10 soruda BES’te yeni dönem

Yeni düzenleme ile emeklilik yatırım fonları merkezi bir platform olan Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) üzerinden alınıp satılabilecek. Böylece BES katılımcıları, birikimin bir kısmını veya tamamını BEFAS’ta işlem gören fona veya fonlara yönlendirilebilecek. Bu sayede de BES katılımcıları, tüm BES şirketlerinin fonlarını alıp satabilecek, kendi portföylerine ekleyebilecek. 1 Temmuz itibarıyla de emeklilik fonlarının, BES katılımcıları tarafından alım satımı başladı. Peki, katılımcılar, emeklilik fonlarını nasıl alıp satacak, yeni sistem nasıl işleyecek?

1. Emeklilik fonlarının ortak platformda satılması ne demek?

Bugüne kadar bireysel emeklilik sistemindeki kişiler, hangi şirketten BES sözleşmesi yaptırmışsa o şirketin sunduğu emeklilik planlarının içindeki, o şirketin emeklilik fonlarında, birikimlerini değerlendirebiliyordu. Yeni değişiklikle; katılımcılar, birikimlerini, sisteme girdiği şirketin dışında diğer emeklilik şirketlerinin emeklilik fonlarında değerlendirebilecek. Başka emeklilik şirketlerinin emeklilik fonlarını alıp satabilecekler. Şöyle ki; yatırımcılar nasıl ki, herhangi bir bankanın mobil sistemi üzerinden başka şirketlerin fonlarını alıp satabiliyorlarsa, aynı uygulama BES için de başladı.

2. Başka şirketin emeklilik fonunun alınıp satılmasının faydası ne olacak?

Sistemdeki katılımcılar, emeklilik şirketinden memnun değilse emeklilik şirketini değiştirebiliyor. Katılımcı kendi emeklilik şirketinden ve şirketin verdiği hizmetlerden memnun olabilir, ancak bir başka emeklilik şirketinin de getirisi yüksek bir fonu olabilir. İşte katılımcı, o şirketin, o fonuna yatırım yapabilecek. Böylece, hizmet aldığı şirketinden ayrılmasına gerek kalmayacak. Yeni uygulama aynı zamanda emeklilik şirketleri ve fonları yöneten portföy yönetimi şirketleri arasında, katılımcılara yüksek getiri sağlama rekabetini de getirecek.

3. Fonların alınıp satılması ne demek?

BES katılımcısı, emeklilik şirketini değiştirmeden, BES’e ödeyeceği katkı paylarını kendi emeklilik şirketine talimat vererek, başka emeklilik şirketinin fonuna yönlendirmesi demek. Normal şartlarda, katılımcılar her ay BES için katkı payı ödüyor ve emeklilik şirketi bu katkı paylarını katılımcının seçtiği ve emeklilik şirketine ait fonlara yönlendiriyor. Yeni uygulama katılımcı katkı payı ödemesini kendi emeklilik şirketinin fonuna değil de başka şirketin fonuna yatırabilecek.

4. Fonlar nasıl alınıp satılacak?

Katılımcılar emeklilik fonlarını yeni kurulan Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) üzerinden alıp satabilecek.

5. BEFAS nedir?

BEFAS’ın kurucusu İstanbul Takas ve Saklama Bankası, yani Takasbank. Takasbank ise BES katılımcılarının fon varlıklarının saklıyor, varlıkların başka hesaplara transferini engelliyor, bir anlamda katılımcıları koruyor. Yeni kurulan BEFAS; emeklilik yatırım fonu paylarının, fon kurucusu emeklilik şirketi tarafından diğer emeklilik şirketleri katılımcılarına satılmasına, geri alınmasına imkân sağlayan ve Takasbank tarafından işletilen elektronik bir platform.

6. Fonlar nasıl alınıp satılacak?

Katılımcılar, BEFAS’ta sunulan fonları kendi emeklilik şirketlerinin mobil ve web tabanlı uygulamaları üzerinden alıp satabilecek. Emeklilik şirketleri alım satım sırasında tüm gerekli destekleri katılımcılara verecek. Katılımcılar, BEFAS platformunda işlem gören fon çeşitleri arasında seçim yapabilecek ve BES’e ödeyecekleri katkı paylarını BEFAS platformunda işlem gören fonlara aktarabilecek. BEFAS üzerinden sunulan emeklilik fonlarına dair tüm bilgilendirme yine BEFAS üzerinden yapılacak, katılımcılar fonlarının takibini de aynı sistem üzerinden yapacak.

7. Bireysel emekliliği olmayan da bu imkandan yararlanacak mı?

Hayır, emeklilik fonlarının alınıp satılması için kişinin BES sözleşmesinin olması gerekiyor.

8. Fon alım satımı konusunda kısıtlama olacak mı?

Birikimini BEFAS üzerinden sunulan fonlara yönlendirmek isteyen katılımcılara fon seçimi, aktaracakları birikim tutarı konusunda hiçbir kısıtlama uygulanmayacak.

9. Katılımcı başka şirketin fonunu seçtiğinde kendi emeklilik şirketinin sunduğu ek faydalardan yaralanamayacak mı?

Hayır, BEFAS’ta işlem gören fonları tercih eden katılımcılar sahip olduğu emeklilik planına ilişkin ek faydalar aynı koşullarda devam edecek.

10. Katılımcılar tüm fonları alıp satabilecek mi?

Yeni düzenleme ile borçlanma araçları, kira sertifikaları, standart, değişken, karma, endeks, fon sepeti, kıymetli madenler, hisse senedi fonları ile Otomatik Katılım Sistemi (OKS) standart ve OKS değişken fonların BEFAS’ta işlem görmesi zorunlu hale geliyor. Tüm fonların alınıp satılması ise belirli takvime göre olacak. 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla, standart, OKS standart ve OKS değişken fonlar hariç olmak üzere; borçlanma araçları, kira sertifikaları, değişken, karma, endeks, fon sepeti, kıymetli madenler, hisse senedi fonları BEFAS’ta işlem görmeye başlayacak. 3 Ocak 2022 tarihi itibarıyla da standart, OKS standart ve OKS değişken fonlar BEFAS’ta işlem görecek.