Trump o ülkeden de mi çekilecek

ABD, Afganistan’daki asker sayısını da ciddi bir şekilde indirmeye mi hazırlanıyor? ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi, savaşı, bölgeyi nasıl etkiler?

***

Önceki gün kabine toplantısında soruları yanıtlayan Trump, “(Afganistan için) Doğru olan bir şeyler yapacağız. Taliban’la, çok başka kimselerle de konuşuyoruz. ‘Hindistan’ dediniz. Hindistan orada, Rusya orada. Diğer ülkelere bakın. Pakistan orada. Onlar savaşmalı” dedi. Ancak asker çekme planıyla ilgili kesin bir şey de söylemedi.

EN ÖLÜMCÜL YIL

11 Eylül 2001 saldırıları sonrasında ABD, terör örgütü El Kaide’ye barınak sağladığı gerekçesiyle Taliban’ı devirmek üzere Afganistan’a askeri operasyon başlatmıştı. 1996 yılında ülkenin başına geçen şeriat ilan eden Taliban, Taliban karşıtı koalisyonun ortak müdahalesiyle geri çekilmek zorunda kalmıştı.

Uluslararası müdahaleye rağmen günümüzde Taliban, ülkenin neredeyse yarısını kontrol ederken, savaş ve terör can almaya devam ediyor. Bir yandan Afgan hükümeti ile Taliban’ı masaya oturtmaya yönelik çabalar sürerken iki taraf da olası barış öncesinde elini güçlendirmek için savaşa hız vermişe benziyor.

 Savaş alanının yanı sıra Taliban ve terör örgütü DEAŞ’ın intihar saldırıları ve el yapımı düzeneklerle gerçekleştirdiği eylemlerle, 2018 yılı Afganistan’da siviller için en ölümcül yıllardan biri oldu.

TALİBAN İLE MÜZAKERE

ARTIK birçok siyasi yorumcu Afganistan’da 40 yıldır süren savaşın sahada değil, masada sonlandırılabileceği görüşünde. Son zamanlarda Taliban’a yönelik diplomatik açılımlar da bu bakış açısını yansıtıyor. Katar’da ofis açan, Rusya, ABD ve İran ile üst düzey temaslarda bulunan Taliban, artık uluslararası kabul gören bir siyasi aktöre dönüşüyor. Bu ay içinde Suudi Arabistan’da barış girişimlerinin sürmesi bekleniyor.

Taliban, ABD’li yetkililerle bile görüşürken Kabil’de ‘kukla’ olarak nitelendirdiği uluslararası toplumunun tanıdığı Afgan hükümeti ile görüşmeyi reddediyor.

Taliban tüm yabancı güçlerin ülkeden çekilmesini ve İslami kurallara uygun bir yönetim kurulmasını talep ediyor. ABD ise Afganistan’ın radikal örgütlere yuva sağlayan bir ülkeye dönüşmesinden endişe duyuyor.

KIYMETLİ MADENLER

BAŞKAN Trump’ın ABD’de iktidara geldiğinde Afganistan’ın yeraltı ve maden zenginlikleri nedeniyle bu ülkede biraz daha kalmaya ikna edildiğine dair haberler çıkmıştı. Afganistan’da demir, bakır, altın gibi madenlerin yanı sıra uçak, füze teknolojisi ve uzay araçlarında kullanılan berilyum, ayrıca uranyum, bataryalarda kullanılan lityum ve yarı iletken üretiminde kullanılan niobium minerali rezervi de bulunduğu belirtiliyor. Ancak savaş, altyapı eksikliği gibi nedenlerle bu madenlerin çoğu çıkarılamıyor.

Afganistan’a yönelik artan barış çabalarının ardında bu uluslararası endüstri için gerekli minerallere ulaşımın kolaylaşmasına yönelik bir niyet de sözkonusu olabilir. İşte, ABD’nin 14 bin olan asker sayısını yarıya indireceği iddiaları, artan terör, oluşacak bir boşluğun radikal gruplara yarayacağı öngörüleri dikkatlerin Afganistan’a yönelmesine yol açıyor.

MÜLTECİ RİSKİ

BİR de önceki gün Reuters ajansında ABD’nin Afganistan’dan asker çekmesinin olası göç riski yüzünden bölge ülkelerini tedirgin ettiğine dair bir haber vardı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu geçen ay Türkiye’de yakalanan Afgan göçmen sayısının 96 bine ulaştığını 30 bininin ülkelerine yollandığını söylemişti.

Gidişat Afganistan’ın 2019’un önemli başlıklarından biri olacağına işaret ediyor.

Türkiye, Afganistan ile tarihi ve kültürel bağları olan, Kabil’de asker bulunduran, binlerce Afgan mülteciye kapısını açan bir ülke. Bu nedenle Afganistan’daki gelişmeler de Suriye gibi Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor.