Irak’a girmek için, ne yapmalı, ne yapmamalı?

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) ilk defa geçen yıl, yine Irak konusunda bir rapor hazırlamıştı.Aradan geçen yıl içindeki gelişmeleri de dikkate alarak raporunu güncelleştirmiş ve yeniden dağıttı.

          Â

Ben şimdiye kadar, herhangi bir Sivil Toplum Kuruluşu tarafından böylesine kapsamlı, olayı birçok açıdan inceleyebilen, böylesine ayrıntılı bir Irak raporu yapıldığını görmedim. Laf üretmeye geldiğinde, Sivil Toplum Kuruluşlarının önüne geçilemiyor. Kimi bilgisiz, kimi sırf bir ideolojiye bağlı olarak fikir ileri sürenlerle dolu. TV kanallarını şöyle bir dolaşın ve bilgi yerine ne kadar boş söz edildiğini hemen görebilirsiniz.

          Â

Prof.Sedat Laçiner’in başkanlığındaki USAK ise tam tersini yapmış.

          Â

2.5 yılda, 100’den fazla güvenlik, hukuk,Uluslararası bilimci, akademisyen ve güvenlik konularında, bölgeyi iyi bilen uzmanlarla görüşmeler yapılıp hazırlanmış bir rapor. Belki içeriği daha iyi tasnif edilebilirdi, ancak önemli değil. Böylesine bilgi kıtlığı çekilen bir konuda, bu kadarı dahi büyük başarı.

          Â

Rapordan çok şey öğrendim. Sırf bundan dolayı, meraklı okurlarım için , özetin de özetini çıkardım. Eğer raporun tümünü okumak istiyorsanız -ki, mutlaka okumalısınız- www.usak.org.tr’ye girebilirsiniz. Hem bu Vakıf hakkında bilgi edinebilir, hem de diğer yayınlarını görebilirsiniz. Bizzat konuşmak isterseniz 0312.2122886’dan da ulaşabilirsiniz.

          Â

Bu köşe’de bulacağınız özeti benden yaptım. Cümleler bana aittir. Dolayısiyle hata veya yanlış anlama olursa, bunun sorumluluğu tamamen, bana aittir.

                                             ÂX                               Âx                                ÂX

 

 

                                            SAPTAMALAR…

 

-       ÂPKK, Türkiyeyi terörize etmektedir.1990’lı yıllardaki kadar büyük olaylar yaÅŸanmıyor olsa dahi, kamu oyu büyük bir gerilim içindedir.Bütün gözler de, K.Irak’a dönmektedir. PKK, K.Irak’I ana üs gibi, eÄŸitim,kadrolarını dinlendirmek,silahlanmak,kışı rahat geçirmek için, bir sığınak gibi kullanmaktadır.

-       ÂKamuoyunda giderek artan biçimde, Kuzey Irak’a askeri bir müdahelede bulunulduÄŸu taktirde, PKK terörünün biteceÄŸi inancı yerleÅŸmekte ve müdahele için kamu oyunun baskıları artmaktadır.

-       ÂÅžu anda sadece karmaÅŸa içinde bir tartışma yapılmakta,adeta bir sağırlar diyaloÄŸu yaÅŸanmaktadır. Sınır ötesi bir operasyonun hedefleri tarif edilmemekte, iÅŸin PKK kampları dışına da geniÅŸleyeceÄŸi izlenimi doÄŸmaktadır.

-       ÂSınır ötesi operasyon ve terörle mücadele konusunda, bu görevi yerine getirecek kurumlar arasında güvensizlik, iletiÅŸim eksikliÄŸi, koordinasyonsuzluk ve görüş ayrılığı vardır.

-       ÂKamuoyu önünde ülke liderleri arasındaki tartışma, hem kamu oyunu ümitsizliÄŸe itmekte, hem de PKK’nın uzun süredir hareketsizlikten dolayı, rehavete ve yılgınlığa kapılmış kadrolarının yeniden canlanmasına yol açmaktadır.

-       ÂNe kadar baÅŸarılı olursa olsun, bir sınır ötesi operasyon Türkiye’nin PKK terörünü ve Kürt sorununu çözemez. Çünkü sorunun temelinde yatan kaynak Kuzey Irak deÄŸildir.

-       ÂBir sınır ötesi operasyon için ne iç ne de dış kamu oyu hazırlanmıştır. Buna karşılık kamu oyunun beklentileri giderek arttırılmaktadır. Buna ek olarak, karşımızdaki cephe de daraltılacağına, aksine geniÅŸletilmiÅŸtir.

-       ÂBaÅŸta müttefiklerimiz olmak üzere, dışardan destek alınmadığı ve Uluslararası kamu oyu hazırlanmadığından dolayı, Türkiye’nin militarist görünümü güçlenmekte, Ermeniler ve Rumların ekmeklerine yaÄŸ sürülmektedir.

-       ÂHabur kapısının kapatılması, elektriÄŸin kesilmesi gibi, ekonomik ambargolar sadece bir defalık uygulanabilir ve etkinliliÄŸi sınırlıdır.

-       ÂYukardaki saptamalar deÄŸiÅŸmediÄŸi taktirde, bir dış harekata giriÅŸmek imkansız deÄŸilse, inanılmaz riskler taşımaktadır.

X                   ÂX                               ÂX

 

RÄ°SKLER NELERDÄ°R ?

                      Â

-       ÂSınır ötesi operasyon çok sayıda teröristin ölmesiyle sonuçlanabilir. Ancak böyle bir harekat, PKK terörünü daha da arttırarak, Kuzey Irak ile GüneydoÄŸu’yu tek bir bölgeye dönüştürebilir ve Kürtçülüğün daha da patlamasına yol açabilir. Türkiye’nin tüm Kürtlere karşı harekata geçtiÄŸi izlenimi artar. Barzani liderliÄŸinde Kürtçü hareketi yaygınlaÅŸtırabilir. PKK’ya katılımlarda patlama yaÅŸanabilir. Bugüne kadar olayları uzaktan seyreden Kürtlerin PKK’ye kaymasıyla sonuçlanabilir.

-       ÂHarekat Irak’ın tümüne yöneltilmiÅŸ olarak algılanabilir ve sadece Kürtler deÄŸil, Sünni ve Åžii’lerinde Türkiye’ye karşı hareketlenmesine neden olabilir.

-       ÂIrak’a karşı giriÅŸim, Arap dünyası tarafından, Türkiyenin bir Arap ülkesini iÅŸgali olarak algılanacak ve büyük tepki toplayacaktır.

-       ÂTürkiye’nin Kuzey Irak’a girmesi, Ä°ran tarafından kuÅŸkuyla karşılanabilir ve onların da harekata katılmalarıyla sonuçlanabilir ki, bu durum tüm bölgenin savaÅŸa kaymasıyla sonuçlanabilir.

-       ÂABD ile temel bir anlaÅŸmaya varmadan yapılacak bir harekat, yanlış algılamalar sonucunda, Türkiyenin Irak’I yutma operasyonu gibi nitelenip, PKK’ya dış dünyanın desteÄŸinin artmasıyla sonuçlanabileceÄŸi gibi, Türkiye’yi ABD ile karşı karşıya getirebilir ki, en korkulacak senaryo budur.

-       ÂHedefleri iyi saptanmamış, müttefiklerimizin desteÄŸi alınmadan , iç ve dış kamuoyları iyi hazırlanmadan yapılmış bir harekat, Türkiye’nin ekonomisine büyük darbe indirebileceÄŸi gibi, Türkiye’yi Avrupa BirliÄŸinden ve genelde de Batı dünyasından koparabilir. Türkiye Orta DoÄŸu’lulaÅŸabilir ki, en büyük tehlikelerden biri de budur.

-       ÂKuzey Irak’a girecek Türk birliklerinin ellerini kollarını sallıyarak, kolaylıkla her istediklerini yapabileceklerini de sanmamak gerekir. Bölgedeki nüfus dağılımı, yapılacak harekatın ateÅŸ gücü ve hatalar hesaba katıldığında, hem sivil halkın, hem de Türk askerinin büyük zaiyata uÄŸrayabileceÄŸini unutmamak gerekir. Her iki olasılığın da, hem içerde, hem de dışarda önemli yansımaları olacaktır.

-       ÂHatalı bir adım Türkiye’nin uzun vadeli çıkarlarını büyük oranda zarara uÄŸratır.

X                   ÂX                               ÂX

 

NE YAPILMALI ?

 

-       ÂHarekatın kısa,orta ve uzun vadeli hedefleri çok iyi tartılıp hazırlanmalı, diplomasi iyi kullanılmalı ve müttefiklerimiz ve bölge ülkeleri ile anlaşılmalıdır. Tek başına fevri kararlarla yapılacak bir harekat ülkeye büyük zarar verir.

-       ÂHarekat asker yoÄŸun bir güçle deÄŸil, daha ziyade terör uzmanı özel timler tarafından gerçekleÅŸtirilmelidir.

-       ÂKandil ve çevresine yönelik bir operasyonda Ä°ran ile birlikte hareket edilmesi, PKK’nın zararını arttırdığı gibi, Barzani-Talabani ikilisine de önemli bir mesaj verilmiÅŸ olur.

-       ÂDışarda, BaÄŸdat-Washington-Erbil- Ankara- Brüksel hattı kurulmalı ve ne yapılmak istendiÄŸi iyi anlatılmalıdır.

-       Âİçerde de, asker-sivil uyumsuzluÄŸu izlenimi biran önce giderilmelidir. İçiçinde birliÄŸi oluÅŸturamamış bir ülkenin sınır dışı operasyon yapması, imkansız denecek kadar riskli ve zordur.

-       ÂKuzey Irak’ta Türkiye’ye düşman, GüneydoÄŸu’daki Kürt unsurlarla birlikte hareket etmeye hazır, PKK’ya daha da destek veren bir Kürt oluÅŸumu yaratmamalı, aksine, Kuzey Irak’ın zenginleÅŸmesine katkıda bulunan ve sıkıştığından yardım isteyebileceÄŸi bir ülke konumuna girilmelidir.Türkiye’nin uzun vadeli hedefi, kendine dost ve Türkiye ile entegre olmuÅŸ bir yapının yaratılmasından geçmektedir.

-       ÂOperasyonun hedefleri Kuzey Irak’taki belli hedeflerin ötesine geçmemeli, kışkırtmalar sonucunda Irak’ın daha da içlerine girilecek bir tuzaktan korunmak gerekmektedir.

-       ÂOperasyonun farklı mecralara kayması ve Uluslararası Kurumların müdahelelerine yol açılmaması için azami dikkat saÄŸlanmalıdır.

-       ÂOperasyonun, Türk-Kürt iliÅŸkilerinde tamir edilemeyecek yaralar açmaması gerektiÄŸini herkesin bilmesi ve buna göre hareket etmesi gerekir. Aksi halde, operasyon hem beklenen sonucu vermez, hem de Türkiye’nin gerçektenÂbüyük zararlara uÄŸramasına neden olabilir.