‘Kabil havaalanıyla ilgili yeni şartlar oluştu, durumu değerlendiriyoruz’

TÜRKİYE, Afganistan’daki gelişmeleri yakından takip ediyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ürdün temasları sırasında da anbean bilgi aldı. Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nı koruma planını iptal ettiği iddiasının gündeme gelmesiyle, Ürdün’deki temasları sırasında, kendisiyle telefonda görüştüm. Söz konusu iddia için “Bunu söylemek için erken” diyen Dışişleri Bakanı, hem Ankara’nın yol haritasını anlattı hem de Afganistan’daki son durumu... Karar için bir süre gelişmelerin ve görüşmelerin bekleneceğini belirten Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Hürriyet’in sorularına verdiği yanıtlar şöyle:

KARAR İÇİN HENÜZ ERKEN

(Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nı koruma görevini iptal ettiği iddiası) Bunu söylemek için erken çünkü şimdi yeni şartlar oluştu. Kabil Havaalanı’nda askeri kanattayız. Sivil kanatta ise kaos var. Uçakların iniş kalkışlarında da problem oldu. Maalesef bazı kişiler de öldü. Çok üzüldük. Buradan tahliyeler yapılıyor, misyonlar tahliye ediliyor. Bir grup vatandaşımızı getirdik.

Havaalanında tahliye ve diğer konularda başta ABD olmak üzere diğer ülkelerle birlikte çalışıyoruz. Önceliğimiz geri kalan vatandaşlarımızın, dönmek isteyen vatandaşlarımızın tahliyesini gerçekleştirmek. Şu anda önceliğimiz farklı. Askerlerimizle ilgili kararı Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde hep beraber vereceğiz.

AFGANİSTAN İÇİNDEKİ MÜZAKERELER ÖNEMLİ

(Karar için ne bekleniyor? Taliban ile görüşmeler ne aşamada?) Taliban ile müzakere için Afganistan içinde, Dr. Abdullah Abdullah, Karzai ve Hikmetyar’ın da içinde olduğu bir komisyon oluşturdular. Bunlar daha önce Taliban ile müzakere eden insanlar. Şimdi Afganistan’ın yönetimi ile ilgili müzakere edecekler. Kendi aralarında barışçıl yöntemlerle anlaşmaya varmalarını umuyoruz. Bunlar yapıldıktan sonra, bu tür şeyler konuşulabilir. Şu an bu tür şeyleri konuşmak için erken.

AMERİKA GÖRÜŞÜNCE SORUN YOK, BİZ GÖRÜŞÜNCE VAR

Amerika oturuyor, Taliban ile anlaşma imzalıyor, onda sorun yok. Biz görüştüğümüz zaman sorun var. Kendi menfaatlerimiz için herkesle görüşmek lazım. Bu onları benimsediğimiz, onların yönetimini ya da ideolojisini benimsediğimiz anlamına gelmez. Çin, Rusya, İran, Taliban ile görüşüyor. Herkes pragmatik davranıyor. Bunlar normal şeyler.

‘TALİBAN’IN REJİMİNİ BENİMSİYORUZ’ DEMEDİK

(Taliban’ın ilk mesajları nasıl karşılandı?) Sosyal medyada ‘Türkiye laiktir, Taliban rejimini mi benimsedik?’ gibi bazı ifadeler gördüm. Taliban, ‘Hiçbir yabancıya müdahale etmeyeceğiz, herkes burada yaşayabilir, diplomatik misyonlara da dokunmayacağız, faaliyetlerini sürdürebilir’ gibi olumlu mesajlar verdi. Havaalanına şu anda bir müdahaleleri yok. Biz bunları, bu mesajları olumlu karşıladığımızı söyledik. Yoksa, ‘Taliban’ın yönetim anlayışını, rejimini benimsiyoruz, olumlu karşılıyoruz’ demedik. Ayrıca ‘Mesajlarını olumlu karşılıyoruz’ dedik ama temkinli yaklaştığımızı yani uygulamada da görmek gerektiğini söyledik.

ABD’NİN PLANSIZ ÇEKİLMESİ DOĞRU DEĞİL

En çok eleştirilen iki unsur var. Biri Gani’nin ülkesini aniden terk etmesi. Diğeri ABD’nin ani ve plansız çekilmesi. Konuşacak, buradan çıkarılacak çok dersler var. Bunu ABD Dışişleri Bakanı Blinken’a da söyledim. Şu kaos ortamı bitsin. Hatalarla ilgili söyleyeceğimiz çok söz var. Biden kendisi açısından savunmaya çalıştı ama 20 sene kalıyorlar, çıkış planı olmadan birden çıkıyorlar. Irak’ta da aynı hatayı yaptılar. Bu kadar ani bir kararla ve plansız, geride kaos bırakarak çekilmek doğru değil.

MUHALEFETİN ELEŞTİRİLERİ VİZYONSUZ VE SAÇMA

(Muhalefetin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve hükümetini egemen güçlerin taşeronluğu ile suçlaması) Saçma sapan bir suçlama. ‘Nereden iktidara zarar veririz’ anlayışı içindeler. Biz Afganistan’a hiçbir zaman muharip güç göndermedik. Biz zaten havaalanının askeri kısmının işletmesini uzun yıllardır yapıyorduk. Biz bir ay ya da 15 gün önce çekilseydik, vatandaşlarımızı tahliye edebilir miydik? Bu havaalanının işletmesini devam ettirmek, taşeronluk mu? ‘Başkalarının taşeronluğunu yaptı’ demek vizyonsuz ve saçma bir yaklaşım. 

KABİL’DEN UÇUŞA İKİ GÜN ARA

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu sivillerin piste çıkması nedeniyle uçuşlara iki gün ara verildiğini belirterek, “Tekrar buranın güvenliği sağlandıktan sonra isteyen vatandaşlarımızın tahliyelerini yapacağız” dedi.

TRAJİK BİR OLAY

Havaalanında piste akın eden Afganlar ve bir ABD kargo uçağına 600’ün üzerinde Afgan’ın binmesini de değerlendiren Dışişleri Bakanı, “Çok üzüldüm. Trajik bir olay. Havaalanında bu tür görüntüleri görmemek, insanları sakinleştirmek için elimizden geleni yapıyoruz” yorumunu yaptı.

KADINLAR TÜM HAKLARINI ÖZGÜRCE KULLANABİLMELİ

Taliban’ın kadınlara karşı uygulamalarına da değinen Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ”Kadınlar ve çocuklar konusunda her zaman hassasız. Kadınların tüm haklarını Afganistan’da özgürce kullanmasını istiyoruz. Afganistan’dan topluca kadınları getirmek gibi bir planımız yok, öyle bir talep de yok” ifadelerini kullandı.