Hoş geldin 'manevi detoks' ayı

HEPİMİZ biliriz... Ramazan demek her şeyden önce oruç demektir. Ayrıca bu ay, ibadet, hayır ve yardımlaşma ayıdır. Ama fazlası da var tabii: Ramazan bir “tasfiye” vesilesidir aynı zamanda. “Tasfiye de nedir?” diye soracak olursanız... Tasfiye, İslam kültüründe “nefsi (egoyu) kötülükten temizlemek” anlamına gelir. Hani “tasfiye nedeniyle” elden çıkarmak istenen mallar vardır ya... İşte ramazan da onun gibi, taşımak istemediğiniz kötü huylardan arınma vaktidir.



ARITMA FİLTRESİ

“Saf” kelimesiyle aynı kökten gelen “tasfiye”, arıtıp temizlemek demek. Ramazan da Müslümanlar için “manevi arınma” ya da popüler ifadesiyle “detoks” zamanıdır... Yürek sağlığını bozan davranışlardan uzaklaşmak için bir fırsattır. İnananlar için oruç bedeni, iyiliklerse gönülleri tazeler. Elbette “daha iyi bir insan olmak” sadece ramazana özgü bir hedef değil. En güzeli, “ramazan ruhu”nu tüm aylara yaymaktır.

KİMİN YARARINA?

Eskiler, manevi arınmaya “tasfiye” dışında “nefis tezkiyesi” de derlerdi. Bu ifadenin kaynağı doğrudan Kuran’dır: “Nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir (Şems, 9)”. Söz konusu arınma, kişinin kendi yararı içindir: “Kim arınırsa ancak kendi yararına arınmış olur. Dönüş Allah’adır. (Fâtır, 18)”

HEM BEDEN HEM RUH İÇİN

Manevi arınma ve beden temizliği İslam’da bir bütün olarak görülmüş, biri olmadan diğerinin eksik kalacağına dikkat çekilmiştir. Örneğin oruçluyken yemekten uzak kalmak beden için, manevi kirlerden uzak kalmaksa nefis için arınmadır.

*

İslam’ın en temel ibadetlerinden “zekât” da “tezkiye / arınma” kelimesiyle aynı kökten türemiştir. Yani genellikle ramazan ayında verilen zekât, bir bakıma “malın arınması”dır. Ayrıca zekât, arınmayla birlikte bereketin ve artışın habercisi olarak görülür.

İÇİ GÜZEL, DIŞI GÜZEL

Manevi arınmanın bir sonraki aşaması ise insanın içini güzelleştirmesidir. Yani yanlışlardan uzak kalmakla yetinmeyip üstüne güzel huylar edinmek gerekir. Eskiler buna “tehzibü’n-nefs” yani “nefsi süslemek” derlerdi.

*

Nasıl oruç tutan bedenin ödülü, iftarda zevkle yemek yemekse... Arınmış ruhun ödülü de nefsin güzel davranışlarla beslenmesidir. Ramazan mahyaları gökteki karanlığı aydınlatır. Benzer şekilde yardımlaşma, nezaket gibi alışkanlıklar da içimize manevi aydınlık getirir.

AYLARIN SULTANI

Gelin bu ramazan, hep birlikte “manevi detoks”a niyet edelim. “Nerede o eski ramazanlar?” diye hayıflanmak yerine, eskisinden de güzel ramazanların peşinde koşalım. Ezberleri tekrarın ötesine geçip, “güzel ahlak”ın özüne inmeye gayret edelim. Yanlış davranışlara değinirken ruhumuzu nasıl süsleriz, ona bakalım.

*

Haydi çalınsın davullar, asılsın mahyalar, hazırlansın sofralar... On bir ayın sultanına yol verin, şenlensin gönüller. Selam sana kadim dost, hoş geldin ya şehr-i ramazan!

BİR ESER
ANADOLU’DAKİ İLK CAMİ

ANADOLU’nun İslamlaşması dendiğinde çoğumuzun aklına Malazgirt Savaşı (1071) gelse de bu doğru bir başlangıç tarihi değildir. Çünkü Anadolu’nun güneydoğu bölgesi, 636 (Hicri 15/16) yılı gibi erken bir tarihten itibaren Müslümanlarca fethedilmiştir: Kilis, Antakya, Tarsus, Antep, Urfa, Diyarbakır, Maraş, Adıyaman, Siirt, Bitlis, hatta Malatya vb. Müslümanlar yerleştikleri bu beldelere zamanla camiler inşa etmeye başladılar. İşte bunlardan en eskisinin Habib-en Neccar Camisi olduğu düşünülüyor.



*

Peki bu ilk camiye adını veren Habib-en (Habibü’n) Neccar kimdi? Hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Müslüman âlimlere göre Kuran’da Yasin Suresi 20-27. ayetlerde bahsedilen kişi, çok eski devirlerde Antakya’da yaşamış olan Habib-en Neccar’dır. Buna göre, o Allah’a inanmayan halkına şöyle seslenmiştir: “Hem ben, ne diye beni yaratana kulluk etmeyeyim? Oysa siz de yalnızca O’na döndürüleceksiniz. O’nu bırakıp da başka ilâhlar mı edineyim?”

BİR AYET

RAMAZAN ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kuran’ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. (Bakara, 185)

BİR HADİS

ORUÇ bir kalkandır. Oruçlu, saygısızlık yapmasın, kötü konuşmasın. Eğer biri kendisiyle dövüşmeye veya sövüşmeye kalkışırsa, iki defa, “Ben oruçluyum” desin. (Buhârî, Savm, 2)