Dünya aşıyı tartışıyor

1) AŞIYA BU ŞÜPHE NİYE?

AŞILARA şüphe koronavirüsten çok önce başladı. Hatta bir süredir Batı’da ebeveynlerin çocukluk aşılarına karşı çıkması nedeniyle bu hastalıklarda artış bile başladı.

Şimdi ise sosyal medya sayesinde aşı karşıtları kendilerini kolayca örgütlüyor.

Bir de QAnon gibi komplo teorisi hareketleri var. Aslında COVID-19’un da bir grup elitin dünyayı ele geçirmek için kurdukları bir komplo olduğunu iddia ederek taraftar topluyorlar.

COVID-19 ile nüfusun azaltılacağını, aşıların da buna hizmet edeceği iddiasındalar. Ellerinde ise bir kanıt yok.

Bir de aşıların uzun vadede insanda başka hastalıklara yol açabileceğini düşünen geleneksel şüpheciler söz konusu.

Dolayısıyla tüm bunlar aşının dünya kamuoyundan bir miktar direnç görebileceği anlamına geliyor. 

2) ZORUNLU MU GÖNÜLLÜ MÜ OLSUN?

AŞI yaptırmak zorunlu mu, gönüllü mü olsun? İlk doz aşıların dağıtımı başlarken devletler de bu konuyu gündemlerine almış durumdalar.

Fransa, Ipsos şirketinin Dünya Ekonomik Forumu için 15 ülkede yaptığı araştırmaya göre aşılara en şüpheli yaklaşan ülkelerin başında geliyor. Fransızların sadece yüzde 56’sı aşı yaptıracağını söylüyor. Bu oran ABD’de yüzde 67, İngiltere’de ise 85.

Bu nedenle Fransız Yeşiller’in lideri Yannick Jadot aşının zorunlu olmasını istedi. Buna karşılık Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, halkı ikna yaklaşımını tercih edeceklerini söyledi.

Fransa gibi genel olarak Avrupa ülkelerinde zorunlu aşılama yerine bilgilendirme ile aşının gerekliliğinin anlatılması planlanıyor.

3) KORONA AŞISI OLMAZSAM NE OLUR?

COVID-19’da birinci yıla yaklaşırken can kaybı 1.5 milyonu buldu. Hastalık hız kesmeden devam ediyor. Ekonomi, eğitim, turizm, sosyal hayat darbe yemiş durumda.

Aşı ise nispeten eski normale dönmek için bir seçenek olarak öne çıkıyor.

Peki aşı olmazsam ne olur?

Şimdilik bu sorunun net bir yanıtı yok. Ama bazı ipuçları var.

Mesela Avustralya’nın havayolu şirketi Qantas’ın CEO’su, gelecekte uluslararası seyahat eden yolcularda aşı şartı arayacaklarını açıkladı.

İngiltere’de halkın aşılanmasından sorumlu bakan olarak atanan Nadhim Zadhawi, COVID-19 aşısı olmayan insanların belki restoranlara, barlara, sinema ve spor merkezlerine alınmayacağını söyledi. Diğer bir İngiliz bakan Michael Gove ise böyle bir planın olmadığını, ancak mümkün olduğu kadar çok insanın aşılanmasını istediklerini söyledi.

ABD’de ise aşı yaptıranlara aşı kartı verilmesi gündemde.

Sonuç itibariyle aşı zorunlu olmasa da aşı yaptırmayanlara yönelik kısıtlamalarla insanların ciddi bir şekilde aşı yaptırmaya teşvik edilecekleri anlaşılıyor.

4) YAKINDA ESKİ NORMALE DÖNER MİYİZ?

2021’de eski normale dönebilir miyiz?

Bu soruya da kesin bir yanıt yok.

Fransız AFP Ajansı’na konuşan Pasteur Enstitüsü’nden epidemiyoloji uzmanı Arnaud Fontanet, nüfusun yüzde 80-90’ının aşılanması halinde 2021 sonbaharında normalleşme olabileceği görüşünde. Fontanet bir yandan da aşı karşıtlarının olası direncine de işaret ediyor.

ABD’deki Mayo Clinic’in moleküler tıp bölümünden Prof. Dr. Andrew Bradley ise o kadar iyimser değil. İngiliz BBC’ye konuşan Bradley, “Normale ne zaman ve nasıl dönüleceği konusu herkesin aklında olan soru. Ancak bunun olabilmesi için dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 75’inin aşılanmış olması gerekiyor” dedi.

Bu nedenle de tüm dünyada koronanın kontrol altına alınabilmesinin yıllar alabileceği görüşünde.

Zengin ülkeler aşıların ilk dozlarını kapsa da Afrika, Asya ve Latin Amerika’nın geride kalması, aşı dağıtımında yaşanabilecek adaletsizliğin, hastalığın dünya çapında ömrünü uzatacağı anlamına geliyor.

5) YOKSA BU BAŞKA BİR NORMAL Mİ OLACAK?

KORONAVİRÜS hayatımızda çok şey değiştirdi. Bazı uzmanlara göre aşıdan sonra da eski normale dönemeyebiliriz. Aşıların ne kadar etki göstereceği, yan etkilerinin ne olacağı, ne kadar sıklıkla tekrarlanması gerektiği henüz belirsiz.

Tartışmalardan anlaşılan, aşıların salgının ilk etapta bulaş hızını kesmesi, sağlık sistemleri üzerindeki yükü hafifletmesi öngörülüyor.

Ancak ciddi bir mutasyon söz konusu olmazsa COVID-19 bir süre daha varlığını sürdüreceğe benziyor. Risk daha düşük olsa da sürecek.

Belli ki, maske, hijyen ve mesafe üçlüsü bir süre daha hayatımızda yer almaya devam edecek.

SEVKIYAT BAŞLADI

Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci’nin ortağı olduğu Alman BioNTech şirketi ile Amerikan Pfizer’in geliştirdiği koronavirüs aşıları, Belçika’nın Puurs şehrindeki tesislerden İngiltere’ye sevk edilmeye başlandı. Eksi 70 derecede korunması gereken aşılar özel kutularda naklediliyor.

ESKİ BAŞKANLAR GÖNÜLLÜ

Eski ABD Başkanları, halka örnek olmak için kameralar önünde aşı olmaya istekli. Barack Obama, “bilime güvendiğini göstermek için” televizyonda aşı yaptırabileceğini söyledi. George W. Bush ve Bill Clinton’ın danışmanları da, eski ABD liderlerinin insanları özendirmek amacıyla kamera önünde aşı yaptırmaya gönüllü olduğunu açıkladılar.

FACEBOOK’TAN ÖNLEM

Facebook, koronavirüs aşılarıyla ilgili yanlış iddialar içeren paylaşımları kaldıracağını duyurdu. Buna göre şirket, Facebook ve Instagram’da, aşının güvenliği, etkinliği, içeriği ya da yan etkilerine ilişkin halk sağlığı uzmanlarınca çürütülmüş iddiaların paylaşılmasına izin vermeyecek.