Ağaçla başladı plastikle esti

ÇİFTÇİLİKLE uğraşan baba Zihni Esen, 60’lı yılların başlarında ağaç ambalaj işiyle sanayiciliğe adım atar. Salih Esen de iş hayatına ilk adımı burada atar. Bir yandan okul, arta kalan zamanda ise babasının yanında çalışma. Henüz 13 yaşındayken babası vefat eden Salih Esen, ağabeyiyle ağaç ambalaj işini devam ettirir. Ege Üniversitesi Makine Mühendisliği’nde gece okur, gündüzleri ise çalışır. Üniversitenin ardından askerlik görevini yapan Salih Esen’in aklında hep kendi işini kurma fikri vardır. Ve İstanbul’da çalışan arkadaşını ziyarette plastik su hortumlarına gözü takılır. Araştırır, İzmir ve Ege’de bu ürünü üreten olmadığını görür. Askerlik dönüşü de plastik boru üretmek için kolları sıvar. 1976’da Karabağlar’da 150 metrekarelik bir alanda kendi dahil üç kişiyle üretime başlar. Zamanla burası küçük gelir ve daha büyük alanlarda üretime devam eden Salih Esen, Esen Plastik’le bugün altyapı, üstyapı ve zirai sulama gibi birçok sektör için boru üreten önemli bir marka yaratmayı başardı. Salih Esen’in gündeminde halka arz, stratejik ortaklık ve yeni yatırımlar var. Ama Salih Esen, bu hamle için piyasaların netleşmesini bekliyor.

İLK ADIMIN İZİ BAŞ PARMAĞINDA

Hem kendi işi, hem de üst noktalarda görev aldığı sivil toplum kuruluşlarında başarılı çalışmalara imza atan Salih Esen, sadece İzmir’in değil, Türkiye iş aleminin önemli isimlerinden. İş dünyasında mütevazı kişiliğiyle de tanınan, Esen Plastik’in yönetim kurulu başkanı Salih Esen’le girişimcilik öyküsü ve şirketin gelecek planlarını konuştuk. 1952 İzmir Seydiköy, bugünkü Gaziemir doğumlu Salih Esen, ziraatla uğraşan bir aileden... Tabii 1960’a kadar bu böyle… Daha sonrasında babası Zihni Esen, 60’lı yılların başında o dönem kuru meyve ihracatında ihtiyaç olan tahta ambalaj ihtiyacındaki açığı görerek bu sektöre yatırım yapar.

Babasının çiftçilikten sanayiciliğe adım attığını söyleyen Salih Esen, o dönemi şöyle anlattı:

“Benim de ilk iş deneyimim burada oldu. Okuldan arta kalan zamanlarda babamın yanında çalıştım. Hatta o dönemden bir işaret taşırım. Sol başparmağımı bıçkı makinesine kaptırdım. Bugün kopuk parmağıma baktıkça iş hayatına nasıl başladığımı hatırlıyorum. Ben 13 yaşındayken de babam vefat etti. Üç kardeş babasız kaldık. Ve ağabeyim Önder Esen’le babamızın ağaç ambalaj işini devam ettirdik. Ama bir süre sonra orası kapandı. Ben daha sonra Ege Üniversitesi Makine Mühendisliği’ni kazandım. Gece okudum, gündüz ise ağabeyimin iş yerinde çalıştım. Okulun ardından da yedek subay olarak askere gittim. Askerdeyken de İstanbul’da bir arkadaşımı çalıştığı iş yerinde ziyaret ettim. Ve bu ziyarette plastik sektörüyle tanıştım. Plastik su borusu üretiyorlardı. Benim aklımda hep kendi işimi yapma fikri vardı. Hatta o dönem moda otomotiv servisi açmaktı. Benim de öyle bir planım vardı. Ama plastik boru alanında yaptığım araştırmada bu alanda İzmir ve Ege’de üretici olmadığını gördüm. Askerlik dönüşü de 1976’da Karabağlar’da 150 metrekarelik bir alanda plastik su borusu üretmeye başladık.”

O MAKİNENİN AYNISINI YAPTI VE

Zamanla mevcut yerleri dar gelir Salih Esen’e... Önce 550, ardından da 1.500 metrekare, ama yine yetmez. 1990’da 20 bin metrekarelik bir alanla İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde üretime devam eder. Tabii zamanla 20 bin, 40 bin ve son olarak da 60 bin metrekareye çıkar. Esen Plastik’in önemli sıçrama noktalarından birini Salih Esen, şöyle anlattı:
“Her geçen gün artan ürün çeşidi ve kapasiteyle en büyük sıçramayı 1980’de yaşadık. İlk yurt dışı seyahatim Duesseldorf’a olmuştu. Gittiğim fuarda gördüğüm makine ufkumu açtı. Sıhhi tesisat bağlantılarında kullanılan özel hortumlar üretiyordu. Ama onu alacak paramız yoktu. Ben de makineyi iyice inceledim ve İzmir’e döndüğümde aynısını yaptım. Ve bu bizim için büyük bir atılım oldu. 1995’te ise borunun yanında Esen Pen markasıyla PVC kapı, pencere ve panjur üretimine başladık. 2010’da Adana’da CTP boru üretimine başladık. Bugün altyapı, üst yapı ve zirai sulama gibi birçok alana hizmet verecek 3 cm’den 4 metre çapa kadar boru üretimi yapıyoruz.”

ESEN PEN ÜRETİMİ SONLANDIRIYOR

Esen Plastik, önümüzdeki yıl 40’ıncı yılını dolduruyor. Salih Esen, son 20 yıldır rekabet koşulları ve verimlilik olarak kendilerini mutlu etmeyen ürünlerin üretimini durduklarını söyledi: “Katma değeri yaratmayan ürünlerden çıkıyoruz. Haksız rekabetin yoğun olduğu bir piyasadayız. Bunun da en yoğun olduğu yer Esen Pen’in faaliyet alanı. PVC kapı, pencere sektörü çok sıkıntılı bir sektör. Burada haksız rekabet çok acımasız. Kayıt dışı çok fazla. Hal böyle olunca biz de bir süredir piyasadan yavaş yavaş çekiliyorduk. Bu yıl sonu itibariyle de Esen Pen üretimi durduracak. PVC, kapı, pencere ve panjur sektöründen çıkıyoruz.”

KOMŞUDA SAVAŞ VAR ROTA YENİ PAZARLAR

Suriye, Libya ve Irak’ın geçmişte önemli ihracat pazarları olduğunu belirten Salih Esen, savaşla bu pazarların kaybolduğunu söylüyor. Komşulardaki soruna rağmen bugün 40’ın üzerinde ülkeye ihracat yaptıklarını aktaran Salih Esen, “Yüzde 35’lerde olan ihracat oranımız bugün yüzde 15’e geriledi. Yeni pazarlar için çalışıyoruz. Şu an Şili’yle ilgili bir çalışma yürütülüyor” diyerek ihracatla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

BABA-KIZ YA DA OĞUL YOK

Salih Esen, ikinci kuşağında iş başı yaptığını, oğlu Eren ile kızı Eldem’in şirketi geleceğe taşıyacağını söylüyor ve ekliyor:
“Çocuklar bu işin içinde büyüdü. Onlarla çalıştığım için kendimi şanslı görüyorum. Kızım Eldem, bebeğini büyüttüğü için annelik izninde. Şirket çatısı altında baba-kız ya da baba-oğul ilişkisi yok. Herkesin yetki ve görevleri var. Şirketin devamlılığı için yazılı olmayan ama sözlü bir anayasamız var.”

EĞİTİM DENEYİMİ

Salih Esen, bir dönem ağabeyi Önder Esen’le şirketlerini birleştirmiş. Bu birleşme ile birlikte de eğitim sektöründe yaşadıkları macerayı da Esen, şöyle anlattı: “90 yılıydı. Çocuklarımızın da devam ettiği Özel Çakabey Okulu, kapanma noktasına gelmişti. Biz de okulu satın alarak eğitim sektörüne girmiş olduk. Ama 2000’den abimle yolları ayırma kararı aldık. O eğitimde, ben ise sanayici olarak yoluma devam ettim.”

PLANLAR PİYASALARA ENDEKSLİ

Şirketin gelecek planlarıyla ilgili Salih Esen, şunları paylaştı:
“Gündemimizde halka arz ve stratejik ortaklık gibi konular var. Bunun yanında ben aynı zamanda Menemen Plastik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin başkanyım. Burada da 80 bin metrekarelik bir yerimiz var. Şu anda bu üç konula ilgili piyasadaki gelişmeleri izliyoruz. Piyasaların toparlanması ile bu konularda düğmeye basacağız. Menemen’de yeni ürünler üzerinde yatırım planlıyoruz.”

SANAYİCİLİK DNA’MIZDA VAR

“Sanayicilik DNA’nızda varsa yapacağınız bir iş” diyen Salih Esen, ekliyor: “Bir yandan devlet, bir yanda yasalar, bir yanda çalışan ve sizden kaynaklanabilecek sorunlar gibi birçok sorunla mücadele etmeniz gerekiyor. Tabii tüm bunlarla uğraşırken ürettiğiniz ürünü gördüğünüzde yaşadığınız haz size dayanma gücü veriyor. Bugün para kazanmak kolay, ama sanayicilik zor. Bazı sanayiciler üretimi bırakıp inşaata yöneliyor. Bunu doğru bulmuyorum. Türkiye’nin yarınları için üretmekten başka çaresi yok. Biz de sanayici olarak bu yolda yolumuza devam edeceğiz. Başka alanlara girip gücümüzü bölmek istemiyoruz.”

İNCE ÇİZGİ

Salih Esen, işinin yanı sıra STK’larda da önemli görevler üstlenmiş durumda. Şu anda Ege Bölgesi Sanayi Odası’nın (EBSO) meclis başkanlığı koltuğunda oturan Salih Esen, EBSO’ya 1988’de komite üyesi olarak girdiğini söyleyerek, “Daha sonra meclis üyeliği, başkan vekilliği ve 2001-2005’te ise yönetim kurulu başkanı olarak görev yaptım. Şimdi de meclis başkanıyım. Belirli mücadelelerden geçerek buralara geldim. Bunu yaparken de ne işimden geri kalacak, ne de işimin önüne geçecek bir yapının içinde olmadım” diyor.

KISA.. KISA..

* Bu yılda yüzde 4’lerde bir büyüme öngördüklerini belirten Salih Esen, “Bu bize yakışan bir rakam değil” diyor.
* İzmir ve Adana’daki tesislerde yılda yaklaşık 100 bin ton ürün işlendiği Esen Plastik’te 350 kişi çalışıyor.