Şehzade’nin sıra dışı dünyası

Hayatı ve sanatı en çok merak edilen isimlerin başında gelir Abdülmecid Efendi. Sultan Abdülaziz’in saltanatı sırasında doğan ilk oğlu Abdülmecid Efendi sanat ortamlarında derin izler bırakmış, resim, hat, müzik ve edebiyat alanlarında pek çok sanatçının ve kurumun hamiliğini üstlenmiş, kendisi de önemli bir ressam. Sanatçılığı kadar tarihi kişiliği de önemli. Osmanlı’nın son veliahtı ve son halifesi olan Abdülmecid Efendi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin seçtiği ilk ve tek halife.



Abdülmecid Efendi 1926 tarihli bu otoportre ile 1927’de Paris Salon sergisine katıldı. Musee Massena Koleksiyonu’nda yer alan resim ilk kez Türkiye’ye geliyor. 

Hayatının yaklaşık 50 yılını şehzade, dört yılını veliaht, 16 ayını halife olarak, son 20 yılını ise sürgünde geçirdi. 76 senelik ömründe mutlakiyet, meşrutiyet ve cumhuriyet olmak üzere üç rejime tanıklık etti, iki dünya savaşı yaşadı. Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanıp tarihe karışmasına bizzat şahit oldu.

3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen kanunla halifeliğin kaldırılmasıyla Osmanlı hanedanı yurtdışına çıkartılmış, Abdülmecid Efendi de önce İsviçre’ye gitmiş, daha sonra Fransa’nın Nice şehrine, ardından da Paris’e yerleşmişti ve 1944 yılında burada vefat etti.

Sabancı Holding’in desteğiyle açılacak olan sergi, SSM’nin koleksiyonu, devlet kurumları, özel müze ve galeri koleksiyonları, aile koleksiyonları ve üniversite koleksiyonlarının yanı sıra hayatının son 20 yılını geçirdiği Fransa’daki 2 müzeden seçilen eserlerden ve belgelerden oluşuyor. Abdülmecid Efendi’nin sanatını kapsamlı bir bakış açısıyla ele alan sergide ayrıca SSM koleksiyonunda yer alan Abdülmecid Efendi’ye ait 6 eser ilk kez bilimsel bir araştırma ile ‘Görünenin Ötesinde Abdülmecid Efendi’ başlıklı bölümde yer alacak.

ESERLERİ AVRUPA’DA SERGİLENDİ

ABDÜLMECİD Efendi, 1909 yılında kurulan Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin fahri başkanlığını yapmış ve Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi’nin yayınlanması için maddi destekte bulunmuştu.

1914 kuşağının ilki 1916 yılında Galatasaray Yurdu’nda açılan Galatasaray sergilerine destek olmakla kalmayıp, resimleriyle bu etkinliğin içinde bizzat yer aldı.

Sezer Tansuğ’a göre Abdülmecid Efendi modernleşen saray hayatının klasik bir soyluluk içinde yansıtıldığı resimler yaptı.

Şişli Atölyesi’nde üretilen eserleri, Türk ressamları tarafından Avrupa’da açılan ilk sergi olan 1918 Viyana Sergisi’nde yer aldı. Viyana Sergisi’ne ‘Otoportre’, ‘Harem’de Goethe’, ‘Harem’de Beethoven’ ve ‘I. Sultan Selim’ adlı tablolarıyla katıldı.

‘TEVFİK FİKRET’İN ‘SİS’ ŞİİRİNDEN ETKİLENDİ




Sergide Abdülmecid Efendi’nin Tevfik Fikret’in ‘Sis’ şiirinden etkilenerek yaptığı üç tablo da yer sergileniyor. Abdülmecid tablolardan birini Tevfik Fikret’e hediye etmiş.

NİHAYET AÇILIYOR

10 yıllık hasret 16 Aralık tarihinde nihayet sona eriyor ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Resim Heykel Müzesi yeni binasında kapılarını açıyor. Galataport alanının içindeki Antrepo 5’te mimar Emre Arolat tarafından yeniden tasarlanan müze binası, projesiyle de ödül kazanmıştı.

Küratörlüğünü Prof. Dr. Zeynep İnankur, Prof. Dr. Burcu Pelvanoğlu ve Dr. Öğr. Üyesi Ali Kayaalp’in üstlendiği ilk sergi ‘Serginin Sergisi II’ adını taşıyor. Bu, müzenin Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi’nden çıkmadan veda sergisi olarak Prof. Dr. Semra Germaner küratörlüğünde açılan ve 1937 yılının ilk koleksiyonunu kapsayan ‘Serginin Sergisi’nin bir tür devamı olacak. Müze’nin 1937, 2009 ve 2021 yıllarını, yani geçmişle bugünü birbirine bağlayacak.

Koleksiyonunda 12 binden fazla eseri olan Resim ve Heykel Müzesi’nin ilk açılacak retrospektif sergisi ise Sabri Berkel için hazırlanıyor.

Bu açılışla Türk sanatı hafızasını da geri kazanmış olacak.