Hastalık hastasıyız... 85 milyonluk nüfusta 855 milyon muayene mi olur?

Son sohbetlerimizde Dr. Bahat, “Hasta bir toplumuz. Her şekliyle hastayız. Hastayız doktora gidiyoruz, psikolojimiz bozuk doktora gidiyoruz. 85 milyonluk bir ülkede, bu kadar muayene olur mu? Yaş ortalamamız da 33’lerde. Bu kadar hasta olmamıza imkan var mı?” diye sormuştu. Ardından da, doktora gitmenin sosyalleşme aracı haline gelmeye başladığını belirterek, doktor kaynağında sıkıntı olduğunu, muayene konusuna kısıtlar konmazsa eldeki mevcut kaynağın yetişemez hale geleceği tespitini yapmıştı.

10 KERE DOKTORA GİTMİŞİZ

Sağlık Bakanlığı’nın, yeni yayınladığı son rakamlarla durumun ne kadar vahim olduğu ortaya çıktı. Buna göre, 2022 yılında 855 milyona yakın hekime müracaat olmuş. 2021 yılında bu sayı neymiş; 675 milyon. Yani bir senede hakime başvurularda yüzde 26 artış yaşanmış. Yine 2021 yılında kişi başı hekime müracaat sayısı 8 iken, geçen sene kişi başına hekime müracaat sayısı 10’a çıkmış. Peki, bu ne anlama geliyor? En basit tabiriyle 85 milyon nüfusta neredeyse bir senede 900 milyona yakın muayene yapılmış. Reşat Bahat’ın söylediği gibi yaş ortalamamız ise 33’lerde.

Daha da ilginci; 850 milyon muayenenin 513.6 milyonu kamu-özel hastanelerde yapılmış. Hastanelerde yapılan muayenelerde ise 2022 yılında bir önceki seneye göre yüzde 20 artış olmuş. Geçen sene aile hekimlerine ise toplam 333 milyona yakın müracaat olmuş ki, bir önceki seneyle mukayese edildiği aile hekimlerine yapılan başvurularda yüzde 40 artış yaşanmış. Kişi başına aile hekimine başvuru sayısı ise 4 olmuş. Bu da şu anlama geliyor; doktorlar zamanının çoğunu muayene ve ilaç yazarak geçiriyor. Kalan zamanda da ameliyat, vizit ve koyduğu teşhisi incelemeye ayırıyor.

Tüm bu muayeneler de; bin 555 hastane –ki, 2021 yılında Sağlık Bakanlığı hastane sayısı 908 iken geçen sene bu sayı 915’e yükseldi, özel hastane sayısı ise 572 ile aynı kaldı-  ve 194 bin 668 hekim ile gerçekleşmiş. Bakanlığın istatistiklerine göre, toplam hekim sayısı 2021 yılında 183 bin 569 iken, yüzde 6.1 artış göstererek 2022 yılında 194 bin 688 olmuş.

100 BİN KİŞİYE 228 HEKİM

Toplam sağlık personeli sayısı ise 2021 yılında 1 milyon 252 binden, geçen sene 1 milyon 350 bine çıkmış. Şunu da belirtmekte fayda var; 2021 yılında özel hastanelerdeki hekim sayısı 36 bin 629 iken, geçen sene bu sayı 35 bin 614’e düşmüş. Yani, özel hastanelerde hekim sayısı azalıyor. 100 bin kişiye düşen toplam hekim sayısı ise 2021 yılında 217 iken, geçen sene bu sayı 228’e çıkmış.

Sizleri biraz rakamlara boğdum ama bunların da bilinmesi gerekiyor. Özetle, eğer doktora muayene başvuru hızı bu şekilde devam eder ve her yıl yüzde 25’lerde artarsa; birkaç yıl sonra gerçekten hasta olduğumuzda muayene edecek ne doktor ne de hastane buluruz.

HEKİME BAŞVURUDA AVRUPA’DA 2. SIRADAYIZ

Türkiye, hekime müracaat sayısında dünyada ilk sıralarda yer alıyor. Avrupa ülkelerinde bu sayış 2 ila 11 arasında değişiyor. Türkiye’de, 2021 yılında kişi başı hekime müracaat sayısı 8 iken, geçen sene kişi başına hekime müracaat sayısı 10’a çıktı. Bu sayının üzerinde tek ülke ise Slovakya. Slovakya’da, kişi başına doktora müracaat sayısı 11. Avrupa ülkelerine bakıldığında kişi başına doktora müracaat sayısı; Almanya’da 9.6, Macaristan’da 9.4, Hollanda’da 8.6, Fransa’da 5.5, İtalya’da 5.3, İspan-ya’da 4.8, Belçika’da 6.7, Yunanistan’da 2.7, İsveç’te 2.3. ABD’de ise kişi başına hekime müracaat sayısı 4. Türkiye’de 100 bin kişiye düşen toplam hekim sayısı 228 iken; son açıklanan Avrupa Birliği İstatistik Ofisi’nin rakamlarına göre bu sayı Yunanistan’da 629, Portekiz’de 562, Avusturya’da 541, Almanya’da 453, İspanya’da 449, İsviçre’de 444, İsveç’te 432, İtalya’da 411, Polonya’da 344, Macaristan’da 330, Fransa’da 318. Bu konuda Türkiye Avrupa ülkeleri arasında en son sırada geliyor.

NEDEN BU KADAR ÇOK DOKTORA GİDİYORUZ?

Uzmanların bu konuda yorumları farklı olsa da birleştikleri nokta, son yıllarda sağlıkta uygulanan politikalar sonucu sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaştırılmış olması. Bununla birlikte açılan şehir hastaneleri de doktor muayenesindeki artışın bir başka nedeni. Geçmişte hastaneler ağırlıklı olarak büyük şehirlerde yoğunlaştığından diğer illerden büyük şehirlere sağlık için gelinirken; şimdilerde ise Türkiye’nin her ilinde hastaneler bulunuyor ve bu hastaneler de her türlü ameliyat gerçekleşiyor. Uzmanlar, son yıllarda doktora başvurulardaki artışın bir başka nedenini de Covid sonrası ertelenen sağlık ihtiyacına bağlıyor.

2021-2022 YILLARINDA HEKİME MÜRACAATIN KURUM TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI