Asgari ücret üzerine bir analiz

Bu da, geçen sene ile mukayese edildiğinde yüzde 8’lik, yani 104 lira zam anlamına geliyor. Yeni asgari ücretin işverene maliyeti 311,06 lira. Bunun 275,51 lirası SGK primi, 35,55 lirası da işsizlik sigortası kesintisi. Çalışana maliyeti ise malum, 373,44 lira. Bunun da 248,85 lirası SGK primi, 17,78 lirası işsizlik sigortası fonu, 93,32 lirası gelir vergisi, 13,49 lirası damga vergisi. Peki, yeni asgari ücretten memnun olan kesim var mı? Kimse memnun değil. Memnuniyetin ötesinde, çalışan kesim ciddi tepkili. Konunun sosyal boyutunu bir kenara bırakıyorum ama ekonomik açıdan farklı bir değerlendirme yapacağım.

11 YILLIK ASGARİ ÜCRET
Öncelikle şunu belirteyim, elbette, kişilerin daha iyi gelir şartları ile çalışması gerektiğini sonuna kadar savunuyorum. Keşke bin 400 liraları değil de 2 bin liraları konuşabilsek. Ama bu iş konuşmakla olmuyor. Açıkça söyleyeyim, asgari ücrette en büyük yanlış, 2016 yılında yüzde 30 zam yapılarak, bin liradan, bin 300 liraya çıkarmakta yapıldı. Neden? Çünkü gelecek yıllara ait zam oranında beklenti çıtası yükseltildi.

Asgari ücrette, 2005 yılından bu yana son 11 yılda, yüzde kaç artış yapılmış, enflasyon neymiş, enflasyonun kaç katı zam uygulanmış diye bir araştırma yaptım. Araştırmanın detaylarını tabloda görebilirsiniz. Ve 2016 yılının dışında, 11 yılda, asgari ücrette bu kadar yüksek artış yapılan başka bir yıl yok. 2015’ten bu yana ortalama artışlar, yüzde 9’lar seviyesinde ki, bu da enflasyonun bir-iki puan üzerinde zam anlamına geliyor.

2016’ya kadar kimi yıllar yüzde 8, kimi yıllar yüzde 7, kimi yıllar da ekonomik duruma göre yüzde 10’nun üzerinde zam yapılırken; 2016 yılına gelindiğinden bir anda, 2015’te bin lira olan asgari ücret, yüzde 30 zamla bin 300 liraya çıkartılıyor. Siyasi nedeni vardır, seçim dönemidir, vaatte bulunulmuştur falan; bunların hepsini geçiyorum ama siz bir anda asgari ücreti yüzde 30 artırıp, bin 300 liraya çekerseniz, haliyle çalışan kesimde de gelecek yıllara ait ciddi bir beklenti oluşturursunuz.

BEKLENTİ ÇITASI YÜKSELDİ
İşte, bugün olan da budur. Yıllardır asgari ücretin seyrine baktığınızda, normal şartlarda çalışanlar, bin 300 liralık asgari ücreti, 2016 yılında değil, 2018 yılında görmesi gerekiyordu. O nedenle 2017 yılı için yapılan yüzde 8’lik zam başta çalışan olarak çoğu kesimi memnun etmediği gibi beklentiyi de karşılamadı. Şunu da söylemekte fayda var son iki yılda asgari ücrete yüzde 38 zam yapıldı ki, bu da dört yılda yapılacak artışın, iki yılda yapıldığı anlamına geliyor.

Yeri gelmişken şunu da belirteyim; asgari ücrete, sadece yüzde şu kadar zam yapıldı, bu zam beklentiyi karşıladı, karşılamadı diye bakmak çok da doğru değil. Sosyal güvenliğe ait ödenecek cezalardan, diğer başka birçok konuda tek kriter asgari ücret. Siz asgari ücreti ne kadar artırırsanız; askerlik ve doğum borçlanmasından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarına, isteğe bağlı sigortalılıktan asgari geçim indirimine, genel sağlık sigortası primine kadar birçok alandaki ücretler de o oranda artıyor.