Yeni sebze meyve hali istiyoruz

DAHA önceki bir yazımda da belirtmiştim. Türkiye yılda ürettiği 45 milyon tonluk sebze ve meyve üretimiyle dünyada 4’üncü sırada... Yani böylesine önemli bir tarım ve tarımsal sanayi ülkesiyiz... Ama tuhaflık şurada; bu devasa üretimin tam olarak hesaplanamayan bir bölümü tarlada, bağda ve bahçede, nakliye ve diğer dağıtım aşamalarında ‘zayi’ oluyor. Başka bir ifadeyle aynı ekmekte olduğu gibi sebze ve meyvede de müthiş bir israf söz konusu. Aslında yüzde 10 ila 30 arasında olduğu tahmin edilen fire oranının nasıl önlenebileceği başlı başına bir ulusal hedef olmalı. Konu sebze ve meyve olunca; bu çerçevede çok önemli bir işlev üstlenen Hal mekanizmasının nasıl çalıştığı hususunda İzmir Sebze Meyve Komisyoncuları Derneği (İZSEMKOMDER) Başkanı Urfan Çiçek ile görüştük.
Borsa niteliğinde

İZSEMKOMDER’in 148 üyesi var. Dernek üyeleri, resmi komisyoncu sıfatı ile vermiş oldukları hizmet karşılığında komisyon esasına dayalı olarak kazanç sağlıyor. Urfan Çiçek, “İzmir Hali’ne mal getiren üretici ve tüccarlar arz ve talep şartlarında ürünlerinin hak ettiği karşılığı alırlar. Aslında Hal ‘borsa’ niteliği ile faaliyet gösteriyor. Üretici ve tüccarın alacakları ise Büyükşehir Belediyesi’ne verdiğimiz teminatlar ile güvence altında” diyor.

Gerçekçi fiyat oluşumu

Başkan Çiçek, “İzmir Hali’nden mal alarak perakende satış yapan esnafın (pazarcı – manav) uygun fiyat ve çeşitlerle tüketiciye hizmet verebilmesi ancak Hal’de oluşan gerçekçi fiyatlarla mümkündür. Biz bu sorumluluğun bilincindeyiz” diye konuşuyor. Gerçekten de İzmir’in 30 ilçesinde yaklaşık 4 milyon insan yaşadığına göre, çok tüketilen bir ürünün fiyatının nasıl oluştuğu ve milyonlarca tüketiciye hangi şartlarda ulaştığı önem taşıyan bir husus. Üreticinin maliyet şartları bir yana, sebze ve meyvenin güncel fiyatları da kamuoyunda çok tartışılan konu.

Çiçek, “İzmir halkı bilmelidir ki Halimiz’den satılan tüm ürünler Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca rutin olarak denetleniyor. Her türlü olumsuzluğa karşı geriye doğru izlenebilirlik ilkesi içinde tüm üretim süreci sıkı denetim altında. Dernek üyelerimiz de zaten bu konuda gereken titizliği gösteriyor” diyor.

REKABETTEN KAÇANLAR

Başkan Çiçek’e göre, Hal’de yaratılan rekabet ortamından bilerek kaçmaya çalışan belirgin kişiler var. Bunlar, Hal dışında özellikle pazar kurulan semtlerde sabahın erken saatlerinde toptan satışlar gerçekleştiriyor. Bu kişilerin satmış oldukları ürünlerin hiçbir gıda güvenliği, vergisi ve hizmet amacı yok... İZSEMKOMDER Başkanı, “Bir tek amaçları var. O da tekel piyasası yaratarak fahiş fiyata tüketiciye mal satmak. Bu durumu yetkililerin dikkatine sunuyoruz” diye eleştiri getiriyor.

ÇÖZÜM BORNOVA

Urfan Çiçek’e göre, İzmir Hali’nin yeniden tesis edileceği en uygun alan olarak Bornova ilçesi görülüyor. Ana arterlere ve arka planda üretim havzalarına yakın son derece uygun bir bölge biçiminde değerlendirilen Bornova’da kurulması istenen Yeni Hal, devasa bir gıda kompleksi modeliyle bölgenin 50 yıllık ihtiyacını karşılayacak özelliklere sahip olmalı.

KABINA SIĞMIYOR

İzmir Sebze Meyve Hali, Buca Kaynaklar’a 1996’da taşınıyor.Bugün 4 milyona ulaşan nüfus ve artan talep ciddi sıkıntılar doğurmuş durumda. Bine yakın insanın çalıştığı ve yine her gün binlerce kamyonun giriş çıkış yaptığı büyük bir ekonomik merkeze dönüşen İzmir Hali artık kabına sığmıyor. Çiçek, “Hal’e mal almaya gelen müşterilerimizin yüklü araçları çıkamaz oldu. İştigal konumuz taze sebze meyve ticareti. Günlük ve taze satılmak zorunda. Zamana karşı amansız bir yarış içindeyiz. Maalesef bu durum Hal dışında kaçak toptan mal satışını teşvik ediyor. İzmir için gerekli ‘MODERN BİR HAL PROJESİ’ belediyemizce halen oluşturulamadı. Yani sorunumuz acil ve ciddi” diyor.