400 bin sağlık çalışanına müjde

DÖRT yıldır sürekli gündemde olan ancak bir türlü gerçekleşemeyen sağlık çalışanlarına ‘fiili hizmet zammı’ ya da başka adıyla ‘yıpranma payı’ veya da erken emeklilik imkanı Resmi Gazetede yayımlanarak, uygulamaya girdi. Böylece 400 bine yakın sağlık çalışanına yıllardır beklediği erken emeklilik hakkı da verilmiş oldu.

Peki, yeni düzenlemeden kimler, nasıl yararlanacak? Kanunda, bu haktan yararlanacak olanlar, ‘insan sağlığına ilişkin işlerde’ çalışanlar olarak geçiyor. Biraz daha açarsak başta doktor, hemşire, eczacı olmak üzere; diş hekimi, fizyoterapist, sağlık bakım teknisyeni, klinik psikologları, fizik tedavi uzmanlarına fiili hizmet zammı verilecek.

KİMLER YARARLANACAK?
Kısaca, fiili hizmet zammı nedir; ona da kısaca değineyim. Çalıştıkları mesleklere göre yıprananların erken emekli olabilmeleri için her bir çalışma yılına, mesleğine göre değişen sürelerde 60-80-180 gün ekleniyor. Böylece çalışanlar, 360 gün prim öderken, 60 gün fiili hizmet zammı ekleniyorsa, 420 gün prim ödemiş sayılıyor.

3 Ağustos Resmi Gazetede yayımlanarak uygulamaya giren düzenleme ile de sağlık çalışanlarına yılda 60 gün yıpranma payı, yani fiili hizmet zammı, verilecek. Böylece sağlık çalışanları 360 gün prim ödeyecekler, ancak 420 gün prim ödemiş sayılacaklar. Bir başka ifadeyle de 12 ay çalışacaklar, 14 ay çalışmış sayılacaklar. Bu durumda da 6 yıl çalışan bir sağlık çalışanı, 7 yıl çalışmış sayılacak. Bu da şu anlama geliyor; 30 yıl doktorluk yapan bir çalışan, 35 yıl çalışmış sayılacak ve erken emekli olacak, emeklilik maaşı da erken bağlanmış olacak. Ayrıca 5 yıl fiili hizmet zammını elde eden çalışan, 2,5 yıl daha erken emekli de olabilecek.

GEÇMİŞ YILLARI KAPSAMIYOR
Tabi, bu hakkın elde edilebilmesinin de bazı şartları var. Sağlık çalışanlarının yıpranma hakkı, kanunun yayımlandığı 3 Ağustos tarihinden itibaren geçerli olacak ve bu tarihten sonraki çalışma sürelerine fiili hizmet zammı uygulanacak. Bu tarihten önceki çalışma süreleri dikkate alınmayacak. Daha açık bir anlatımla kanun geriye dönük uygulanmayacak. Şartlardan biri de sağlık çalışanlarının erken emeklilik hakkından yararlanabilmesi için 10 yıl sağlık alanında çalışmış olması, 3600 prim gün sayısına ulaşması gerekiyor.

İLAVE EMEKLİLİK İKRAMİYESİ
YENİ düzenleme ile sağlık çalışanlarına emekliliklerinde ilave ikramiye de ödenecek. Böylece çalışanlar fiili hizmet zammıyla hem erken emekli olacaklar hem de emekli aylıklarına zam yapılacak. Buna göre; pratisyen hekimler 1533 lira, uzman hekimler de 2000 lira emeklilik maaşlarına ek ödeme alacak.

SORU-CEVAP
BEDELLİ ASKERLİK HAKKINDA OKUYUCUDAN GELENLER

8.4.2016 tarihinden beri giyim mağazasında çalışıyorum, asgari ücretli olarak. Bedelli askerlik için tazminatlı çıkabilir miyim? Bir de ne kadar alırım? Hüseyin Erdem

Bir yıldan fazladır işyerinde çalıştığınız için kıdem tazminatı alıp, askere gitme hakkınız var. Tazminat tutarı, her 1 yıl için aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır ve bir aylık ücretin çalışma yılı ile çarpılması sonucu ortaya çıkar. Bunun üzerine yol yardımı, yemek, ikramiyeler, primler, sağlık sigortası gibi tüm ödemeler de eklenir.

Yazınızdan (1 Ağustos tarihli, “Çalışanlar için 10 soruda bedelli askerlik” yazısı) eğer personel, ‘yıllık ücretli izin’ veya ‘ücretsiz izin’ kullanmak suretiyle askerlik görevini ifa ederse kıdem tazminatı ödemeye gerek yok diye yorumluyorum. Doğru mudur? Kıdem tazminatı alabilmesi için illa ki askerliğe gitmek üzere ilişik kesmesi gerekecek, değil mi? Veli Oğuz

Çalışan, bedelli askerlik ile ilgili kanundaki hakkını kullanıp ücretsiz izinli olarak askere gitmek isterse şirket kıdem tazminatı ödemeyecek. Eğer varsa ve işveren ile de anlaşmaya varılmışsa yıllık ücretli iznini kullanarak askere gittiğinde de aynı durum geçerli. Kıdem tazminatını hak etmesi için askere gideceğini belgelemesi gerekir.

Özel bir şirkette 5 yılımı bitirdim ve içeride 40 günlük iznim var. Şirketimde yıllık izinlerimi kullanarak bedelli askerlik yapmama sıcak bakıyorlar. Ama kanun maddesinde 21 gün ücretsiz izinli gözükecekler ve sigorta primleri yatmayacak dendiği için bu ileride bana herhangi bir sıkıntı yaşatır mı? Ali Bahşişoğlu

5-15 yıl arası çalışanların yıllık izin hakları 20 gündür. Eğer içeride birikmiş 40 günlük izin hakkınız varsa ve işvereniniz ile de askerlik süresi boyunca ücretli izinli sayılma konusunda mutabakata vardıysanız sorun yaşanmaz. Yine de siz bu konuda işvereninizden yazılı bir belge alın.

2013’ten beri aralıksız kurumsal bir firmada şef olarak çalışmaktayım, tazminat ve işe tekrar alım konusunda nasıl bir yol izlemeliyim? Oğuzhan Kement

Bedelli askerliğe müracaat edip, askere gideceğinizin belgesini işverene teslim ettiğinizde, 5 yıllık kıdem tazminatını alabileceksiniz. Bu yasal hakkınız. Askerlik dönüşü aynı işyerine yeniden başvuracaksanız. İşveren ya eski işinizi ya da başka bir işe alım yapması gerekir. Eğer işe geri alım yapmazsa 3 aylık ücret kadar tazminat öder.