Kırım: Rusya neler yaptı neler...

Dünya kamuoyunun gözü Ukrayna’daki çatışmalar, Uçak düşürme, rehin alma, Suriye’deki iç savaş, Gazze ile Irak olaylarına dönünce ABD ve AB’nin yaptırımlarına rağmen Devlet Başkanı Putin'in emriyle Rusya'nın Kırım’ı ilhak etiği unutuldu ve uluslarası haberler arasında kaynadı gitti.

Bu kargaşada Rusya, Kırım’dan Ukrayna’nın izlerini silerken her geçen gün eskiden Ukrayna’ya bağlı ‘Özerk Cumhuriyet’ olan Karadeniz’deki bu stratejik yarımadayı artık geri dönülemeyecek biçimde süratle Ruslaştırmaya devam etti. Kırım kamu kurumlarında neredeyse Ukrayna ilgili hiçbir şey bırakılmazken Kırımlıların yaşamında da birçok şey değiştirildi. Peki, Kırım’ın Rusya’ya ilhakından bu yana sessiz sedasız neler mi yapıldı? Birlikte bir göz atalım.

-Kırım’da Ukrayna para birimi Grivna 1 Haziran 2014 ten itibaren tedavülden kaldırıldı yerine Rus Para birimi Ruble kullanılmaya başlandı. Ukrayna’nın Oşadbank, Privatbank dâhil tüm bankaları kapatıldı yerlerine Genbank, Fiyabank ve Rus Halk Bankası gibi bankalar açıldı.

-Pasaportlar değiştirilerek Rusça Pasaportlar verildi ama bunlarla yurt dışına çıkılamıyor, sadece kimlik olarak kabul ediliyor. Nüfusla ilgilenen birimlere sorulduğunda vatandaşa ‘bekleyin’ deniliyor ama net bir cevap verilemiyor.

-Haziran ayında ‘Çifte Vatandaşlık’ yolunu açan ‘Rusya Federasyonu vatandaşlığı Kanunu’nda değişikliklerin yapılması onaylandıktan sonra 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren Kırım’da ikinci vatandaşlığı gizleyenlere ağır cezalar verileceği belirtildi. Kanuna göre, başka ülkenin vatandaşlığını alan Rusya vatandaşları iki ay içinde ‘Rusya Federal Göçmen Servisi'ne bilgi verecek, vermediği takdirde 200 bin Ruble ’ye varan para cezası veya 400 saate kadar ‘ıslah çalışmaları’ cezasına çarptırılacak.

-Kırım’da Ukrayna GSM operatörleri ‘MTS-Ukrayna' ve ‘Kievstar’ mobil iletişim operatörleri abonelerinin kimseye ulaşamaması ve aradıklarında iletişimin kesilmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurma kararı aldı. Kievstar, Simferopol şube binasına silahlı saldırı düzenlendiği için şirketin Kırım’da hizmetlerini durdurduğunu açıkladı. ‘MTS-Ukrayna’da müşterilerinin şebeke sorunları yaşadığını açıklayarak 6 Ağustos itibarıyla Kırım’daki şubelerini kapattı.

-Kırım’da faaliyet göstermeye başlayan Rus Telekomünikasyon şirketlerinin Cep telefonu SIM kartları 100 Ruble’ye satılıyor. Kart numaraları Kırım’a yakın Rusya’nın Krasnodar bölgesinin kodu olan +7 978 ile başlıyor. Rus SIM kartı satın almak için Pasaport gösterilip kimlik bilgileri verilmesi gerekiyor.

-Kırım’la uluslararası telefon bağlantılarında telefon numaralarının önüne yazılan 00 38 ya da + 38 devlet kodu yerine Temmuz 2014 ten itibaren Sivastopol bölgesinde başlatılan uygulama ile telefonlar 007 veya +7 yani Rusya Devlet Telefon kodu olan 7 konularak aranıyor.

-Rusya, ilhak ettiği Kırım’ın tarihi eserleri ve mekânlarının resimlerinin bulunan posta pulları çıkardı. Kırım’ın Rusya’ya ilhakı vesilesiyle basılan ilk posta pulu Kırım’ın Yalta kentinde düzenlen bir törenle tanıtıldı. Pullarda Yalta bölgesinin sembollerinden biri olan dünyaca ünlü Kırlangıç Yuvası fotoğrafı ile üzüm salkımı ve Kırım dağlarının resimleri kondu. Bu posta pulları, Rusya’ya bağlı Kırım Cumhuriyeti’nde damgalanan ilk pullar oldu. Kırım'da pulların yapıştırılıp damgalandığı zarfların üzerindeki Rusya haritasının içinde yer aldı.

-Kırım’daki okullarda, şimdilik Kırım Tatar Dili kitaplarıyla ilgili bir sorun yok. Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi öğretim görevlileri tarafından hazırlanan Kırım Tatar Edebiyatı ders kitapları kullanılıyor. Kırım Tatar gazetesi Yeni Dünya, Yıldız dergisi ve Krımuçpedgiz yayınevi yeni yönetimde ‘Etnik İlişkiler ve Sürgünden Dönen Vatandaşlar Komitesi’ne bağlandı. Rusya’nın ilhakından önce bu komitedeki ‘Enformasyon’ bölümü kapatıldı.

-Geleneksel şenlikler artık Rus geleneklerine göre yapılmaya başlandı. Kafeteryalarda, Otobüs ya da Taksi duraklarında sigara içme yasağı getirildi. Polis yolda yürürken sigara içenleri bile uyarmaya başladı

-Araç plakaları değişti. Sivastopol’de verilmeye başlanan plakalar artık 777 ile son buluyor ve altında ‘Rus’ yazısı ile Rus bayrağı bulunuyor. Bu plakalarla Ukrayna’ya geçilmiyor, geçmeye çalışanın aracına ‘sahte plakalı’ diye el koyuluyor. İşin ilginci bu plakalarla Rusya’ya gidildiğinde bile polis sorun çıkarıyor

-Rusya’da, Kırım’da kumar bölgesi oluşturulmasına ilişkin yasa tasarısı kabul edildi. Kumar bölgesinin sınırları ve yerleri Kırım Cumhuriyeti yürütme organları tarafından belirleneceği belirtildi.

-Rusya Savunma Bakanlığı 2014 yılının sonuna kadar, Rus ordusunun hava savunmasını yapacak 20 adet ‘Su-27’ jet uçağını Sivastopol yakınlarında bulunan Uluslararası Belbek Havalimanına sevk edeceğini açıkladı.

Evet, Kırım Tatarları hala Ukrayna hayali kurmayı sürdüredursun Rusya Kırım’ı Ruslaştırma yolunda epey ilerlemiş ve belli ki ABD ve AB’nin yaptırımları hiç etkili olmamış. Ne diyelim madem Putin’e engel olunamıyor, bu durumda bükemediğin eli öpeceksin demekten başka çare gözükmüyor.

melveren@hurriyet.com.tr