Uçuş fobisi daha çok gençlerde görülüyor

Günümüz toplu taşıma araçlarının en hızlısı uçaklar. Kimileri için uçakla seyahat vazgeçilmez bir seçenek. Ama fobisi olanlar için tüm konforuna rağmen eziyet. Binlerce kilometrelik yolu kısa zamanda alarak saatler, günler kazandıran bu yolcuğun üstesinden gelinmesi, bazen tedavi gerektiren bir sorun olarak karşılarına çıkabiliyor. Fobiklerin bazıları da korkularıyla başedebilmek için günün ilk saatlerinde dahi uçsalar, alkol, çeşitli sakinleştiriciler almaktan kaçınmıyorlar.

İnsanların çok büyük bir çoğunluğu şu veya bu derecede uçuştan korkuyor. Uçak yerine, başka taşıtları tercih ediyor. Her yüz kişiden 10’unda uçuşu engelleyecek boyutta uçuş korkusu görülüyor. ABD’de Boeing şirketinin yaptığı bir araştırmaya göre uçuş fobisi nedeniyle satılamayan uçak biletleri yılda iki milyar dolar mali kayba yol açıyor. Bu rakam satılan biletlerin yüzde 9’una karşılık geliyor. Bu nedenle bazı havayolu şirketleri uçuş fobisini yenmeye yönelik kurslar planlıyorlar.

İlk uçuşta herkes az veya çok heyecanlanıyor. İniş, kalkışlarda yürek başka türlü atıyor. Ancak, korkunun fobiye dönüşmesi, başedilmesi gereken ciddi bir durum.

UÇAĞIN KAPISI KAPANDIĞINDA

Uçuş korkusu genellikle 20-30 yaş arasında kendini gösteriyor. Cinsiyet, ırk, din, eğitim, meslek ayrımı göstermeksizin herkes yaşayabiliyor. Ancak entelektüel, mükemmeliyetçi ve evhamlı titiz (obsesif) insanlarda daha sık görüldüğü biliniyor. Uzmanlara göre, uçuş korkusu olan birey stres yönetimi öğrenmeli. Çünkü anksiyete (sıkıntı) ve gerginlik bu korkuyu başlatıyor.

Evden ve yakın çevreden ayrılma korkusu, uçuş korkusuna sık eşlik ediyor. Klostrofobi yani kapalı, dar, basık alanlarda hissedilen endişe de uçağın kapıları kapandığında başlıyor. Movie-fobi (hareket, sarsıntı korkusu) da başka türlüsü. Uçak fobisi olan bireylerin çoğu entelektüel, iş ya da sosyal yaşamında başarılılar. Ancak uçuş korkusu olanlar gergin, endişeli olabilen insanlar. Öğrenilmiş ya da koşullanılmış olan bu duygu birçok fizyolojik değişimlere, bu değişimler de korku ve panik duygusunun oluşmasına neden oluyor. Bu nedenle gerginlikle baş etmede tedavinin temel noktası, fizyolojik değişimleri kontrol etme ve paniğe dönüşümünü engellemeye dayanıyor.

KAZA OLASILIĞI 4.5 MİLYONDA BİR

Uçuş korkusunu pekiştiren bazı etkenlerden söz etmek de mümkün... Uçak kazaları, kaçırılma, atlatılan kazalar, filmler ve başka spekülatif söylentiler gibi. Bunlar negatif koşullanmaya yol açıyor. Uçuş güvenliğinin sağlanması için uçak endüstrisi, havalimanları, pilot ve diğer uçak personeli ciddi teknolojik ve sağlık önlemlerini alıyorlar. Uçuşların güvenli olduğunu gösteren bazı istatistiklerden de söz edebiliriz. Uçakla kaza geçirme olasılığı 4.5 milyonda birken, tren yoluyla seyahatte 80 binde bir, otoyolda 14 binde bir, yürüyüş yaparken 2.5 milyonda bir. ‘Uçakta kurtuluş şansı yok’ düşüncesi de yanlış. Kazaların yüzde 25’inde hiç can kaybı yok. Yüzde 60 kaza ise yüksek oranda hayatta kalmayla sonuçlanmış. Birçok kazada uçaklar dayanıklılık göstermişler.

Fobiyi yenmek için

Fobiyi yaşayanlar uçaktan değil, uçmaktan korkuyor. Uçağa binince nefes almakta zorlanıyor, panikliyor, terliyor, kalp atışları hızlanıyor. Baş etmek için şunları yapın:

Kendinize hareket alanı yaratın. Eğer uçak fobiniz varsa ve sizin için en büyük sorun uçaktaki mekanın çok dar olması ise bilet alırken çıkışlara yakın koltukları talep edin. Sıkıldıkça koridorlarda biraz dolaşın.

Hosteslere uçmaktan korktuğunuzu açıkça söyleyin. Sakın alkol, kafeinli içecekler veya sakinleştirici ilaçlar almayın. Çünkü bunlarla birlikte korkularınız daha da artabilir.

Uçuş boyunca bol bol su için ve eğlenceli bir kitap veya sevdiğiniz bir dergi okuyun.

Yanınızdaki koltukta oturan arkadaşınızla konuşmak da iyi bir çözüm olabilir. Rahatlamaya çalışın. Derin bir nefes alın. Tüm kaslarınızı sıkmaya çalışın. Birkaç saniye sonra kaslarınızı serbest bırakın, nefes verin ve gevşeyin. Nefes alıp verin ve içinizden sürekli ‘rahatla, rahatla’ diye tekrarlayın. Bu kelimeyi heceleyerek ve heceleri nefes alıp verirken söyleyin.

Eğer bu öneriler işe yaramıyorsa, mutlaka bir uzmandan yardım isteyin. Psikologlar uçak korkunuzun sebeplerini size açıklayacak ve bunlarla nasıl baş edeceğiniz, bunları nasıl yeneceğiniz konusunda size yardımcı olacaklardır.

Eğer arzu ederseniz, uzman pilotlara sorular sorabilirsiniz. Onlar size uçak ve uçuşla ilgili teknik ve rahatlatıcı bilgiler vereceklerdir. Böylece daha bilinçli seyahat edebilirsiniz.