×
Nikotin nasıl bağımlılık yaratıyor
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
Nikotin, sigara yakıldıktan 10 saniye gibi kısa bir süre içinde beyine ulaşır. Beyinde yarattığı etkiler arasında rahatlama, performans düzeyinde artış da vardır. Zaman içinde kişi bu etkilerin ortaya çıkması için giderek daha fazla sigara içmeye başlar.
Nikotin bağımlılığı nedir?Nikotin, tıpkı kokain ve amfetamin gibi beyinde uyarıcı etki göstererek, kişide çok çabuk bağımlılık geliştirir. Ruhsal ve davranışsal sorunlara neden olduğu bilinen sigaraya alışmak diğer maddelerden daha kolay ve ucuzdur.
- Sigaranın belli başlı zararları nedir?
Akciğer kanseri ve amfizeme bağlı ölümlerin yüzde 90’ı sigaraya bağlı. Ağız, gırtlak, yemek borusu, mide, pankreas, mesane, prostat ve rahim ağzı kanserleri sigara içenlerde daha fazla görülür. Sigara içenlerde kalp krizi, inme ve bacak kangreni riski daha fazladır. Sigara içen erkeklerde iktidarsızlık; kadınlarda düşük yapma, erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek doğurma riski artar.
SİGARAYI BIRAKINCA
l İki yıl içerisinde kalp hastalığına bağlı ölüm oranı yüzde 36 oranında, tekrar kalp krizi geçirme riski ise yüzde 50 oranında azalır. İyi kolesterol olarak bilinen HDL miktarı artar.
l İki hafta ile üç ay içerisinde sigaraya bağlı öksürük ve balgam ortadan kalkar. Egzersiz kapasitesinde artış gözlenir. Kaybedilen akciğer fonksiyonları geri kazanılmaz. Ancak bir yıl sonra akciğer fonksiyonlarındaki düşüş hızı azalır ve hiç sigara içmeyen bir kişi ile aynı seviyeye gelir. Akciğer kanseri riskinde birinci yıldan itibaren düşme başlar. Ancak hiç sigara içmemiş bir kişinin taşadığı riske yaklaşması 20 yıl alır.
l 10 yılda ağız, boğaz, yemek borusu kanseri riski yarı yarıya azalır. Benzer şekilde, mesane, böbrek, pankreas kanseri riski de azalır.
l Sigara kullanımına bağlı olarak görülen üst solunum yolu enfeksiyonları, sinüzit, faranjit sıklığında azalma görülür.
l İnme riski birinci yıldan itibaren azalma başlar; 10 yıl içinde bu risk, hiç sigara içmemiş kişilerin seviyesine iner.
Sigarayı bırakma tedavisi
Etki ve yan etki riski düşük olduğu kanıtlanmış yöntemler arasında nikotin replasman tedavileri ve bir antidepresan olan bupropion (Zyban) tedavisi yer alır.
Nikotin replasman tedavileri, ülkemizde bant ve sakız şeklinde bulunuyor. Altı hafta içerisinde kalp krizi geçirmiş hastalar dışında kalp rahatsızlığı olan kişiler, nikotin replasman tedavisi alabilir. Ancak hastanın bu tedavi süresince kesinlikle sigara içmemesi gerekir.
Zyban tedavisi uygulanmadan önce de kişinin geçirdiği rahatsızlıklar, kullandığı diğer ilaçlar ve alkol alımı gözden geçirilmelidir. Zyban alımını engelleyecek herhangi bir durum tespit edilirse (örneğin ilaç etkileşimi ve düzenli alkol kullanımı) Zyban kullanılmamalıdır.
- Sigaranın belli başlı zararları nedir?
Akciğer kanseri ve amfizeme bağlı ölümlerin yüzde 90’ı sigaraya bağlı. Ağız, gırtlak, yemek borusu, mide, pankreas, mesane, prostat ve rahim ağzı kanserleri sigara içenlerde daha fazla görülür. Sigara içenlerde kalp krizi, inme ve bacak kangreni riski daha fazladır. Sigara içen erkeklerde iktidarsızlık; kadınlarda düşük yapma, erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek doğurma riski artar.
SİGARAYI BIRAKINCA
l İki yıl içerisinde kalp hastalığına bağlı ölüm oranı yüzde 36 oranında, tekrar kalp krizi geçirme riski ise yüzde 50 oranında azalır. İyi kolesterol olarak bilinen HDL miktarı artar.
l İki hafta ile üç ay içerisinde sigaraya bağlı öksürük ve balgam ortadan kalkar. Egzersiz kapasitesinde artış gözlenir. Kaybedilen akciğer fonksiyonları geri kazanılmaz. Ancak bir yıl sonra akciğer fonksiyonlarındaki düşüş hızı azalır ve hiç sigara içmeyen bir kişi ile aynı seviyeye gelir. Akciğer kanseri riskinde birinci yıldan itibaren düşme başlar. Ancak hiç sigara içmemiş bir kişinin taşadığı riske yaklaşması 20 yıl alır.
l 10 yılda ağız, boğaz, yemek borusu kanseri riski yarı yarıya azalır. Benzer şekilde, mesane, böbrek, pankreas kanseri riski de azalır.
l Sigara kullanımına bağlı olarak görülen üst solunum yolu enfeksiyonları, sinüzit, faranjit sıklığında azalma görülür.
l İnme riski birinci yıldan itibaren azalma başlar; 10 yıl içinde bu risk, hiç sigara içmemiş kişilerin seviyesine iner.
Sigarayı bırakma tedavisi
Etki ve yan etki riski düşük olduğu kanıtlanmış yöntemler arasında nikotin replasman tedavileri ve bir antidepresan olan bupropion (Zyban) tedavisi yer alır.
Nikotin replasman tedavileri, ülkemizde bant ve sakız şeklinde bulunuyor. Altı hafta içerisinde kalp krizi geçirmiş hastalar dışında kalp rahatsızlığı olan kişiler, nikotin replasman tedavisi alabilir. Ancak hastanın bu tedavi süresince kesinlikle sigara içmemesi gerekir.
Zyban tedavisi uygulanmadan önce de kişinin geçirdiği rahatsızlıklar, kullandığı diğer ilaçlar ve alkol alımı gözden geçirilmelidir. Zyban alımını engelleyecek herhangi bir durum tespit edilirse (örneğin ilaç etkileşimi ve düzenli alkol kullanımı) Zyban kullanılmamalıdır.
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
