işleri yapanların da Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) prim ödenerek, sigortalanması gerekiyor. Burada önemli olan ev işlerinde çalıştırılan kişilerin çalışma süresi. Bu da bir ay içinde 10 günden az ya da 10 günden fazla çalışma süresine göre farklılık gösteriyor. Eğer, ev işinde çalışan, bir ay içinde 10 günden az çalışıyorsa iş kazası ve meslek hastalığına karşı çalıştıran kişi tarafından sigortalanıyor ve prim de buna göre ödeniyor. Sigortalı çalışan isterse bunun üzerine kendi de prim ödeyerek emeklilik ve genel sağlık sigortası da yaptırabilir.

10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR

Eğer, ev işinde çalışan, bir ayda 10 gün ve üzerinde çalışıyorsa, çalıştıran kişi tarafından genel sağlık sigortası ve emekliliği de kapsayan sigorta yaptırılmak zorunda. Bu noktada okuyuculardan sıklıkla gelen, ‘haftada bir gün temizlikçi geliyor, yine de sigorta yaptırmak zorunda mıyım?’ sorusuna da değineyim. Temizlik ya da diğer ev işleri için haftada bir gün de olsa, ayda bir gün de olsa yine de sigorta yaptırmak zorundasınız.

Gelelim, ödenecek prim tutarına. Önce, ayda 10 günden az çalışanların sigortalılık şartlarından bahsedeyim. Evinizde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştırıyorsanız çalıştırdığınız her bir gün için asgari ücretin günlük tutarının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyeceksiniz. 2019’un başında asgari ücrete yapılan zam ile aylık asgari ücret 2.558.40 lira, günlük de 85,28 lira oldu. 2018’de ise asgari ücret aylık 2.029.50 lira, günlük de 67.65 liraydı. Asgari ücret, yüzde 26.06 arttı. Buna göre evinizde 10 günden az süreyle sigortalı çalıştırıyorsanız çalıştırdığınız her bir gün için 1.70 lira SGK’ya prim ödeyeceksiniz. Eğer çalıştırdığınız kişi ayda 9 gün çalışıyorsa, bu kişi için aylık 15.35 lira prim ödemek durumundasınız. Geçen yıl ise günlük 1.35 lira prim ödeniyordu. Yine geçen yıl ayda 9 gün ev işlerinde çalışan bir kişi için ödenen prim tutarı 12.15 liraydı.

10 GÜNDEN FAZLA ÇALIŞANLAR

Ev hizmetlerinden ayda 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanların sigortalılığı ise farklı. Eğer evinizde çalışan kişi 10 günden fazla çalışıyorsa günlük asgari ücret üzerinden yüzde 37.5 prim ödeyerek, sigortalı yapmak zorundasınız. Bu yüzde 37.5’in; 34.5’i emeklilik ve genel sağlık sigortası için, yüzde 3’ü de işsizlik sigortası primi için ödeniyor. Çalışan haftada 3 günden ayda 12 gün evinizde çalışıyorsa, günlük 85.28 lira asgari ücret üzerinden, aylık 383.76 lira (85.28x12x37.5) sigorta primi ödeyeceksiniz demektir. Geçen yıl ise ayda 12 gün çalışan için 304.42 lira prim ödüyordunuz. Özetle, bu yılın başında artan asgari ücretle birlikte ev işlerinde çalışanlar adına ödenen prim de yüzde 26 arttı.

EVDE ÇALIŞANLAR İÇİN PRİM TEŞVİKİ VAR

Ev hizmetlerinde çalışanlar için teşvik de var. Eğer evinizde ister temizlik için isterse de bakıcı olarak bir ayda 10 gün ve üzerinde kişi çalışıyorsa yüzde 5’lik prim indiriminden yararlanabiliyorsunuz. Böylece ayda yüzde 37.5 yerine SGK’ya yüzde 32.5 prim ödüyorsunuz. Örneğin, evinizde çalışan ayda 15 gün çalışıyorsa teşvikten yararlandığınızda ayda 479.7 lira yerine 415.7 lira prim ödersiniz. Teşvikten yararlanmanın şartı ise herhangi bir prim borcunuzun olmaması ve prim borçlarını düzenli ödemeniz gerekiyor. Bir de evinizde çalışacak olan kişinin işe başlamadan önceki 6 ay içinde SGK’ya kaydının bulunmaması gerekiyor.

SORU-CEVAP

2016’da pankreas ameliyatı, sonra da safra kesesi ameliyatı oldun. Şimdi de şeker hastası oldum. Erken emekli olur muyum? Bekir Kılıç

SGK’nın açıkladığı listeye göre 20’nin üzerinde hastalık nedeniyle sigortalılara emeklilik hakkı tanınıyor. Bunlardan biri de diyabet. Ancak hastalığın en az üç organın bozulmasına neden olması ve yüzde 60 çalışamaz duruma düşmeniz gerekiyor. Bunun da SGK Sağlık Kurulu tarafından çalışma ya da meslekte kazanma gücünüzün yüzde 60’ını kaybettiğinizin tespit edilmesi şart.

Eşim 20 Ekim 2016 tarihinde ilk defa sigortalı işe başladı. Doğum tarihi 1971. Emekli olması için ne kadar çalışması gerekiyor. Mustafa Karaman

Eşinizin SSK’lı olduğunu varsayarak, 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar 7200 gün prim ödemeleri gerekiyor. Ayrıca 7200 gün prim ödeme şartı yerine getirilse bile, yaş şartının da yerine getirilmesi gerekiyor. 1 Mayıs 2008 ile 31 Aralık 2035 arasında işe girenler 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 58 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.

Esim ve ben Bağ-Kur emeklisiyiz. Biz ek ödeme alamıyoruz, niçin alamıyoruz? Nevzat Eldes

2006 yılında vergi iadesi kaldırılarak, yerine ek ödeme uygulamasına geçildi. Maaşın yüzde 4’ü, ek ödeme adı altında tüm emeklilerin her ay hesabına yatırılıyor. Ek ödemeniz maaşınızın içindedir.