Gezi Parkı eylemlerinin zararını kim karşılayacak?

Başbakan, Gezi Parkı eylemlerinin birkaç günlük bilançosunu açıklarken, “89 polis aracı, 42 özel araç, 4 otobüs, 18 belediye otobüsü, 4 bina, 99 işyeri, 4 bize ait bina yakılıp, yıkıldı” diyor ve ekliyor: “Milletin, esnafın camını, çerçevesini indirenler ne hakla indiriyor. Kim ödeyecek şimdi onların paralarını? Onlar mı ödeyecekler? Tüyü bitmemiş yetimin hakkı var burada. Yine, oranın camını çerçevesini bu hükümet ödeyecek, bu devlet ödeyecek”.
Başbakan’ın bu söyleminden birkaç gün sonra ise İçişleri Bakanı Muammer Güler, Meclis’te yaptığı konuşmasında, Gezi Parkı olaylarının tam bilançosunu açıkladı: “280 işyeri, 6 kamu binası, 103 polis otosu, 207 özel araç, bir konut, bir polis merkezi ve 11 AK Parti hizmet binasına zarar verildi. 70 milyon lirayı aşan zarar var.”

Açıkçası, Başbakan’ın, “Zararı biz karşılayacağız” açıklamasından sonra konuyu gündemime almayacak, yazı konusu yapmayacaktım. Ancak dün bir okuyucudan aldığım elektronik posta işin rengini değiştirdi. Özetle, sizlerle de paylaşıyorum: “Aracım, Akaretler’deki eylemlerin tam ortasında kaldığı için hasar gördü. Bir gün sonra sigorta şirketime başvurdum, kaskodan hasarımı almak için. Birkaç saat sonra beni arayıp, böyle bir teminatın poliçem dahilinde olmadığını, o nedenle hasarımı ödeyemeyeceklerini söylediler”.

POLİS ARACININ VERDİĞİ ZARAR

Hükümet; Başbakanın söylediği gibi, vatandaşın zararını karşılar mı, karşılamaz mı; yoksa sadece kamunun uğradığı zararı mı karşılar işin o tarafını bilmem. Ama ben size konunun sigorta boyutunu anlatayım. Çünkü anlaşılan o ki, zarar gören bu işyerlerinden ve araç sahiplerinden sigortası olanlar, zararının karşılanması için öncelikle sigorta şirketlerine müracaat edecekler.
Öncelikle belirteyim... Polis araçlarının hiçbirinin kasko sigortası yok, sadece trafik sigortaları var. Aynı şekilde kamuya ait binaların da hiçbirinin sigortası yapılmıyor. Neden mi? Kamu, kendi zararını kendi karşılar zihniyeti hâkim de ondan. Ve bu zihniyet, yıllardır da sürüyor. Anlayacağınız kamu binalarının sigortalanmaması bir gelenek. Aynı gelenek, emniyete ait araçların kaskosunun yapılmaması için de geçerli. Demek ki neymiş... Gezi Parkı olaylarında zarar gören kamu binaları ile kamuya ait araçların zararı, yine kamu tarafından karşılanacak.
Gelelim, sivil vatandaşların uğradığı kayıplara... Olaylar sırasında televizyondan izledim... Protestocuların arasında kalan kimi polis araçları, sivil araçlara çarparak, kaçmaya çalışıyorlardı. İşte, polis araçlarının zarar verdiği bu araçlar, trafik sigortasından hasarlarını alabilecekler.

KASKODA BUNUN ADI HALK HAREKETİ

Olayın kasko boyutu ise biraz farklı... Kasko sigortasının şartlarında şöyle bir madde vardır: Aynen yazıyorum... ‘Grev, lokavt, kargaşalık ile halk hareketleri ve bunları önlemek, etkileri azaltmak üzere yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler sonucunda meydana gelen zararlar’ der... Eğer poliçede bu teminat yazıyorsa, Gezi Parkı olaylarında zarar gören araçlar kasko sigortasından hasarlarını alabilecekler. Eğer yazmıyorsa, sigortalı tarafından bu teminat alınmamış demektir ve sigorta şirketi de bu durumda hasarı ödemez.
Aynı durum camı çerçevesi inen, yakılıp yıkılan işyerleri için de geçerli. Daha açık bir anlatımla… Taksim, Beşiktaş ve civarındaki işyerlerinin, eğer işyeri sigortası varsa ve bu işyeri poliçesi içinde de ‘grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri’ teminatı alınmışsa, sigorta şirketleri esnafın tüm zararını karşılar.
Şunun da altını çizeyim... Gerek kasko sigortalarında gerekse de işyeri sigortalarında bahsi geçen bu teminat, ekseriyetle bulunmakta. Ama ben yine de poliçenize bakıp, sigorta şirketine öyle müracaat etmenizi öneririm.
Başbakanın sorduğu, “Bu zararı kim karşılayacak” sorusunun, sigorta boyutu açısından cevabı böyle. Hiç zannetmiyorum ya... Hükümet, esnafın da araç sahiplerinin de zararını ben ödeyeceğim, sigortaya falan gerek yok derse, o ayrı bir konu.
Ama benim tahminim... Kamu kendi zararını kendi karşılayacak... Sigortası olanlar, sigortadan hasarını alacak... Sigortası olmayanlar ise yandığı, yakıldığı çarpıldığı ile kalıp, cepten zararını karşılayacak. Her zaman olduğu gibi...