1001 albüme 2011 bakışı

Bir kısmı Türkçe olarak da yayınlanan ‘Ölmeden Önce...’ temalı kitaplara rastlamışsınızdır: ‘Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Film’ ve ‘Ölmeden Önce Okumanız Gereken 1001 Kitap’ gibi.
Bu seri, doğası gereği ara sıra gözden geçirilmek durumunda.
‘Ölmeden Önce Dinlemeniz Gereken 1001 Albüm’ün 2011 (İngilizce) edisyonunun etrafında “Ya boş ver, benzer kitaplardan tonla var evde”, “Yeni baskısı işte; 2010 albümlerine kadar gelmişler” diyerek bir-iki tur attıktan sonra “Al abi, al!” görüşüne boyun eğdim.
Bu kez ön kapakta Andy Warhol’un meşhur ‘1966 model Velvet Underground muzu’ var.
1950’lerden başlayan, 2010’da sona eren süreçte çıkmış ve kimi geniş kitleler tarafından sevilmiş, kuşaktan kuşağa etkisini sürdürmüş, kimi kısıtlı bir hayran kitlesi olsa da müzisyenler ve müzik basını tarafından ‘devrimci’ olarak kabul görmüş 1001 albüm.
Caz, pop, rap, country, folk albümleri de var elbette ama ağırlık rock müzikte.
Kitabı önce “Kaç tanesi var bende?” diyerek karıştırdım.
İkinci sefer “Kaç tanesini dinledim?” karıştırmasıydı.
Üçüncü karıştırma ‘kıllanan adam’ tarzındaydı: “Bu albümün ne işi var? Şu albüm niye yok?”... Malum, adetten sayılır!
Bu üç farklı ‘klasik’ bakışın ardından kitabı ‘gerektiği zaman kurcalamak’ üzere kaldırmak üzereyken durdum ve başka bir yöntem denemeye karar verdim.
Kitaptaki 1001 albüme sadık kalarak bir tür “Hangi albüm ne için dinlenir?” listesi yapmaya karar verdim.

KARNI DÜMDÜZ İNENLER İÇİN

1001 albüm için de ayrı ayrı yorum getirmek, not vermek mümkün ama tam olarak bunu yapmadım. Zaten yapacak olsam ‘Çakma 1001 Albüm Kritiği’ diye yenisini yazmak gerek falan filan...
İşi biraz daha kişiselleştirerek, geçmişle bağlar kurarak, 1001 albüme 2011’den bakarak bir yerlere varmaya çalıştım.
Ahmet Güntan’ın ‘İlk Kan’ kitabının (Tan Yayınları, Kasım 1983) çok sevdiğim, hep sevdiğim ve yıllardır tekrarladığım arka kapak notu rehberim oldu:
“Gençken, güzelken, karnımız aşağıya dümdüz inerken, sevinçler, üzüntüler, varoluşumuz ve gece yatağımızda düşündüğümüz şeyler sonsuza kadar sürecek zannederken, müzik çalarken, müzik hiç susmazken, plağın bir yüzü bittiğinde öbür yüzünü çevirmeye koşarak giderken, gece eve dönüp, ‘Gece ve Müzik’ programının son şarkısını dinleyebilmek için farları söndürüp arabanın içinde, park yerinde beklerken... Genç, güzel ve karnı aşağıya dümdüz inenler için yazdığım, arabayı kilitleyip eve girerken hatırlamalarını istediğim şiirler.”
O kitaptaki şiirleri, ‘Dük L. Visconti’yi, ‘Beyaz Peugeot’yu, ‘Ölüm Ülkesinde Aşk’ı ve ‘Çingene Pasaport’ta’yı hep hatırladık, hep takipçisi olduk; sağolsun Ahmet Güntan.
1001 albümlük liste o ruha yakışmak çabasıyla kısaltıldı işte.
Liste kişiselleşip duygusallaşınca 1001 albümü 101’e indirmek de mümkün 5001’e ve ötesine yükseltmek de.
Yazı bitti.
Şimdi nereden başlamalıyım müzik dinlemeye?
Bugün Gang of Four günü olsun; “Genç, güzel ve karnı aşağıya dümdüz inenler için” gelsin...
Bugün ve daima.

KİŞİSEL VE DUYGUSAL BİR LİSTE

Karnımızın aşağıya dümdüz indiği günler hatırına: ‘Fast Food Living Nostalgia!’ ‘Daha ne güzel sözler söyleyeceğiz’
* Rock müzik zeka ve espri ve sanat ve mideye yumruktur dediğimiz günler için Talking Heads’den ‘Talking Heads: 77’, Gang of Four’dan ‘Entertainment!’, Sonic Youth’tan ‘Goo’, Hüsker Dü’den ‘Warehouse’, The Smiths’ten ‘The Queen is Dead’ ve daha nicesi...
* Ustalara saygı kuşağında Dylan’dan ‘Highway 61 Revisited’, The Beatles’dan ‘Revolver’, The Mothers of Invention’dan ‘Freak Out!’, The 13th Floor Elevators’dan ‘The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators’, Love’dan ‘Forever Changes’ filan...
* 1960’lara dönüp dinleyerek tanıyan ve kalbi orada kalanlar için devamla Cream’den ‘Disraeli Gears’, Jimi Hendrix Experience’dan ‘Are You Experienced’, The Band’den ‘Music From Big Pink’, Led Zeppelin ‘II’...
* “1970’lerde ne cevherler vardır aslında” diyerek Creedence Clearwater Revival’dan ‘Cosmo’s Factory’, The Stooges’dan ‘Fun House’, Can’den ‘Tago Mago’, Pink Floyd’dan ‘Dark Side’, T.Rex’ten ‘Electric Warrior’, Steely Dan’den ‘Can’t Buy A Thrill’, Neil Young’dan ‘Harvest’, Patti Smith’ten ‘Horses’, Bob Marley’den ‘Exodus’ ve “Of çok uzar bu liste” havaları...
* 1980’lerde Joy Division’dan ‘Closer’la The Cure’u, Michael Jackson’la Bruce Springsteen’i, Metallica’yla Echo&The Bunnymen’i, Pixies ile Public Enemy’yi karıştırmanın verdiği ‘80’lerden kalmalık’ hali...
* 1990’larda Nirvana ve diğerleri...