Bu sahte resmi kim sürdü piyasaya

Soran kişi kendisinden oldukça emin sormuştu sorusunu.

Resim kesinlikle sahteydi ve birileri tarafından piyasaya sürülmüştü.

Yatakta yatan küçük bir kız ve gördüğü rüya tasvir edilmişti tabloda. Ele ele tutuşmuş kediler, gölde yüzen ördekler, uçuşan kelebekler, uzaktan görünen bir kilisenin çan kulesi ve küçük kızın başında havada duran bir melek figürü. Belki de annesi. Sürreal bir tablo.

Tablonun fotoğrafını Instagram hesabından paylaşarak soruyu soran kişi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burcu Pelvanoğlu’ydu.

Kendisi kimseyi etiketlememişti gönderisine ama paylaştığı fotoğraftaki tablonun sol alt köşesindeki Hale Asaf imzası görünüyordu.

Resim Fransa’da müzayede düzenleyen Drouot Hotel’in online sitesi drouot.com. adresinde satışa sunulmuş. 2-3 bin Euro arası tahmini bedel konan eserin açıklama bilgisinde şunlar yazıyor: “Hale Asaf (1905-1938). Dört kediyle uyuyan küçük kız, guaş boya, imzalı sol alt, 24.5 x 35 cm.”

İlk kadın ressamlarımızdan biri Hale Asaf. Kısa ve sıradışı yaşamında çok az eser üretti, İstanbul’da, Paris’te, Berlin’de ve kısa bir süre de Bursa’da yaşadı. Paris’te hayata veda etti. Dolayısıyla bir tablosunun Fransa’dan açık artırmaya konması gayet normal.

Peki, Prof. Pelvanoğlu resmin sahte olduğundan nasıl bu kadar emin olabiliyor?

FRANSA’DAN GELEN SÜRPRİZ TELEFON

Hale Asaf adı 2001 yılında henüz daha Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ndeki lisans eğitimi sırasında dikkatini çekiyor Burcu Pelvanoğlu’nun. Kitaplarda ve üniversite envanterindeki “Çok duyarlı bir kadın ressamdı, erken öldü” cümlesiyle sınırlı kalan bilgi eksikliği merakını daha da artırıyor ve peşine düşüyor. 2002’de tez çalışmasını Hale Asaf üzerine yapıyor ve 2007’de daha sonra elde etttiği bilgi ve belgeleri de ekleyerek kitaplaştırıyor.

Aradan geçen on yılın ardından, 2018’de yeni belgeler ve resimlerle kitabın genişletilmiş ikinci baskısını hazırlıyor Pelvanoğlu. Kitap tam baskıya gidecekken Fransa’dan bir telefon alıyor. Arayan Fransa’da yaşayan Amerikalı bir koleksiyoner. Hale Asaf’ın terekesinin kendisinde olduğunu, isterse bunları inceleyebileceğini söylüyor. Apar topar Fransa’ya giden Burcu Pelvanoğlu kağıt üzerine yapılmış, kimisi arkalı önlü yaklaşık 37 resmi inceliyor ve kitabının yeni baskısına bunları dahil ediyor. Kitap, Yapı Kredi Yayınları tarafından ‘Hale Asaf – Türk Resim Sanatında Bir Dönüm Noktası’ adıyla 2018 yılında yayımlanıyor.

Hale Asaf’ın hastanede yaptığı resimlerdi bunlar diyor Prof. Pelvanoğlu. Şu an satışa çıkartılan tablonun da sanki o serinin devamıymış gibi yapıldığını, hem imzanın sahte hem de figürlerin orantısız, acemice olduğunu söylüyor.

Kısaca, tablonun sahte olup olmadığına Hale Asaf’ın kendisinden sonra karar verecek bir ikinci kişi varsa o da Prof. Dr. Burcu Pelvanoğlu’dur.

33 yaşında hayata veda etmiş ressamın sanatı üzerine 20 yılını vermiş bir akademisyenden daha iyi kim anlayabilir resminin sahte olup olmadığını.

ORİJİNAL RESİMLER TÜRK KOLEKSİYONERDE

Gelelim Hale Asaf’ın Amerikalı koleksiyonerde olan terekesine. Pelvanoğlu’nu bu yılın başında arayan bir Türk koleksiyoner kitapta kullandığı o resimleri satın aldığını söylemiş. Hatta bir Hale Asaf sergisi yapmak istiyormuş.

Burcu Pelvanoğlu’nun Instagram paylaşımından sonra koleksiyoner Köksal Kızılca da şöyle bir yorum yazdı: “Paris’te müzayedeye çıkan bu Hale Asaf sahtedir. Hale Asaf’a ait Burcu hocanın kitabında olan eserler bizim koleksiyonumuzdadır. Hale Asaf ile ilgili Burcu Pelvanoğlu dışında kimseye itibar etmeyiniz.”

İLK KADIN RESSAMLARIMIZDAN

Hale Asaf, 1905 yılında İstanbul Kadıköy’de doğdu. Çocukluk yıllarından itibaren peşini bırakmayan ciğerlerindeki rahatsızlığının ilerlemesi sonucu Paris’te hayata veda ettiğinde henüz 33 yaşındaydı. İlk kadın ressamlarımızdan Hale Asaf, Osmanlı’nın son ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına rastlayan kısa ve sıradışı hayatında İstanbul’da, Paris’te, Berlin’de ve kısa bir süre de Bursa’da yaşadı, çalıştı, az ama etkileyici eserler üretti.

İlk resim derslerini teyzeyi Mihri Müşfik’ten aldı. Paris’te Namık İsmail’in, Berlin’de Arthur Kampf’ın öğrencisi oldu. Sanâyi-i Nefîse Mektebi’nde Feyhaman Duran’ın atölyesinde çalıştı, İbrahim Çallı’dan ders aldı. Porte ve manzara resimleri yaptı. 1930’da Paris’te Montparnasse Yaz Sergisi’ne katıldı. 1932’de bu şehre yerleşti, son yıllarını sağlık sorunlarıyla geçiren sanatçı 31 Mayıs 1938 hayatını kaybetti ve Thias Mezarlığı’nda toprağa verildi. Hale Asaf hakkında en kapsamlı ve tek biyografiyi Burcu Pelvanoğlu yazdı.