Geçen hafta Van’dan tifo haberleri geldi. Tifo aslında sıklıkla yazın görülen bir hastalık. Ancak Van’daki gibi kışın da etkili olabiliyor.
Hangi coğrafyaya seyahat ederseniz edin önleminizi alın. Üstelik dışkının kirlettiği gıda ve sulardan kolayca bulaşan tifoya karşı alacağınız önlemlerle aslında daha birçok hastalığa karşı da korunmanız mümkün.
Tifonun diğer adı "kara humma". Salgınlar yapabildiği gibi ölümlere de yol açabiliyor. Hastalığa "salmonella typhi" denilen bakteri yol açıyor. Bu bakteri hasta ve bakteri taşıyıcısının dışkısı, solunum yolu salgıları, kusmuk gibi vücut çıktıları, hastaların elle tuttuğu eşyalar, sineklerin ayaklarıyla dağılıyor. Su, buz, toz gibi ortamlarda haftalarca canlı kalabiliyor.
ÇİĞ GIDALAR YERİNE PİŞMİŞLERİ TERCİH EDİN
Seyahatte tifoya yakalanmamak için:
Mikroplu olma olasılığı bulunan yemek ve içecekleri tüketmekten, yüzme mekanlarına gitmekten kaçınmalı.
İshali nasıl tedavi edeceğinizi öğrenin, eczanelerde satılan ishalde içilmek üzere satılan oral rehidrasyon tuzları ve su dezenfekte eden ürünleri yanınıza alın.
Birkaç saattir oda sıcaklığında bulunan pişmiş yiyecekleri yemeyin.
Sadece tamamen pişmiş ve h l sıcak yemekleri yiyin.
Soyulan ve kabuklu sebze-meyvelerin yüzeyi zarara uğramışsa, yemekler çiğ ve az pişmiş yumurta içeriyorsa uzak durun.
Sokak satıcılarından dondurma olmak üzere gıda maddesi almaktan kaçının.
Bazı ülkelerdeki balık ve kabuklularda zehirli biyotoksinler bulunabilir. O bölgedeki yerlerden tavsiyeler alın.
Pastörize edilmemiş (çiğ) sütleri içmeden önce kaynatın.
Güvenliğinden şüpheli olduğunuz buzu kullanmayın. İçme sularını kaynatın. Kaynatmak mümkün değilse, onaylı ve iyi bakımlı bir filtre veya bir dezenfektan kullanın. Güvenli olmayan su ile dişlerinizi fırçalamayın.
Şişedeki veya paketteki soğuk içecekler, kapalı olduğu müddetçe güvenli. Sıcak içecekler de genellikle güvenli.
Seyahatten tifoyla dönebilirsiniz
Tifo bakteri alındıktan 10-14 gün sonra etkisini gösteriyor. Yani seyahatte hastalanmasanız bile dönüşte ortaya çıkabilir. Hafif belirtilerle ve akşamları 37.5-38 dereceyi bulan ateşle, gribal enfeksiyona benzer şekilde ya da sekiz haftadan uzun süre çok ağır seyredebilir. Ortalama hastalık süresi dört hafta. Hastalık genellikle birkaç gün süren kırıklık, iştahsızlık, ürpermeler, bağ ağrısı gibi yakınmalarla başlar. Her gün artan vücut ısısı, birinci haftanın sonunda 40 dereceye ulaşabilir. Yorgunluk, bulantı, kusma, boğaz ve genel vücut ağrıları, öksürük de görülür. Burun kanamaları, kabızlık, ishal olabilir. Dışkıda kan olabilir. Düşmeyen ateş, tifoyu düşündürmeli ve gerekli testler yapılmalı.
Tifo hastalığı geçiren kişilerde bağışıklık gelişir. Kişi, ikinci kez tifo basili ile karşılaştığında genellikle tekrar hastalanmaz. Hastalıktan aşıyla korunmanız mümkün. Tifonun salgınlar yaptığı bölgelere giderken aşıyla korunun. Bir gün ara ile üç doz şeklinde alındığında koruyuculuğu yüzde 43-96 arasında.