1.5 milyon daha ‘BES’lenecek

BİREYSEL Emeklilik Sistemine (BES) otomatik katılımda 3. etap, 1 Temmuz itibarıyla başlayacak ve 100 ila 250 çalışanı olan özel sektör işyerlerinde 1.5 milyona yakın çalışan sisteme giriş yapacak. Önce, bugüne kadar otomatik katılımda neler yaşandı kısa bir özet geçeyim. 1 Ocak itibarıyla 45 yaş altı tüm çalışanların BES’e katılmasını sağlayan otomatik katılım uygulaması ilk olarak 1.000 ve üzeri çalışanı olan işletmelerden başladı ve 2 milyon 200 binden fazla kişi, işverenleri tarafından sisteme sokuldu. Ardından 1 Nisan’da, 250 ila 999 çalışanı olan özel sektör şirketleri ile tüm memurlar sisteme dahil edildi ve 1 milyon 628 bini özel sektör, 2 milyon 100 bini de kamu çalışanı olmak üzere toplam 3.7 milyon kişi BES’e giriş yaptı. Böylece, Ocak ve Nisan’da toplam 6 milyona yakın kişi sisteme dahil edildi.

MEMURLARDA ÇIKIŞ AZ

Bugün itibarıyla da 6 milyona yakın çalışandan 3,4 milyonu, cayma hakkını kullanarak, otomatik BES’ten ayrıldı. Tablolarda giren ve çıkanlara yönelik detaylar bulunuyor ama ben yine de şu bilgiyi paylaşayım. Özel sektör çalışanlarının sistemden çıkış oranı yüzde 62’lere yakınken, memurlarda bu oran yüzde 49’larda. Bu da şunu gösteriyor ki, memurlarda çıkış oranı özel sektöre göre daha düşük. Toplamda ise otomatik BES’e girenlerin yüzde 58’i cayma hakkını kullanarak, ayrılmış.Bir de madalyonun öbür yüzü var. Buna bardağın dolu tarafını görmek de diyebiliriz. Otomatik katılım sayesinde 2.5 milyondan fazla çalışan bireysel emeklilik ile tanışarak, tasarruf etmeye başladı. Bu, 2.5 milyon çalışanın yüzde 19’a yakını, yani 478 bini, daha önceden BES’e girmişler; otomatik katılım ile de ikinci tasarruflarını gerçekleştiriyorlar. Sistemde kalanların yüzde 80’i ise ilk kez tasarruf ediyor.

MAAŞTAN YÜZDE 3 KESİNTİ

1 Temmuz itibarıyla da otomatik BES’te 3. etap başlıyor. Ağırlıklı tekstil, hazır giyim, taşımacılık, eğitim, inşaat, sağlık, gıda, imalat sektörlerinde faaliyet gösteren ve 100-250 çalışanı olan, toplam 11 bin 780 şirkette, 45 yaş altı çalışan 1,5 milyon kişi; ağustos ayının ilk haftasında maaşlarından kesinti yapılarak, otomatik BES’e dahil edilecek.

Maaş kesintisi konusunu biraz daha açayım, çünkü en çok merak edilen konularından başından geliyor. Sisteme girecek olan çalışanların her ay maaşlarından prime esas kazanç (brüt kazanç) üzerinden yüzde 3 kesinti yapılacak. Asgari ücretle çalışıyorsanız, her ay, otomatik BES için işveren, maaşınızdan 53 lira kesinti yapıp, emeklilik şirketine aktaracak. Eğer brüt ücretiniz 2 bin liraysa, aylık kesinti tutarı, 60 lira olacak.

Son olarak şu bilgiyi de vereyim. Temmuz ayında sisteme girecek 1.5 milyon kişi ile otomatik katılım uygulaması 2017 için bitmiş olacak. 2018’in Ocak ayında 50-100 arası çalışanı olan işletmeler ve tüm mahalli idareler (belediyeler) ve KİT’lerde çalışanlar; 2018’in Temmuz’unda da 10-49 çalışanı olan işletmelerde çalışanlar sisteme giriş yapacak.

1 TEMMUZ’DA GİRECEKLER İÇİN BES KILAVUZU

- Her ay maaştan, prime esas kazancın yüzde 3 oranında kesinti yapılacak.

- Sistemde işveren katkısı olmayacak.

- İşveren, çalışanı sisteme zorunlu sokacak ancak çıkış serbest olacak.

- İlk 2 ay içinde çıkıldığında maaştan yapılan kesintinin tamamı iade edilecek.

- 2 aydan sonra da istenildiği zaman çıkış yapılabilecek.

- Devlet çalışanın maaşından yapılacak kesintiye her ay yüzde 25 katkı yapacak. Sistemde kalınması halinde Ekim ayında devlet 1.000 lira ek katkı daha yapacak.

- En az 10 yıl sistemde kalıp, 56 yaşında emekli olanlar birikimlerini toplu para şeklinde almayıp da yıllık gelir sigortasına yatırırlarsa; devlet, toplam birikimin yüzde 5’i kadar daha katkı yapacak.

- Maaşlardan yapılan kesintiler başlangıç fonlarında değerlenecek; isteyen faizli, isteyen faizsiz fon seçebilecek.

- İlk 2 aydan sonra çalışanların birikimlerinden yıllık en yüksek yüzde 0,85 fon işletim kesintisi yapılacak, otomatik katılımda başka hiçbir kesinti olmayacak.

OTOMATİK KATILIMIN 7 AYLIK KARNESİ

- Sisteme girenlerin yüzde 61’i faizsiz, yüzde 39’u faizli fonları tercih etti. Kamu çalışanlarının yüzde 81’e yakını, özel sektörde çalışanların ise yüzde 50’si faizsiz fonları tercih etti.

- Sistemde kalanların yüzde 66’sı birikimlerini faizsiz fonlarda değerlendiriyor. Kamu çalışanlarında bu oran yüzde 82’nin üzerinde.

- Sisteme giren 5.9 milyon çalışanın, yüzde 22’sinin (1.306.144) dana önceden bireysel emeklilik sözleşmesi bulunuyor.

- Sistemden çıkan 3.4 milyonun yüzde 24’ünün daha önceden bireysel emeklilik sözleşmesi bulunuyor. Çıkanların yüzde 76’sının ise daha önceden BES’i bulunmuyor.

- Otomatik BES’e dahil edilenlerden 928 bini 25 yaş altı, 2.7 milyonu 25-34 yaş arası, 2.2 milyonu 35-44 yaş arası, 24.3 bini 45 yaşında olanlar.

- Sistemden ayrılanların yüzde 13’ü 25 yaş altı çalışanlar, yüzde 48’i 25-34 yaş arası çalışanlar, yüzde 38’e yakını 35-44 yaş arası çalışanlar.

- Sistemde kalan 2.5 milyon çalışanın yüzde 18’i 25 yaş altı çalışanlar, yüzde 43’ü 25-34 yaş arası çalışanlar, yüzde 36,7’si 35-44 yaş arası çalışanlar, yüzde 0,38’i 45 yaşında çalışanlar.

- Otomatik katılıma girenlerin yüzde 70’inin maaşlarında 50-100 lira arasında kesinti yapıldı. Yüzde 16’sının maaşından 100-300 lira arası kesildi. Çalışanların yüzde 2,4’ünden 300-400 lira arası kesinti yapıldı. Yüzde 0,1’inden de 400 TL üzeri kesinti yapıldı. Yüzde 11’inden ise 53 lira kesildi.

- Maaşından 300 lira ve üzeri kesinti yapılanların yüzde 80’e yakını sistemden çıktı. Maaşından 50 lira ile 100 lira arasında kesinti yapılanların yüzde 60’a yakını ise sistemde kaldı.