Sigortada dev satın alma

KAMUYA ait sigorta, hayat ve emeklilik şirketleri, Türkiye Varlık Fonu Finansal Yatırımlar A.Ş. tarafından 6.54 milyar liraya satın alındı. Kamu sigorta şirketlerinin Türkiye Varlık Fonu (TVF) çatısı altında birleşme konusu, geçen senenin aralık ayında gündeme gelmiş ve 2020’nin ilk çeyreğinde birleşme tamamlanacaktı. Bu birleşmenin ilk adımı atıldı; TVF, kamuya ait sigorta şirketlerini satın aldı. Böylece; Güneş Sigorta, Halk Sigorta, Ziraat Sigorta, Vakıf Emeklilik ve Hayat, Halk Hayat ve Emeklilik, Ziraat Hayat ve Emeklilik TVF çatısı altına girdi.

Geçen hafta satın almanın duyurulmasından sonra okuyuculardan ve bu şirketlerin acentelerinden çokça soru aldım. Şunu belirteyim; henüz birleşme yok. Geçen senenin sonunda açıklanan yol haritası şöyleydi: TVF, önce kamuya ait sigorta ve emeklilik şirketlerini satın alacaktı, sonra TVF’nin altında sigorta ve hayat-emeklilik olmak üzere iki ayrı şirket kurulacaktı, ardından birleşme olacaktı. Satın alma ile bu yol haritasının ilk etabı tamamlandı. Bu şirketler düne kadar kendi sermayedarlarına –ki, çoğunun ağırlık sermayedarı kamu bankaları- bağlı faaliyet gösteriyorlardı, şimdi TVF Finansal Yatırımlar çatısı altında faaliyet gösterecekler. Şimdilik de ayrı ayrı faaliyetlerine devam edecekler. Nitekim TVF’den yapılan açıklamada da “Kamu sigorta şirketlerinin tek çatı altında birleştirilmesi projesinin ilk aşamasını tamamlamış ve kamu sermayeli sigorta şirketlerinin kamu bankalarına ve diğer ilgili taraflara ait hisselerini toplam 6.54 milyar TL’lik yatırımla devralmış bulunuyoruz” denildi.

BİRLEŞME DEĞİL SATIN ALMA

Satın almanın duyurulmasından sonra kimi piyasa uzmanı okuyucular da, ‘bu durum dengeleri nasıl değiştirir?’ diye soruyor. Bunun için henüz erken, çünkü ortada birleşme yok. Ama bu aşamada ‘TVF çatısı altındaki şirketlerin durumu’ şeklinde bir analiz yapabiliriz. Bu analizi de Türkiye Sigorta Birliği’nin açıkladığı 2020’nin ocak-mart dönemine ait verilerine göre yapacağım. Güneş Sigorta, Ziraat Sigorta, Halk Sigorta; üç şirketin bu yılın ilk çeyreğinde, toplam sigorta prim üretimi 2.3 milyar liranın üzerinde. Sektördeki toplam üretim ise 17.6 milyar liranın üzerinde. Bu durumda; TVF çatısı altındaki sigorta şirketleri, hayat dışı sigorta pazarının yüzde 13.25’ine sahip. 2019’da da durum üç aşağı beş yukarı aynıydı. Eğer bugün bir birleşme olsaydı, kurulacak olan şirket, yüzde 13.25 pazar payı ile üretimde ilk sıraya yerleşecekti. Çünkü bu yılın ilk çeyreğinde sektörün birinci şirketinin toplam üretimi 2 milyar liranın biraz üzerinde, yüzde 11.82’i de pazardaki payına sahip.

ŞİRKET ANALİZLERİ

Hayat sigortası tarafına gelince, Vakıf Emeklilik ve Hayat, Halk Hayat ve Emeklilik, Ziraat Hayat ve Emeklilik; üç şirketin bu yılın ilk üç ayında toplam hayat sigortası üretimi 1.2 milyar liranın üzerinde. Sektörün toplam hayat sigortası üretimi ise 4.1 milyar liranın üzerinde. Buna göre de TVF çatısı altındaki üç kamu şirketi, hayat sigortası pazarının yüzde 30’una sahip. Aynı şekilde bu şirketler bugün birleşseler, kurulacak olan şirket, yüzde 30.02 pazar payı ile açık ara birinci sıraya otururdu ki, bugün için hayat sigortası pazarının birinci şirketi yüzde 16.05 ile zaten kamu şirketi.

Bir de bireysel emeklilik sistemine bakalım. Üç şirketin toplam katılımcı sayısı 17 Nisan itibariyle bir milyon 875 binin, devlet katkısı hariç toplam emeklilik fonu büyüklüğü de 20.1 milyar liranın üzerinde. BES’te toplam katılımcı sayısı ise 6 milyon 887 binin üzerinde, toplam fon büyüklüğü de 110 milyar liraya (devlet katkısı hariç) yakın. Çalışanların BES’e girişini sağlayan ‘otomatik katılım sistemi’ açısından da bakarsak; üç kamu şirketinin toplam katılımcı sayısı 2 milyon 340 binin, otomatik BES fon büyüklükleri de 5.9 milyar liraya yakın. Pazarın tamamına bakarsak toplam fon büyüklüğü 9 milyar liranın, katılımcı sayısı da 6 milyon 231 binin üzerinde. Bugün için gönüllü BES’te katılımcı sayısının yüzde 28’e yakını, toplam fonların yüzde 19’a yakını; otomatik BES’te de fon büyüklüğünün yüzde 64.27’si, katılımcı sayısının yüzde 37.55’i de TVF çatısı altındaki şirketlere ait. Bugün birleşme olsa, kurulan şirket, gönüllü BES’te katılımcı sayısı açısından birinci sıraya; otomatik BES’te de hem katılımcı sayısında hem de fon büyüklüğünde ilk sıraya otururdu.