Washington görüşmesinin şifreleri

Biden yönetiminin Ankara ile mesafeli tutumunu sürdürmeye çalıştığı bir döneme denk gelen görüşmenin en önemli başlıklarından biri beklendiği gibi Türkiye’ye F-16 satışı oldu.

İki taraftan da gelen açıklamalardan bu konuda sürecin devam ettiği, Türkiye’nin Biden yönetiminin satış için onayı gereken ABD Kongresi üzerindeki nüfuzunu kullanmasını istediği anlaşılıyor.

ABD ise Ankara’nın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini onaylamasının Kongre’ye karşı elini güçlendireceği mesajı veriyor.

ÇAVUŞOĞLU’NUN SÖZLERİ

ÇAVUŞOĞLU önceki gün ABD Dışişleri Bakanlığı’nda Blinken ile bir saat 45 dakika süren toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, F-16 satışında önemli olan ABD yönetiminin kararlılığı olduğunu söylerek, “Kongre’de Bob Menendez gibi üyelerin engelleme adımları karşısında yönetim güçlü duruş sergilerse bu iş çözülür” dedi.

Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik sürecinin hızlanmasının, Kongre’nin satışı onaylamasında olumlu etki yapacağını herkesin söylediğini belirterek resmi olarak böyle bir koşulun olmadığını kaydetti ve “‘Türkiye F-16 almak istiyor, her istediğimizi yaptıralım’ anlayışıyla bu işler yürümez” gibi dikkat çekici bir ifade kullandı.

TOP KONGRE’DE Mİ

MALÛM Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle F-35 savaş uçağı projesinden çıkarılmış, üretimi tamamlanan uçakları da teslim edilmemişti.

Ukrayna krizinde Türkiye’nin oynamaya başladığı yapıcı tutum sonrasında haziran ayında Madrid’de yapılan NATO zirvesinde ABD Başkanı Joe Biden, ‘Türkiye’ye F-16 satmalıyız, uçaklarını modernize etmeliyiz. Bu bizim çıkarımıza’ diye açıklama yapmıştı. ABD Kongresi’nde uçakların şartlı satışı gündeme gelmiş, hatta savunma bütçesine bu yönde kısıtlama konmak istenmiş, ancak son anda bu önergeler yasaya girmemişti. 

YUNANİSTAN’A ONAY

BIDEN yönetimi geçen hafta Türkiye’ye 40 adet F-16 savaş uçağı ve 79 adet F-16 modernizasyon kiti satmaya hazırlandığına dair ABD Kongresi’ne gayri resmi bildirimde bulundu. Washington, Yunanistan’a da daha ileri teknoloji ürünü olan F-35’lerden en az 30 adet satmaya hazırlanıyor.

Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez, Yunanistan’a satışa onay vereceklerini söylerken Türkiye’ye ‘insan hakları sicilini düzeltmek’, ‘ABD’nin bölgedeki müttefiklerini tehdit etmeyi bırakmak’ gibi bir takım şartlar öne sürerek satışa şiddetle karşı olduğunu söylemişti.

KLASİK AÇIKLAMALAR

ÇAVUŞOĞLU-Blinken görüşmesinden sonra ise Washington tarafından klasik açıklamalar geldi.

Antony Blinken, attığı tweet’te ABD-Türkiye Stratejik Mekanizması çerçevesinde bir araya geldikleri Türk mevkidaşı ile birçok önemli meseleyi ele aldıklarını belirterek NATO’nun Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşına vereceği yanıt, Suriye ve diğer zorluklara karşı koordinasyonun sürmesini sabırsızlıkla beklediğini kaydetti.

ŞAM İLE NORMALLEŞME

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake de dün Ankara’da Washington görüşmesiyle ilgili açıklama yaptı. F-16 satışı ile İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğiyle bir bağlantı olmadığını belirten Büyükelçi, ancak “İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması için büyük bir arzu var. Kongre bunun gerçekleştiğini görmek istiyor” diye de ekledi. Büyükelçi’nin bir diğer mesajı da Türkiye ile Şam rejimi arasındaki temaslarla ilgiliydi. Flake, “Türkiye ile Esad rejiminin normalleşmesinin karşısındayız” ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Washington’da yaptığı açıklamada Suriye konusunda uluslararası müzakere gruplarının başarısızlığına işaret ederek görüşmede Suriye konusunu da gündeme getirdiklerini söylemişti.

ŞİMDİ NE OLACAK

TÜRKİYE’nin seçim güzergâhına girdiği bir dönemde Biden yönetimi F-16 satışı sürecinde topu Kongre’ye atmışa benziyor. Sürecin hızının ne olacağı, sonunda onay gelip gelmeyeceği biraz da İsveç ve Finlandiya meselesi, Şam ile normalleşme, Ukrayna’daki gelişmeler, Türkiye’deki seçim dönemi gibi çeşitli faktörlerle de ilişkili olacak muhtemelen.

Şunu da not etmekte fayda var. Yunanistan’da bile bazı uzmanlar, Batı ittifakında kalması için Türkiye’ye F-16 satışı yapılmasını gerektiğini savunurken elbette Kongre üyeleri de bunun hesabını yapacaktır.