Suriye krizinin yükü altında kalan belediyelere UNDP desteği

İlk kez güzel şehrin lezzetleri, müzeleri, kafelerle dolu daracık sokakları ve bakım isteyen güzel binaları ikinci planda kalıyor ve meslektaşlarla Yayladağ, Hassa gibi ilçelerin dağlarında bayırlarında şantiye alanlarını geziyoruz.

UNDP Türkiye’nin AB fonuyla hayata geçirdiği “Suriye Krizine Yanıt Olarak Türkiye’nin Dayanıklılık Projesi” (TDP) nin Hatay ayağında neler yapıldığını yerinde inceleme fırsatını buluyoruz.

Projenin hangi ihtiyaçları karşıladığını öğreniyoruz.

İki gün boyunca kavurucu bir sıcakta yaptığımız alan ziyaretlerinde Ankara ve İstanbul’dan gelen UNDP ekibi bizimle birlikte.

UNDP Türkiye ekibi Yayladağı’ndaki inşaat alanında. Soldan sağa Faik Uyanık, Ceren Koçoğlu, Sertaç Turhal, Burçe Dündar ve Sukhrob Khojimatov

UNDP Türkiye Mukim Temsilci Yardımcısı Sukhrob Khojimatov, UNDP Türkiye İletişim Koordinatörü Faik Uyanık, UNDP’nin Suriye krizinden sorumlu yöneticisi Burçe Dündar, TDP kapsamında Belediyelerin Hizmetlerinin Güçlendirilmesi Projesi Direktörü Sertaç Turhal, TDP proje sorumlusu Ceren Koçoğlu, Suriye krizi iletişim sorumlusu Ruşen İnce.

Öncelikle “Suriye Krizine Yanıt Olarak Türkiye’nin Dayanıklılık Projesi” nedir?

Rakamlarla başlıyorum.

2018 sonu itibariyle Türkiye’de 3.6 milyon kayıtlı Suriyeli göçmen var ve bunların sadece yüzde 3,24’ü geçici barınma merkezlerinde yani kamplarda yaşıyor.

Geriye kalanlar şehirlerde bizimle birlikte hayatlarını sürdürüyorlar.

Sertaç Turhal

AMAÇ HER İKİ TOPLUMA HİZMET

En büyük Suriyeli nüfusa ev sahipliği yapan şehirler ise sırasıyla İstanbul, Şanlıurfa, Gaziantep ve Hatay.

1 milyon 609 bin nüfusu olan Hatay 426 bin 617 Suriyeli barındırıyor.

Doğal olarak hızlı ve ani nüfus artışı Hatay’a alt yapısından, üst yapısına, ulaşım hizmetlerinden, yeşil alanlara, katı atık yönetiminden su yönetimine belediyeyi ek bir yük getiriyor.

Hizmet kalitesini etkiliyor.

Hatay Belediye Başkanı Dr. Lütfü Savaş pek çok sohbetimizde bunu dile getirmişti.

Yük getiriyor zira belediyelerin merkezi bütçeden aldığı pay vatandaş sayısına göre alınıyor.

Mülteciler hesaba katılmıyor.

Nüfus artıyor ama belediyenin geliri artmıyor.

Dolayısıyla UNDP’nin yukarıda sözünü ettiğim TDP projesi, Suriye krizinin şehirler üzerindeki baskısını azaltmanın yanı sıra mültecilerin topluma entegre olmasını hedefliyor.

Avrupa Birliği’nin 50 milyon euroluk bir fonla finanse ettiği projenin üç ayağı var:

· 2020 yılına kadar 2 bin Suriyeli ve ev sahibi Türkler için istihdam olanağı yaratmak.

· 52 bin Suriyeli’nin Türkçe öğrenmelerini sağlamak.

· Belediye hizmetlerini güçlendirmek.

Hatay ziyaretimiz projenin üçüncü ayağı ile ilgili.

Bu arada bir noktaya dikkat çekmek istiyorum.

Türkiye’de gençler arasındaki işsizliğin yüzde 25’lerde olduğu bir ortamda UNDP’nin istihdama yönelik girişiminin her iki toplumu da kapsaması çok önemli.

“Suriyeli benim işimi elimden alıyor” algısına karşı çok iyi kurgulanmış bir program.

Zaten TDP dil eğitimi dışında her iki toplumun da yararlanmasına yönelik.

Burçe Dündar ile Yayladağı’nda

VAHŞİ DEPOLAMAYI ÖNLÜYOR

Hayli uzun girizga^htan sonra gelelim Hatay’ın, Yayladağ ve Hassa ilçelerinde UNDP tarafından, “Belediye Hizmetlerini Güçlendirmek” hedefiyle hayata geçirilen projelere.

Hem Yayladağı, hem Hassa’daki saha ziyaretlerimizde bu programın sorumlusu Sertaç Turhal bizi bilgilendiriyor.

UNDP, BM kurumları içerisinde farklı bir konumda.

Belediyelerin alt yapılarını güçlendirmek konusunda çalışan tek kuruluş ve bir projeyi başından sonuna götürecek mühendis, satın alma uzmanı vs. gibi insan kaynağına sahip.

Deneyimli ekipleriyle yerel kurumlarla iletişime geçip ihtiyaca cevap verecek projeler üretiyor ve kaynak arayışına geçiyor.

AB’nin MADAD Fonu’ndan almayı başardığı 50 milyon euronun 22,5 milyon euroluk bölümü belediyenin alt yapısının güçlendirilmesine ayrılmış.

Proje Hatay, Şanlıurfa, Kilis ve Gaziantep’i kapsıyor.

Ziyaret ettiğimiz Hatay’da Yayladağı ve Kırıkhan’da katı atık transfer istasyonunun inşaatı İlbank’ın işbirliğiyle devam ediyor.

Reyhanlı ilçesindeki atık transfer istasyonu ise devreye girmiş.

UNDP Güneydoğu’da değişik fonlarla şimdiye kadar 6 tane atık transfer istasyonu yapmış.

Bu istasyonlar ne işe yarar derseniz “vahşi depolamayı” önlüyor.

İlçe belediyelerinin küçük çöp kamyonları istasyona geliyor ve UNDP’nin Hatay Belediyesi’ne temin ettiği büyük TIR’lara çöpleri transfer ediyor.

Çöpler böylelikle ayrıştırılmak üzere ilçelerden Hatay’daki merkeze ulaştırılıyor.

Turhal’ın işaret ettiği gibi, çöp aslında bir değer ve geri dönüştürülerek ya da organik malzemeden biyogaz üretecek ekonomiye kazandırılması mümkün.

UNDP, Hatay Belediyesi’ne böyle bir imka^n sunuyor ve teknik destek sağlıyor.

Hassa’daki atıksu arıtma tesisinde gördüğümüz Asi nehrinin bu kolu inşaat bittiğinde temiz akacak.

AKDENİZ’İN KORUNMASI

Hassa’da ise bir atık su arıtma tesisi inşaat halinde.

Tesisin devreye girmesiyle Hassa çevresinde çevre temizliğiyle ilgili önemli bir iyileşme sağlanacak.

Hassa’daki inşaat sahasında Asi nehrinin bir kolunda nasıl bir çöp birikmiş olduğunu gözlerimizle gördük.

Lübnan’da doğan, Suriye’den geçtikten sonra Türkiye’ye giren ve Samandağ’dan Akdeniz’e dökülen Asi Nehri’nin tümden temizlemek bu aşamada mümkün olmasa da bazı kollarının suyunu arıtmak mümkün.

Hassa’da su arıtma bir anlamda Akdeniz’in de korunması için küçük bir adım.

Öte yandan UNDP yine AB fonuyla Hatay itfaiyesine iki adet yangın söndürme aracı hibe etmiş.

Suriyelilerin ısınma koşulları nedeniyle sıklıkla çıkan yangınlarda araçlar devreye giriyor ve hayat kurtarıyor.

Hatay’a UNDP ekibiyle yaptığımız ziyaretin devamı bir sonraki yazıda.

Zira Suriyeli mültecilerle ilgili kıymetli bilgilere yer kalmadı.