Geliri azalan çalışan mesajla uyarılacak

Programda dikkat çeker bazı başlıkları da paylaşayım. Şunu net bir şekilde söyleyeyim, 2022 yılı özellikle kayıt dışı istihdamla mücadele yılı olacağa benziyor. Önce istihdamla başlayayım. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda 2021 yılının ağustos ayında önceki yılın aynı ayına göre istihdamın bin 975 kişi arttığı, işsizlik oranının ise bir önceki yılın aynı ayına göre bir puan azalarak yüzde 12 olarak gerçekleştiği belirtilerek, aynı dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranının yüzde 12.1, işgücüne katılma oranının ise yüzde 51.2 olarak gerçekleştiği ifade ediliyor. 2021 yılında ise istihdamın bir önceki yıla göre bin 829 kişi artacağı, işgücüne katılma oranının yüzde 51.4 olacağı bekleniyor. Programa göre, işsizlik oranının yüzde 13.2’den yüzde 12.6’ya düşeceği tahmin ediliyor.

Programa göre, 2022’de, pandemi sonrası ekonomideki toparlanma süreci ve yüksek büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının ivme kazanmasıyla istihdamın bir önceki yıla göre bin 277 kişi artacağı, işsizlik oranının ise yüzde 12’ye gerileyeceği hedefleniyor. İşgücüne katılma oranı da 2022 yılında bir puan artışla yüzde 52.4’e ulaşması bekleniyor.

SGK’YA 280.7 MİLYAR TL

Gelelim, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda, sosyal güvenlik sistemi ile ilgili tespitlere. 2021’de bir önceki yıla göre prim gelirlerindeki düşüş nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK), toplam gelirlerinin GSYH’ya oranının 0.2 puan; bununla birlikte sigorta ödemeleri ve sağlık giderlerindeki düşüş sonucunda SGK’nın toplam giderlerinin GSYH’ya oran olarak 1.1 puan azalması bekleniyor. 2021 yılında SGK’ya aktarılacak bütçenin 245.8 milyar TL’yi bulacağının dikkat çekildiği programda, 2022 yılında ise sosyal güvenlik kuruluşlarının toplam gelirlerinin 675.8 milyar TL, toplam giderlerinin 714.7 milyar TL olması bekleniyor. Buna göre, 2020’de, sosyal güvenlik kurumlarının gelir-gider açığı 39 milyar TL olacak ve 2022 yılında SGK’ya bütçeden 280.7 milyar TL tutarında ve GSYH’nın yüzde 3.6’sı oranında bütçe transferi yapılacağı tahmin ediliyor.

İNŞAAT, TURİZM, TEKSTİL

Bu gelişmeler çerçevesinde temel hedef ise SGK’nın gelirlerini artırmak. Bunun için de yapılacakların başında kayıt dışı istihdam ile mücadele geliyor. Programda, sosyal sigorta kapsamındaki nüfus oranının kayıt dışı istihdamla mücadele ve prim teşviklerinin etkisiyle 2020 yılında yüzde 87 düzeyine ulaştığı vurgulanıyor. Genel olarak bakıldığında ise bugün için kayıt dışı istihdam oranı yüzde 20’lerde. 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nın, gelecek sene sosyal güvenlik alanındaki hedeflerde, ağırlığı kayıt dışı istihdam, kayıt dışı ücret ile mücadele alıyor ve bu konuda yapılacaklar sıralanıyor. Bunların başında da kayıtlı istihdamın artırılmasının güç olduğu sektörler belirlenerek sektörlerin özelliğine uygun kayıt altına alma uygulamaları geliştirilecek. Kayıt dışılığın yoğun olduğu belli başlı sektörler tespit edilmiş; inşaat, turizm, tekstil. Bu sektörlerde küçük ölçekli işletmelere yönelik yıl içerisinde risk analizlerine dayalı denetim faaliyetleri uygulanacak ve küçük ölçekli işletmelerde kayıtlı istihdamın teşviki amacıyla TESK ve TOBB ile işbirliği yapılacak.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMLA MÜCADELE

Programda, kayıt dışı istihdam ile mücadele kapsamında en çok dikkatimi çeken uygulama; özel sektörde çalışan sigortalıların prime esas kazancının bir önceki aya göre yüzde 20 ve üzerinde azalması durumunda çalışanlara bilgilendirme amaçlı kısa mesaj gönderilecek olması. Bu uygulama sadece çalışanlara yönelik olmayacak; anlaşılan o ki, bugüne kadar kayıt dışılık ile ilgili bir analiz yapılmış ve belirli işyerleri de tespit edilmiş. Şimdi de kayıt dışı istihdam ve eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu tahmin edilen işverenlere hem uyarı hem de bilgilendirme amaçlı mektuplar gönderilecek.

Ayrıca tüm nüfusun katılmasının zorunlu olduğu genel sağlık sigortası sistemine prim borcu olanlara da tebliğ gönderilerek, prim borçlarının ödenmesi de istenecek. Başta da belirttiğim gibi, 2022, kayıt dışı istihdam ile mücadele yılı olacak.