Fırsatları girişime çeviren adam
HER şey ‘nasıl ücretsiz film izlerim’ diye gittiği bir dönemin olmazsa olmazı açık hava sinemasında gazoz satarak başlar. ‘Sen küçüksün, bu işi yapamazsın’ sözüne inat, en fazla gazozu o satar. İlkokul yıllarında gazoz satışıyla başlayan girişimcilik serüveni yıllar içinde çeşitli alanlarda devam eder. 9 Eylül Üniversitesi İktisadi Ticari Bilimler Fakültesi’nde okuduğu 70’li yıllarda ise Koç Topluluğu’nun Karınca isimli şirketinde işe başlar ve beyaz eşya pazarlar. O dönemde de tarım sektöründeki potansiyeli gören Zahit Ünaldı, bu alanda bir şeyler yapma isteği belirir. Ve Kıbrıs hareketi nedeniyle ambargonun uygulandığı yıllarda bir firmadan büyük uğraşlarla yaprak gübresi alıp kendi markasıyla satar. 10 tonla 3 yıl idare et dedikleri yıl Zahit Ünaldı, 80 ton yaprak gübresi satarak bir rekora imza atar. Daha sonra ise kendi ürünlerini üretme kararı alan Zahit Ünaldı, yenilikçi anlayışla Türkiye’de ilk defa torfu kullanarak organik gübre üretir. Zahit Ünaldı, temellerini 1974’te attığı Ünaldı Organik Gübre ile bugün sektörde ilkelere imza atıyor. Yaprak ve damlama gübresinin yanında, patenti kendine ait olan organik madde kaplı kimyevi gübre yani organomineralin dünyadaki ilk üreticisi... 2016’da Gaziemir Sarnıç’taki tesisini İTOB OSB’ye taşımaya hazırlanan Zahit Ünaldı’nın gündeminde tohum kaplama gibi sürpriz ürünlerin üretimi yer alıyor.
Amacı ücretsiz film izlemekti
Zahit Ünaldı, alıp satmak yerine üretmeyi, ürettiğinin de yenilik barındırmasını ve Türkiye’de olmayan bir şey olmasını isteyen biri. Tüm bu idealini de Ünaldı Organik Gübre A.Ş. ile hayata geçirmiş gibi. Çocukluk döneminde itibaren karşısına çıkan fırsatları yenilikçi bir anlayışla fırsata çevirmeyi bilen Zahit Ünaldı ile girişimcilik öyküsünü konuştuk. Devlet memuru bir babanın çocuğu olan Zahit Ünaldı’nın çocukluk yıllarında başlayan ilginç bir girişimcilik süreci var.
Bir devrin efsanesi açık hava sinemasında ilkokul arkadaşının babasının çay ocağı işlettiğini anlatan Zahit Ünaldı, hikayeye şöyle devam etti:
“Arkadaşım babasının sayesinde ücretsiz izlediği filmleri anlatıyordu. Bir gün beni de götürdü. Benim niyetim ücretsiz film izlemekti. Ama orada gazoz satıcılarını gördüm ve ‘bu işi yapmalıyım’ fikri belirdi. Tabi gazoz satıcıları buradan kazandıkları parayla ev geçindiren insanlar. Yaşları da 20’nin üstü. Ben ise daha ilkokula gidiyorum. Çalışmak istediğimi söylediğimde gazozun konduğu kovaları taşımamın imkansız olduğunu söylediler. Israr edince de kabul ettiler. Kovaları taşımam imkansızdı. Bende kendimce bir sistem geliştirdim. Gazozları buz dolu varilin içine koydum. Kasaları da seyircilerin yanına. Ve 5 dakikalık aralarda gazoz satmaya başladım. Ve en fazla gazozu ben satar oldum. Tabi hem ücretsiz film izledim hem de iyi para kazandım. Aile bütçesine ciddi katkım oldu. Gazoz satışının yanında özellikle yaz tatillerinde farklı işler yaptım. Lisede ise yaz tatilinin bir ayında tüm Türkiye’yi gezmek gibi kendime hedef koymuştum. Ama tatilde bile boş durmadım. Garsonluk yaptım. Bir ilginç anımda Selçuk’taki Bülbül Dağı’ndaki suyu Meryem Ana heykelli cam şişelere koyup kiliselerde satmaktı. Ama siyasi algılandığı için hayata geçmedi. ”
En çok gübre satan adam
9 Eylül Üniversitesi İktisadi Ticari Bilimler Fakültesi’ni kazanan Zahit Ünaldı, üniversite yıllarında da boş durmaz... Babası emekli olduğu için de aile bütçesine katkı olsun diye kolları sıvar... Koç Topluluğu’nun Karınca isimli firmasında işe girer. Zahit Ünaldı, “Ege ve Akdeniz’den sorumluydum. Beyaz eşya ve ev gereçleri pazarlıyordum. 70’li yılların başıydı. O dönem gittiğim yerlerde tarım sektöründeki potansiyeli görünce, bu alanda bir şeyler yapma fikri belirdi. 1974’te Kıbrıs Hareketi ile birlikte Türkiye’ye ambargo uygulanmaya başladı. Üniversiteyi bitirmiştim ve arayış içindeydim. İstanbul’da yaprak gübresi yapan bir firmayı duydum. Bayar’in patentiyle üretim yapıyordu. Gittim firmadan bayilik istedim. Dökme gübre alıp kendi markamla Ege’de satacaktım. Kabul etmediler. Ama sürekli talebimi yineleyince, atılımcı yapımı köreltmemek adına bana 10 ton yaprak gübresi verdiler ve bunu anca 3 yılda satabileceğimi söylediler. 1975’te Ünaldı Ticareti kurdum. Ve bir yılda 80 ton yaprak gübresi satarak bir rekora imza attım. Türkiye’nin o dönem en çok yaprak gübresi satan adamı oldum. Daha sonra ise bu ürün yerli olsun dedik. Ve üniversitenin desteğiyle 1977’de Foskana markasıyla yerli yaprak gübre üretimine başladık. Türkiye topraklarına uygun gübre üretimine gittik. Yaprak gübresinin yanına damlama gübresini ekledik ki buda Türkiye’de ilktir” diyerek ticaretten üretime geçiş sürecini anlattı.
BİR NUMARALI RUHSAT
Türkiye’deki toprakların organik anlamda zayıf olduğunu anlatan Zahit Ünaldı, bu açığı gidermek için araştırma yaptıklarını söyleyerek, “Topraktaki organik açığını nasıl giderebiliriz diye araştırma yaparken torfu bulduk. Ve 193’te Türkiye’de Bolu-Yeniçağa Havzasını’nı kapsayan Türkiye’nin 1 numaralı torf maden ruhsatını aldık. Tabi torf Türkiye’de bilinmediği için de ihraç ettik ilk etapta. Sonra ülkemizde de kullanılır oldu. Özellikle stadyumların zeminlerinin gelişmesinde ciddi payımız var. Torf yataklarını 15 yıl işlettik. Daha sonra çevresel nedenlerle Türkiye torf yataklarını işletmeme kararı aldı. Bizde torf maceramızı sonlandırdık” ifadesini kullandı.
KİMYASALA ORGANİK ZIRH
Torfun ardından yeni ürün arayışlarına giren Zahit Ünaldı, Türkiye’nin petrolden sonra en fazla ithalat yaptığı kalemlerin başında gübrenin geldiğine dikkat çekerek, “5,5 milyon ton gübre tüketiyoruz. Bunun yarıdan fazlası ithal. Üretilenin de yine hammaddesinin önemli kısmı ithal. Tabi gübre mutlaka kullanılması gerekiyor. Ama fazla kullanıldığında da sakıncaları var. Kimyasal gübre toprağa verilirken birim dekara tahmini 50 kilo veriliyor. Bunun bir kısmı toprakta yıkanıyor. Bir kısmı kireçle bağlanıp kayalaşıyor. Bir kısmı da buharlaşıyor. Yani 50 kilonun 20’si bitkinin ihtiyacını görüyor. Bizde bu kaybın önüne geçecek bir çalışma başlattık. Kimyasal gübreyi organik gübre ile sararak toprağa verdik. Torf yatakları kapatıldığı içinde organik olarak torf ile kömür arasında bir oluşumdan faydalandık. Kullandığımız aslında düşük vasıflı kömür. Organomineral gübre, bitkinin ihtiyacı kadar atılıyor. Bunun patentini aldık. Bu ürünü yapan dünyada ilk firmayız.”
YÜZDE 221 BÜYÜDÜ
Zahit Ünaldı, bugüne kadar hep sektöründe ilklere imza atmış biri... Zahit Ünaldı’nın bu yaklaşımı, yenilikçi ve farkındalık arayışında olan tutumu şirketin büyüme grafiğine de yansımış durumda. Öyle ki TOBB’un geçtiğimiz yıl açıkladığı ve 2010-2012 satış gelirinin dikkate alındığı dönemde yüzde 221 büyümeyi başarmış. Yani Türkiye’deki 100 hızlı büyüyen şirket sıralamasında 36’ıncı olmuş.
ÜRETİCİYE ÖZEL ÜRETİM
Bugün Gaziemir Sarnıç’taki tesislerinde çim, yaprak, damlama, Organomineral ile bir takım özel gübreler üretiyor. Zahit Ünaldı, “Şu an yıllık 17-18 bin tonluk üretimiz söz konusu. Bunun da yüzde 20’sini ihraç ediyoruz. 2016 Şubat ayında İTOB OSB’de faaliyete geçecek yeni yerimizde bu üretimi ikiye katlamayı düşünüyoruz. Ayrıca kaplanmış tohum konusunda da sürprizlerimiz var. Bunun için 4,1 milyon liralık yatırım yaptık. Bizim sektörde farkımız ise biz niş üreticiyiz. Yani ürününe katma değer katmak isteyenlere özel çözümler geliştirebiliyoruz” bilgisini verdi.
