Tehlikenin farkında mısınız?

KAMU kurumları ile 50’den az çalışanı olan özel sektör işyerlerinin 1 Temmuz’da başlayacak iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu yine ertelendi. Yine diyorum, çünkü bu üçüncü erteleme. Hem de Meclis’te görüşmeleri süren Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanun Tasarısı’na son anda eklenen bir maddeyle ertelendi. Hem de daha geçen ay Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı koordinasyonunda başlatılan Hedef Sıfır İş Kazası kampanyasına rağmen ertelendi.

Konuyu biraz daha açayım. İş kazalarını önlemek amacıyla 2012 yılında, her iş yerine, bir iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getiren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çıkartıldı. Bu kapsamda da işyerleri, az tehlikeli-tehlikeli-çok tehlikeli olmak üzere üç gruba ayrıldı; zorunlu uygulama için de geçiş süreci tanındı. 50 kişinin üzerinde çalışanı olan tehlikeli-çok tehlikeli işyerleri için hekim ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu 2014 yılında uygulamaya girdi. Hem kamu hem de 50’den az çalışanı olan özel sektör şirketlerine –ki, tarımdan gıdaya, mobilyadan otomotive, elektronikten taşımacılığa kadar yüzlerce mesleği kapsıyor- ise 2016’nın Temmuz ayına kadar geçiş süresi tanındı. Ancak işverenlerin ‘hazır değiliz’ itirazları üzerine uygulama bir yıllığına, 2017’nin Temmuz ayına ertelendi.

TASARIYA SON ANDA EKLENDİ
Düne kadar, tüm kamu kurum ve kuruluşları ile 50’den az çalışanı olan işyerlerinde, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğu 1 Temmuz’da başlayacaktı. Fakat ne olduysa, Meclis’te görüşülen Sanayinin Geliştirilmesi Üretimin Desteklenmesi Kanun Tasarısı’na; iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğunun ertelenmesi için son anda bir madde eklendi. Hem de öyle bir erteleme ki, bir-iki yıl da değil; 2020 yılına kadar. Gerekçe ne? İşverenlerin, yine, uygulamaya hazır olmamaları. Bir başka gerekçe ise iş güvenliği uzmanı sayısının yetersiz olması. İşverenlerin hazır olup olmadığını bilmiyorum ama iş güvenliği uzmanı sayısının bugün için 100 binin üzerinde olduğunu biliyorum.

2020 YILINA KADAR ERTELENDİ
Özetle, kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan işyerlerinin, 2020 yılına kadar, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmesine artık gerek yok. Peki, şimdi ne olacak? 50’den az çalışanı olan işyerleri dediniz mi, sadece özel sektörde faaliyet gösteren 1 milyondan fazla şirket anlamına geliyor. Bu işyerlerinde toplam çalışan sayısı ise 4 milyona yakın. Daha da kötüsü, istatistiklere göre 50’den az çalışanı olan işletmeler, iş kazalarının en yoğun yaşandığı işyerleri. Daha açık bir anlatımla, yasanın uygulanmasını 2020’ye ertelemek demek, iş kazalarının çokça yaşandığı işyerlerinde çalışan 4,5 milyon işçinin; 3 yıl daha iş güvenliğinden yoksun çalışması anlamına geliyor. Hal böyle olunca da kimse kusura bakmasın ama 5 yıl önce çıkardığımız İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bir işe yaramadığı gibi başlatılan Hedef Sıfır İş Kazası gibi kampanyalar da bir anlam ifade etmiyor.

ERTELEME 11 ÖĞRENCİNİN HAYATINA MAL OLMUŞTU
50’den az çalışanı olan işyerlerinde iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğunun 2020 yılına kadar ertelenmesinin yaratacağı sorunları iş güvenliği uzmanlarına da sordum.

11 öğrencinin hayatını kaybettiği, 22’sinin de yaralandığı Adana Aladağ öğrenci yurdunda çıkan yangını örnek göstererek; yurdun, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli işyeri sınıfına girdiğini hatırlattılar.

Hatta geçen sefer erteleme olmasaydı yurdun, iş güvenliği uzmanı tarafından denetleneceğini, belki de üzücü olayın çok önceden önüne geçileceğini söylediler.