Altı saatten az uyku kaza yaptırıyor

17’nci Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi’nde trafik kazaları ve uyku konulu sunum yapan Ege Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özen Kaçmaz Başoğlu, yüksek risk grubunde yer alanlara uyku testi yapılması gerektiği uyarısında bulundu.

Prof. Dr. Başoğlu, uykululuğun alkole bağlı performans azalmasına benzer etki yaptığını ve kaza riskini belirgin oranda artırdığını söyledi. Uykuyu etkileyerek gündüz uykululuğa neden olan ve trafik kazalarına yol açan nedenlerin başında tıkayıcı (obstrüktif) uyku apne sendromunun geldiğini belirten Prof. Dr. Başoğlu, sorunun erişkin erkeklerin yüzde 10’unda görüldüğünü söyledi. Gece boyunca yineleyen üst solunum yolu tıkanmalarının, uyku bölünmesi ve sonuçta hastanın yorgun uyanması ve gündüz uykululuğa neden olduğunu anlatan Prof. Dr. Başoğlu, “Ayrıca uyku apne hastalarında sık görülen obezite ile kalp damar, beyin damar ve metabolik hastalıkları da gündüz yorgunluk ve uykululuk nedeni. Nitekim araştırmaların meta-analizlerine göre bu tıkayıcı uyku apne sendromu hastalarında kaza riski 2-3 kat daha yüksek” dedi.

Tüm sürücülerin taraması mümkün değil. Ancak tıkayıcı uyku apne sendromu açısından yüksek klinik kuşku uyandıran ve yüksek riskli sürücü tanımına uyan (orta veya ciddi düzeyde gündüz uykululuğu olan, son zamanlarda uykululuk, yorgunluk veya dikkatsizlik nedeniyle kaza yapan veya kazadan dönen) kişilerin en geç 1 ay içinde uyku testi (polisomnografi) ile değerlendirilmesi ve tedavi öneriliyor.

BAŞKA UYKU SORUNLARI DA KAZA YAPTIRIYOR

Uyku bozuklukları arasında trafik kazalarına tıkayıcı uyku apne hastalarından sonra en sık neden olan hastalık, 2000’de 1 oranında görülen narkolepsi (uyanık olunması gereken saatlerde aralara uyku atakları geçirmek). Öte yandan insomni (uyuyamama), periyodik ekstremite (uzuv) hareket bozukluğu, sirkadiyen ritim bozuklukları (jetlag, vardiyalı çalışma gibi) da kaza riskini artırabilen diğer uyku bozuklukları. Hasta yetersiz veya kalitesiz uyuduğu için dinlenmemiş uyandığından gündüz bilişsel bozukluklar, aşırı uykululuk ve yorgunluk, rehavet, dikkat azalması ve yaşam kalitesinde kötüleşme görülebilir. Tüm bunlar hastanın araç sürüşünü olumsuz etkileyerek kaza riskini arttırabilir.