Yurtdışı yatırımcının rehberi

Bundan kısa bir süre önce İngiltere’nin Avrupa Birliği’ne veda edeceğini ya da Türkiye’nin hem İsrail, hem Rusya ile ilişkilerini normalleştirme yoluna gireceğini kim tahmin edebilirdi?

Öte yandan siyasi belirsizlikler yatırımcı için büyük risk.

Bayram öncesi buluştuğum risk yönetimi, sigorta, reasürans broker’lığında uzmanlaşmış olan Aon Türkiye’nin eş CEO’su Ferhan Özay ile belirsizlikler ve riskleri konuştuk.

Aon’un her yıl çıkarttığı “Politik Risk Haritası” dünyadaki tüm yatırımcılar için tam bir rehber niteliğinde.

Özellikle de Güney Amerika’dan Afrika’ya, Uzak Doğu’ya kadar geniş bir çoğrafyada yatırım peşinde koşan gözü pek Türk yatırımcılar için pek yararlı.

Aon’un Politik Risk Haritası 2004 yılından beri ünlü ekonomist Nouriel Roubini’nin kurduğu bağımsız araştırma şirketi Roubini Global Economics ile ortak hazırlanıyor.

Özay “Aon Politik Risk Haritası gelişmekte olan piyasalarda ticari menfaati bulunun herkes için önemli bir araçtır” diyor.

Harita, Avrupa Birliği ve OECD dışındaki ülkeleri kapsıyor.Sohbetimizde “2016 Politik Risk Haritası”na göre 2016 yılında nelere dikkat edilmesi gerektiğini sordum Ferhan Özay’a.

Haritada olumlu, olumsuz gelişmeler sıralanmış.

Olumlu gelişmelerin başında Küba ve İran’a yaptırımların aşamalı olarak kaldırılması geliyor elbette.

Avrupa Birliği ile İran arasındaki Kapsamlı Ortak Eylem Planı İran’ın risk puanında iyileşme sağlamış.

Öte yandan önemli Türk yatırımları barındıran Tacikistan, Kırgizistan, Kazakistan gibi ülkeler Rusya’daki yetersiz büyüme ve Çin’deki yavaşlamaya bağlı olarak yüksek siyasi ve ekonomik risk taşımaya devam ediyor.

Politik Risk Haritası ülkelere düşük, orta düşük, orta, orta yüksek, yüksek ve çok yüksek olmak üzere puan veriyor.

Değerlendirme ise siyasi müdahale, politik şiddet, hükümetin ödeme yapmaması, tedarik zincirinin aksaması, bankacılık sektörünün zayıflığı gibi dokuz farklı kalem üzerinden yapılıyor.

2016 risklerine dönersek, giderek Türk yatırımcının ilgisini daha fazla çeken Afrika ekonomileri birbirlerine bağlı üç sorunla karşı karşıya:

Düşük emtia fiyatları, ekonomisi yavaşlayan Çin, daha sıkı global finansal koşullar.

Afrika’da örneğin Angola için durum pek parlak görülmezken, Etiyopya, Gabon yatırımcı için giderek cazip hale geliyor.

Güney Amerika’da riskli ülkelerin başında Ekvator ,Venezuela geliyor.Kolombiya’nın yıldızı parlıyor.

Özay’ın dediği gibi, yurtdışında risk almayı seven Türk yatırımcılar arasında “Politik Risk Haritası”nın giderek popüler bir hale gelmesi sürpriz değil.

ROUBİNİ: GLOBALLEŞMENİN KAYBEDENLERİNE DİKKAT

ABD’de popülist söylemlere sarılan Trump fenomeni, İngiltere’deki Brexit sonucu derken globalleşmenin karanlık yüzüne ilişkin tartışmalar yeniden alevlendi.

Söz ünlü ekonomist Nouriel Roubini’den açılmışken geçenlerde Project Syndicate’te rastladığım “Globalleşmenin siyasi fay hatları” yazısına kısaca değineyim.

Roubini “Globalleşmeden kaybedenlerinin seslerinin giderek daha yüksek çıktığı ve bu seslerin yayıldığı bir gerçek” diyor.

Peki bu sesleri durdurmak mümkün mü?

Roubini bununla ilgili “Bu sesleri ancak kaybedenlerin zararlarını kapatacak politikalarla durdurmak mümkün.

Sadece bu politikalarla kaybedenler kazananların saflarına katılabileceklerine inanırlar” diye yazıyor.

Zararların ya direkt maddi olarak ya da eğitim, sağlık, işsizlik sigortası, emeklilik gibi kamu hizmetleriyle karşılanabileceğini söylüyor.