Kamu, 1.4 milyon liralık tazminatı cepten ödeyecek kadar zengin mi?

Hatta kanunla bir sigorta uygulaması yürürlüğe konsa, kanunun bir yerine mutlaka kamunun muaf olduğu yazılır. Neden böyledir, gerekçesi nedir bilinmez. Soruşturduğunuzda, ‘kamu zararını kendi karşılar’ cevabından başka bir şey söylenmez.
Bu da nereden çıktı diyeceksiniz. Geçen hafta Hürriyet’in ilk sayfa manşetinde yer aldı, mahkeme, Tekirdağ limanında hayatını kaybeden 4 kişinin ailesine 1 milyon 400 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti. Bilmeyenleriniz için olayı hatırlatayım.
2012 yılının Mayıs ayında, Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait (TDİ) Tekirdağ Limanı’nda feribottan inen bir araç, denize düştü ve 4 kişi hayatını kaybetti. Kaza, sürücü kusurundan kaynaklanmadığından trafik sigortasından herhangi bir tazminat ödenmedi. Ölenlerin yakınları da limanın işletmecisine dava açtı. Dava geçtiğimiz haftalarda sonlandı ve mahkeme, limanda gerekli aydınlatma ve işaretler bulunmadığı gerekçesiyle işletmeciyi, yani TDİ’yi, yani Ulaştırma Bakanlığı’nı, kusurlu bularak, 4 kişinin ailelerine toplam 1,4 milyon TL ödenmesine hükmetti.
Yeri gelmişken söyleyeyim, başta Ulaştırma Bakanlığı olmak üzere kimileri mahkemenin belirlediği tazminat rakamını fahiş buldu. Hayır efendim, fahiş falan değil. Ölenlerin yakınlarına trafik sigortasından tazminat ödenseydi, faiziyle birlikte üç aşağı beş yukarı bu rakamı bulurdu.


TEKİRDAĞ LİMANINDAKİ KAZA

Neyse konuyu dağıtmayayım. Tahmin edeceğiniz gibi Denizcilik İşletmeleri’nin sigortası yok; kamu ya. Hal böyle olunca da iş başa düşüyor. Daha açık bir anlatımla, 1,4 milyar TL’lik tazminatı TDİ, kendi cebinden ödeyecek. Kasada para yoksa Ulaştırma Bakanlığı’ndan, o da dönüp Hazine’den alacak.
Oysa hem limanda çalışanları hem de üçüncü şahısları kapsayan sorumluluk sigortası olsaydı ve bu sigorta da zorunlu tutulsaydı; tazminatı sigorta sistemi ödeyecekti. Bitmedi, bundan sonrası daha da ilginç. Kimin kusurlu olduğunun tespiti için yine dava açılacaktı. Ve mahkeme yine liman işletmesini kusurlu bulacaktı ve sigorta şirketi de dönüp, ödediği tazminatı TDİ’den talep edecekti.
Şimdi diyeceksiniz ki, ‘ne değişti?’; öyle de cepten ödeyecekti, böyle de ödeyecek. Değişen şu olacaktı: Sigorta şirketi, ışıklandırma, yol işaretleri gibi olası kazaları önleyecek gerekli ve basit önlemlerin alınmasını isteyecekti. Belki de dört can yitip gitmeyecekti. Yani, bir denetim sistemi olacaktı. Liman işletmesinin kusuru yoksa sorun da yok; sigorta, tazminatı ödeyecek ve yaşanan olay, ‘kaza’ olacaktı. 2012 yılında yaşanana ise ne dendiğini artık size bırakıyorum.
İşin ilginci, olayın yaşandığı Tekirdağ limanı, TDİ ve Özelleştirme İdaresi tarafından Akkök Şirketler Grubu’na kiralanmış ve olayın yaşandığı tarihten kısa bir zaman önce, 16 Nisan 2012’de, sözleşme süresi bittiğinden, TDİ’ye iade edilmiş. Muhtemelen işletme özel sektördeyken bahsettiğimiz bu sigortaların hepsi yapılmıştır. Eğer yapılmamışsa ucuz kurtulmuşlar demekten başka söz bulamıyorum.


BU GELENEĞİ DEĞİŞTİRİN ARTIK

Siz sanıyor musunuz ki, bu durum sadece Denizcilik İşletmelerine has bir konu? Tren kazası olur, 40 kişi hayatını kaybeder, sigorta olmadığından kamu cepten öder.
Şimdi, bir kere daha soruyorum, özel sektörün büyük bir kısmı bu sigortaları yaptırırken kamu, neden yaptırmaz? ‘Mutlaka bizde bir kusur ya da ihmalkarlık olur, sigorta olsa da olmasa da nasıl olsa cepten ödeyeceğiz’ mantığı ise diyecek bir şey yok. Yok, ‘öyle gelmiş, öyle gidiyor’ ise, bunun değişmesi gerekiyor. Hemen hemen her kanunda her torba yasada bir sigorta uygulaması çıkarıp, bunu da zorunlu tutan kamunun; iş kendine geldiğinde, muaf tutması artık garip kaçıyor. Daha da garibi, aynı kamu, araçlarını sigortalatıyor. Aynı kamu, personeli için özel sağlık sigortası yaptırıyor.
Şimdi kimse kalkıp da bana, ‘koskoca kamu, o kadar işletme, kime sigorta yaptıracak, özel sektöre mi kaynak aktaracak, olur mu canım?’ demesin. Diğer tüm işlerde olduğu gibi her sigorta için açıverirsin bir ihale, olur biter. Sanki kamuda çalışan personelin özel sağlık sigortası için ihale açılmıyor.