İnsan mutfakta pişer...

Hafta içinde Mevlana mutfağının baş aşçısı adına düzenlenen Ateşbaz-ı Veli Mutfak Kültürü Günleri nedeniyle Konya’daydım.
Bu yıl, bir ödül töreninden uluslararası boyutta bir gastronomi buluşmasına dönüşen Ateşbaz-ı Veli Mutfak Kültürü Günleri iyi değerlendirilirse Konya’ya katkısı büyük olur.
Ki aldığım izlenim öyle de olacağını gösteriyor.
Adnan Şahin’in kurduğu Anadolu Halk Mutfağı Derneği’nin başlattığı etkinliğe Konya Valiliği, Büyükşehir ve Meram Belediyesi, Selçuk Üniversitesi destek veriyor.
Ancak bu tarz etkinliklerde güçlü bir yerel iradenin inisiyatifi ele alması gerekir. Bu sorumluluğu da gördüğüm kadarıyla Meram Belediye Başkanı Fatma Toru başarıyla üstleniyor.

Keşke tüm belediye başkanları kadın olsa

İlk kez geçen yıl tanıştığım Fatma Toru ile bu yıl da uzun uzun sohbet etme şansı buldum.
Toru, harita ve kadastro mühendisliği eğitimi almış. Ardından kentsel dönüşüm üzerine yüksek lisans yapmış. 16 yıl kadar da Konya ve Meram belediyelerinde şehir planlama uzmanı olarak çalışmış.
Şimdi ise Konya ilinin ilk kadın belediye başkanı.
Göreve gelir gelmez beş yıllık bir master plan yaparak kentsel dönüşüm hamlesi başlatmış.
Şeffaflık prensibiyle, projeyi hayata geçirmeden Konya televizyonuna çıkarak uygulamanın başlayacağı Şükran Mahallesi sakinlerine evlerinin, arazilerinin değerleneceği bilgisini vermiş.
Bir zamanların kenar mahallesi şimdi yeşil alanların; parkların, çocuk oyun alanlarının ve sosyal tesislerin olduğu modern bir yaşam alanına dönüşüyor.
Yine Meram’daki 1800’lü yıllardan kalma buğday ambarı binası kültür ve etkinlik alanı olmak üzere restore ediliyor.
İnsan Toru’nun hayata geçirdiği projeleri görünce keşke tüm belediye başkanları kadın olsa diye aklından geçirmeden edemiyor...

Ateşbaz-ı Veli Kimdir?

Ateşbaz-ı Veli, 1001 gün süren çile döneminde manevi terbiye ve eğitim makamı olarak kabul edilen Mevlevihane mutfağının (Matbah-ı Şerif) baş aşçısı.
Ateşbaz-ı Veli, aynı zamanda Mevlana’nın yakın arkadaşı, dert ortağı.
İzzeddin oğlu Yusuf, kimilerine göre Mevlana’nın ailesiyle birlikte Horasan’dan gelir, kimilerine göre de Karaman’dan aileye katılır.
Dünyada türbesi olan tek ser-tabbah/aşçıbaşı Ateşbaz-ı Veli, döneminin önemli ve söz sahibi isimlerinden biri. 100 yaşına dek yaşamış ve ailenin üç kuşağına yemek pişirmiş.

Bacıyan-ı Meram

Gerçekleştirilen önemli projelerden biri de Konya’da belediye öncülüğünde kurulan ilk kadın girişimci kooperatifi Bacıyan-ı Meram.
Kadınlar bu kooperatif sayesinde evlerinin dışına çıkıyor, çalışıp üretime katılıyor, ekonomik anlamda güçleniyor.
Yetenekleri doğrultusunda evlerinde ürettikleri erişte, salça, reçel, tarhana gibi erzak, keçe ve hediyelik eşyaları Bacıyan-Meram Kültür ve Sanat Merkezi’nde satışa sunuyor.
Bu yıl Ateşbaz-ı Veli Mutfak Kültürü Günleri’nde benim için çok özel iki isim daha vardı.



İlki, Anadolu mutfakları ama özellikle Konya mutfağı üzerine dünya çapında bir otorite kabul edilen araştırmacı Nevin Halıcı.
Bir diğeri de Nevin Hanım’ın da çok eski dostu olan, dünyaca ünlü yemek yazarı Anissa Helou.
Konya mutfağının çeşitliliğini, anlayışını beğenen ünlü isim, hâlâ en iyi Konya yemeklerini Nevin Halıcı’nın evinde yediğini söylüyor.
Helou gücü, bilgi ve birikimiyle Meram Belediye Başkanı Fatma Toru’un Konya mutfağını dünya sahnesine çıkarma iddiasında yol gösterici olabilir.
Mutfağın, yemeğin, sofranın her zaman birleştirici bir yanı var. Bu gücü kullanmalıyız.

Konya’nın en iyisi: Lokmahane

Adını Mevlevilikteki ‘bir lokma, bir hırka’ felsefesinden alan Lokmahane’nin eski Konya ev yemeklerinden oluşan, et ve hamur işleri ağırlıklı bir menüsü var.
Kaldığım iki gün boyunca iki kez Lokmahane’nin yemeklerini tatma şansı buldum.

Tarhun ve bamya çorbaları, kıymalı su böreği, kayısılı yahni, kuzu önkoldan yapılan salma bulgur pilavlı Konya bütümeti (fırın tandır) gibi yemeklerin her biri çok iyi pişirilmişti. Her birinin tadı damağımda.
Konya benim için etli ekmek, bamya çorbası ve fırın tandırdır.
Ama sanıyorum listeme ilk kez yediğim kayısılı yahni de katılacak.

Lokmahane’nin sahibi Harun Dönmez de işini aşkla ve incelikle yapanlardan. Kullandığı tüm malzemeler çok kaliteli.
Servisten mutfağa çok da iyi bir ekip kurmuş.
Konya’ya giderseniz, mutlaka deneyin derim.

Bir sergi: Hayal Meyal

Çalışmalarını New York ve İstanbul arasında sürdüren Elif Uras, son dönemki resim ve seramik çalışmalarıyla Galerist’te.
Uzun bir süredir yapıtlarında üretici ve tüketici halleriyle kadını ele alan Uras, bu kez ‘Hayal Meyal’ başlığı altında topladığı yapıtlarında Batı modernizmi ile Doğu sanatı arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alıyor.



Geleneksel, liberalizm ve modernizm üzerine duruşunu kadınlar aracılığıyla yansıtan Uras, İznik Çini Vakfı’nda ürettiği seramik vazolar ve tabaklarında çini işçiliğiyle graffiti benzeri dışavurumcu desenleri kendine özgü görsel bir dil kullanarak harmanlamış. Elif Uras’ın bu düşünsel ve sanatsal duruşunun ardında Colombia Üniversitesi’nde Güzel Sanatlar yüksek lisansı öncesi ekonomi ve hukuk eğitimi alması yatıyor büyük ölçüde.
Uras’ın Tepebaşı Galerist’te 6 Kasım’a dek sürecek sergisini kaçırmayın derim...

Sanattan mutfağa 

Anissa Helou’nun sıra dışı bir yaşam öyküsü var;
Suriyeli bir baba ile Lübnanlı bir annenin kızı olarak Beyrut’ta dünyaya gelir. 21 yaşında Londra’ya taşınarak iç mimarlık okur, ardından sanat tarihi eğitimi alır.
Sotheby’s Ortadoğu temsilciliği, Paris’te antikacı dükkanı derken, 1978-1986 yılları arasında Kuveyt’e taşınarak Kraliyet ailesine sanat danışmanlığı yapar. 1986’da Londra’ya döner, 1999’da yaşamında radikal bir değişiklik yapar ve adeta bir sanat müzesi olan evini, tüm koleksiyonunu elinden çıkarır.
Nehir kıyısında bir katını mutfak olarak düzenlediği yeni evinde bu kez hobisini mesleğe dönüştürür.
Ortadoğu ve Levanten mutfağı, mezeler, sokak yemekleri geleneği üzerine atölye çalışmaları, yemek kitapları, gastronomi turları, restoran danışmanlığı derken yeme-içme dünyasının en güçlü isimlerinden biri olur.
Anissa son yıllarda yaşamını ve çalışmalarını Londra ile Sicilya arasında sürdürüyor.
Neden Sicilya derseniz, “Bana Suriye ve Lübnan’ı hatırlatıyor ama IŞİD tehlikesi yok ve sokaklar tertemiz, huzurlu” cevabını veriyor.