Orixas (bölüm 1)

13 temmuz 2014'te yayımlanan "Candomble no Brazil" başlıklı makalemde Afro-Brazil kültürünün pek bilinmeyen çoktanrılı inanç sistemine değinmiş, önümüzdeki haftalarda 'Candomble' inancının önde gelen tanrılarını(ruhlar, doğa güçleri) tanıtacağımın sözünü vermiştim. Giriş niteliğindeki sözkonusu yazıyı da Hürriyet arşivinden okumanızı tavsiye ederim.. Bildiğim kadarıyla ülkemizde Türkçe böyle bir çalışma ilk defa yayımlanıyor. Akademik boyutta olmasa da insanbilimcilere, meraklılara, dinbilimcilere, seyyahlara, aratırmacılara faydalı olacağını umarım. Ortalama okura da eğlenceli gelecektir diye düşündüm. Toplamda 16 tanrı/tanrıçayı tanıtacağım bu çalışmayı çok yer tutmasından ötürü ikiye böldüm. Seyahat notlarımdan ve nadir Portekizce kaynaklardan faydalandım. Haftaya panteonu tamamlayacağım inş'Allah…

İsmi YEMANJA

Katolik karşılığı Fikir Azizesi
Günü Cumartesi
Burcu Balık
Becerisi Yabancılaştırma, sakinlik
Rengi Beyaz ve mavi
Sayısı 5
Elementi Su, tuzlu su
Bölgesi Deniz, sahil
Metali Gümüş
Hayvanı Balık
Araçları Kılıç ve bilezik
Kurban sunusu Keçi, balık
Hediyeler Kolye, ayna, çiçek, tarak, parfüm
İçecek Şampanya
Hurafe Kurbağa, toz
Ailesi Obatala(gök), Olocum(okyanusların hanımı)

Çocukları Ossaim, Xango, Ogum, Oro, Oco, Oia, Oxumare ve Orunga

Özellikleri Tüm Orişaların annesi, bereket ve doğum tanrıçası, anne

Meslekler

Eğitim,memur,dilbilimci,çocuk kitapları yazarı,sesbilimci,dindar,filozof,ressam,ortopedist,ürolog

Kişilik

Yumuşak,sempatik,merhametli ev kadını,sadık,ideal eş,dürüst,çalışkan,gelenekçi,dakik,insancıl,fedakar,istikrarlı,nazik,sade,hassas,kolay ağlayan,bakire,güncel,cömert,doğasever

Fizik görünüm

Orta/kısa boylu,geniş yanaklı,kalkık sivri burun,kalın kaşlı,kısa alt bölümler,ince kollar,içeri dönk ufak ayaklar

İsmi NANA


Katolik karşılığı Azize Anna
Günü Pazartesi veya cumartesi
Burcu Akrep
Becerisi Meditasyon
Rengi Leylak veya mavi çizgili beyaz
Sayısı 13
Elementi Su ve toprak
Bölgesi Göllerdeki en eski varlık, suların dibindeki çamur ve bataklıklar(yaradılış dönemini andıran)
Metali İyot
Hayvanı Kurbağa
Araçları İki mavi 'baraja', bilezik
Kurban sunusu Keçi ve kümes hayvanı(bıçak kullanmadan)
Hediyeler Mum
İçecek Beyaz şarap
Hurafe Metal enstrümanlar, kargalar
Ailesi Ogum ve Oxala ile evlilikleri var
Çocukları Omolu, Oxumare, Ossaim, Ewa ve Iroko(zaman)
Özellikleri Yaşam ve ölüm tanrıçası

Meslekler

Hemşire,seramikçi,taş,mücevher dükkanı,çiftçilik,deri,goblen,antikalar,öğretmen,psikoloji,ticaret

Kişilik Farklı,münferit,mistik,güvenilir,hafızası iyi,yardımcı,çalışkan,meraklı,korumacı,güvenli,dikkatli,mütevazi,aşırı duyarlı,ısrarcı,yoksun,içe dönük,kıskanç,tutucu,tatmini zor,intikamcı,desteğe muhtaç, kibar,saygıdeğer,özgüvenli,başkları hakkında kötü konuşmayan,oluğundan yaşlı gözükür ve başı öne eğik yürür,eşyaya iyi bakar,ender eleştirir,hassas,çocuklarla bir büyükanne gibi ilgilenir

Fizik görünüm

Orta/kısa boylu,köşeli surat yapısı,geniş burun,kalın kaşlı,kısa iç organlar

İsmi OXUM(Oşum okunur)

Katolik karşılığı Mumların hanımı(ya da zevklerin hanımı)
Günü Cumartesi
Burcu Yengeç
Becerisi Parlaklık
Rengi Altın ve mavi
Sayısı 5
Elementi Tatlı su ve altın
Bölgesi Akarsu, göl, şelale, doğumevi
Metali Pirinç
Hayvanı Macaw papağanı
Araçları Pirinç bilezikler, bir zincirin ucunda sarkan iki balık, taç, kılıç ve bitkisel su kabı
Kurban sunusu Keçi, tavuk
Hediyeler Süs eşyaları, ayna, beyaz ve sarı çiçekler, parfüm
İçecek Şampanya
Hurafe Ananas, patates

Ailesi Orumila ile Iemanja, Orumila, Ogum, Oxossi ve Xango ile evlilikleri var

Çocukları Exu, Logum Ede
Özellikleri Bereket tanrıçası, annelik, para ve güzellik

Meslekler

Doğum,beslenme,donmuş gıda,halkla ilişkiler,sekreter,sosyal yardım,cerrahi araçlar,restoran,hemşirelik, diyetisyen,pedagoji,psikoloji,sosyoloji,müzik,estetik,bakım merkezi

Kişilik

Sebatkar,fedakar,hayırsever,yardımsever,duyarlı,intikamcı,açık,sürekli yakınan,pisboğaz,sevgisel,ev
sahibi,adanmış,sosyal,sadık,seven,sıcakkanlı,romantik,biraz kıskanç,nazik,dost canlısı,lütufkar,eğitimli,
barışçı,cesur,şık,müstehcen,uyumlu,şantajcı,kendini beğenmiş,hazırlanması zaman alır,az kıyafeti olmaktan
şikayetçi,saçını boyatır,başkaları hakkında kötü konuşmaz,güvenilir,temiz,hoş kokulu,zarif,psikolojik,sır tutan,liberal,çiçeksever,sevmeye ve sevilmeye düşkün

Fizik görünüm

Yüksek ve geniş alın,birbirine yakın küçük gözler,sakin adımlar

İsmi IANSA


Katolik karşılığı Santa Barbara
Günü Çarşamba
Burcu Yay
Becerisi Uzaklaşma, çabukluk
Rengi Kırmızı, mercan, kahverengi
Sayısı 9
Elementi Ateş(bazılarına göre hava)
Bölgesi Rüzgar, fırtına, mezarlık, sazlık
Metali Bakır
Hayvanı Kelebek
Araçları Manda boynuzu, saçaklı başlık, kılıç, kalkan ve bilezik
Kurban sunusu Keçi, tavuk
Hediyeler Sarı çiçekler, parfüm gibi tuvalet malzemeleri
İçecek Şampanya
Hurafe Düşen yapraklar, kertenkele
Ailesi Ala ile Odulece(evlat edinilmiş olabilir)
Çocukları 9 çocuğu vardı
Özellikleri Rüzgar tanrıçası, ışınlar, adalet

Meslekler

Dış ticaret,tercüme,uluslararası ilişkiler,bitki ticareti,modellik,dans,seramik dekor,moda,sahne tasarımı

Kişilik


Sabırsız,hırslı,becerikli,dışavurumcu,çağrışımcı,üstün,iyi hafıza,soylu,abartılı,verimli,dışa dönük, komik,açık sözlü,samimi,kesin,dürüst,seyyah,güncel,fantazi,bağımsız,evlenmeyi seven,sadakatsız,kıskanç, tensel,kaba olmayan,hayalperest,hiddetli,kaprisli,sıcakkanlı,neşeli,ham,talepkar,mistik,kumarcı,çiftlik sever,hayvan sever,çok doğurgan değil,çocuğuna özgürlük
tanır,evcimen,demokrat,özgürlükçü,feminist,
inanmış,beklenmedik,çalışkan,fevri,yılmayan,değişken mizaçlı,otoriter

Fizik görünüm Orta/uzun boylu,ifadeli gözler,ince,geniş kalçalı,ufak göğüs ve kulaklar

İsmi OBA

Katolik karşılığı Jan D'Arc ya da ikinci Santa Katarina
Günü Perşembe
Burcu Başak
Becerisi Şüphe
Rengi Kırmızı ve altın
Sayısı Yok
Elementi Tatlı su
Bölgesi Fırtınalı sular
Metali Bakır
Hayvanı Gine Tavuğu
Araçları Ok ve yay, kılıç, kalkan, bilezikler
Kurban sunusu Ördek, keçi, Gine tavuğu
Hediyeler Süs aksesuarları, sarı çiçekler,parfüm
İçecek Şampanya
Hurafe Tatlı su balığı, çorba
Ailesi Ogum, Xango ile evliliği var
Çocukları Ibejis(ama onları terk etti)
Özellikleri Kadının gücü ve ev işleri
Meslekler Akustik-sesbilimci, özel eğitim, ekoloji, biotıp, politika

Kişilik


Cesur,kesin,ham,zorlu,tutkulu,eril,kararlı,objektif,dürüst,dolaysız,kızgın,tek başına,eğitimsiz,şüpheci, popüler olmayan,öfkeli,güvensiz,doğru,nezaketsiz,çekingen,kaba,dahiyane,kolay kurban,çocukları tek arkadaşları,toleranslı,uysal,duygusal zıtlıklar, finansal sorunlar

Fizik görünüm

Orta/uzun boylu,yuvarlak surat,geniş ağız,burun,kalın kaş

İsmi EWA

Katolik karşılığı Santa Luzia
Günü Salı-Cumartesi
Burcu Başak
Becerisi Bilgelik
Rengi Açık kırmızı, koyu sarı
Sayısı 14
Elementi Tatlı su ve hava(şimşek)
Bölgesi Akarsu kaynakları
Metali Pirinç
Hayvanı Sabia(tipik bir ötücü kuş)
Araçları Kırmızı hasır, veya deniz kabuklarından bileklik, gizemli bir yılan, bakır mızrak, çıpa, (ok ve yay)
Kurban sunusu Keçi
Hediyeler Beyaz ve kırmızı çiçekler, süs takıları, parfüm
İçecek Şampanya
Hurafe Örümce ve ağı

Ailesi Nana ve Obatala, Orumila, Omolu ve Oxumare ile evlilikleri var
Çocukları Xango(Iemanja tarafından yetiştirildi)

Özellikleri Hasat tanrıçası, aşıkları, sanatçıları kollar, hamile kalmaya yardımcı

Meslekler


Sekreter,dansçı,halkla ilişkiler,manzara ressamı,müzik,iş,sihirbaz,kahin

Kişilik


Kaprisli,dengesiz,sihirli,dişi,çekici,kendine güvenli,sabırsız,konuşkan,değişken mizaçlı,savaşçı,hayat dolu,uzlaşmaz,frapan,gösterişçi,pratik,inatçı,itaatsız,süslü,maceracı,uzun ömürlü,meydan okuyan,yılmaz, seven,dost canlısı,rafine,gözlemci,dedikodu,yalan,ihanet,hastalık,alçaklıktan hoşlanmaz

Fizik görünüm

orta/kısa boy,vurgulu yüz hatları,iri yuvarlak gözler,kalın kirpikli,ince ama toplu kalçalar

İsmi LOGUM

Katolik karşılığı Santo Miguel Arcanjo(Santo Expedito)
Günü Perşembe
Burcu Boğa
Becerisi Parlaklık, zenginlik
Rengi Tükuaz ve altın
Sayısı 9 ve 6
Elementi Su ve hava
Bölgesi Orman, şelale, ormaniçi akarsuları
Metali Pirinç
Hayvanı Deniz balıkları
Araçları Kulplu bardak ve boğa boynuzu
Kurban sunusu Çocuk ve keçi
Hediyeler Çiçekler, meyveler
İçecek Alua
Hurafe Ananas, hayvan kafası

Ailesi Enrile ve Oxum-Oke, Ogum ve Iansa ile evlilikleri var
Çocukları Bilinmiyor
Özellikleri Ormanlar prensi,neşe,tatlı sular,balıkçıların koruyucusu

Meslekler

Müzik,TV,dindar,ithalat,paleoloji,ezoterizm,yiyecek,kütüphane

Kişilik

Utanmasız,zevkli ve şık,androjen,şanslı,yapılı,muteber,baştan çıkarıcı,kıskanç,acı çekmekten nefret eder,vizyoner,hayalci,sanatkar,akıllı,duyarlı,tatlı,öğüt verir,egzotik,eksantrik,dengesiz,genellikle iyimser, yüksek enerjili,kesin,özgüvenli,bencil,teşhirci,çekici,popüler,eleştirilmekten nefret eder,yumuşak,
saygısız(düşmanlarına),hırslı,hoş,çok dil konuşan,değişken,izanlı,alçakgönüllü,haşmetli,latif,gececi

Fizik görünüm

Orta/uzun boylu,oval ve uyumlu yüz hatları,şekilli kafa,güzel dişler,şekilli burun,ince,şişmanlamaya yatkın

İsmi OXALA


Katolik karşılığı Aziz Bonfim
Günü Cuma
Burcu Aslan
Becerisi Dinginlik, barış
Rengi Beyaz
Sayısı 10
Elementi Hava
Bölgesi Hava(gökyüzü), tüm mekanlar, yaradılış
Metali Teneke, gümüş, platin
Hayvanı Sümüklüböcek
Araçları Teneke veya fildişi bilezik
Kurban sunusu Sümüklüböcek, keçi
Hediyeler Beyaz çiçek ve mum
İçecek Su
Hurafe Karanlık hayvanlar, cachaça, dende yağı
Ailesi Olorum ile Olocum, Nana ve Iemanja ile evlilikleri var
Çocukları Iroko, Omolu, Oxumare(Nana'dan) ve Ossaim, Ogunja(köpek yiyen), Oxaguia(Iemanja'dan)
Özellikleri Doğurganlık, yaradılış, bilgelik

Meslekler

Sanat,grafik tasarımcı,endüstriyel tasarım,çizgifilm çizeri,yayıncılık,astronot,çocuk doktoru,eğitmen, cinsel eğitim,biokimya,fizik,matematik,video,bilimadamı,yazar,kitapçı,din,pedagoji,diplomat

Kişilik

Utangaç,romantik,kolay seven,sadık,dostane,sabırlı,saygın,fantazi sevmez,evcimen,sevilesi,berrak,ketum,
dışa dönük,ince zevkli,doğru,sakin(bazen sinirlenir),spor sevmez,bilge,ciddi,mantıklı,ağır başlı,yavaş,
buluşçu,detaycı,kendine yeter,kalabalık ve güneş ışığı sevmez,nazik,ayık,kaba değil,dürüst,gözlemci,
anlayışlı,sosyalist,yüksek ahlaklı,düşman edinmez,derin sever,anneye bağlı,sıkmayı sevmez,düzenli,sakin, tertipli,sekssever,güvenilir,samimi,müzik ve hayvanları sever

Fizik görünüm

Orta/uzun boy, geniş ve yuvarlak alın, uzun çene, kalın kirpik, uzun gözkapağı, ince beden

Bunlara antropolojik açıdan Afro-Brazilyen kültürün pagan tanrıları üzerinden kadim bir meşrep analizi sistemi olarak da bakabiliriz. Görüyorsunuz ya, insanlar dünyanın her yerinde, burçlar misali sınıflandırmalara gitmişler. İnsanı tanımak bir sanat, bir bilgelik, gerçek sarraflık, ustalık gerektiriyor. Kamil bir insanın aynasında kendimizi görebilmemiz, hakikatimizi tanıyabilmemiz dileğiyle…