Suriye’den kaçak zeytinyağını kim alıyor?

Komili, Kırlangıç, Madra markalarıyla “zeytinyağında kalıcı” olduklarını söyleyen Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan yıllardır şenliği kaçırmaz
Bu yılın sürprizi ise dedesi Sezai Ömer Madra’nın izinden giderek zeytinyağcılık yapan Coca Cola CEO’su Muhtar Kent.
Kent, dünyanın dört bir köşesini gezmiş olsa da Ayvalık’ın gönlündeki yeri ayrı.
“Gideceği yeri bilmek için geldiği yeri bilmek gerekir” diyor.
Muhtar Kent’in hasat dönemi Ayvalık’a gelmiş olması, hasadın diğer müdavimlerinden Ümit Boyner’in dediği gibi “üreticiler için büyük bir destek”.
Zira bu yıl Ayvalıklı üreticiler moralsiz.
Hava koşulları nedeniyle üretim geçen yıla göre düşük.
Öte yandan çiftçinin maliyeti artarken, geliri düşüyor.
CHP’den Belediye Başkanlığı’na aday adaylığını açıklamış olan Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Rahmi Gencer’in dediği gibi “çiftçi yoksa, yemek yok”.
Zeytin çiftçisi zaten Avrupalı çiftçiye göre oldukça düşük bir prim alıyor.
Avrupa’da kilo başı 1.3 euro olan prim bizde 70 kuruş.
Her zeytin hasadında gündeme gelen prim gerçi 50 kuruştan 70 kuruşa yükseldi ama maliyet arttıkça yine yetmiyor.
Çiftçilerin mutsuzluğuna geri döneceğim.
Bu yıl şenlikteki “Zeytinyağı:Türkiye’nin Milli Yağı” panelinde dile getirilen sorunları sıralıyorum kısaca:
-2023 yılı için hedeflenen 3.8 milyar dolarlık zeytinyağı ihracatı için bir strateji belirlenmedi. Tarım Bakanlığı’nın zeytinyağıyla ilgili stratejisi nedir?
-Çiftçiyi, üreticiyi, ihracatçıyı bir araya getirecek güçlü bir çatıya gerek var.
-Ana Gıda Müdürü Ümit Ersoy’un dediği gibi Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin parası yok. Sektörü bir araya getiren çatı kuruluşu finansal olarak güçlü olmalı.
-Hedef kişi başı 1.7 kilogram olan zeytinyağın tüketimini 3 kiloya çıkarmak. Ancak hem tanıtım yetersiz, hem ayçiçeği fiyatının düşmesiyle zeytinyağı tüketimi darbe alabilir.
-Bu yıl gerçekleştirilen 90 bin ton ihracatın büyük bölümü dökme, yani markasız. Bunun getirisi kiloda 2.9 dolar, oysa markalı, ambalajlı zeytinyağı ihracatının getirisi bunun en az iki katı.

GEÇEN YIL 10 BİN TONDU,BU YIL 60 BİN

Geçen yıl Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği Başkanı Salih Madra Suriye’den kaçak zeytinyağına çekmişti.
O zaman ortada dolaşan rakam 10 bin tondu.
“Önlem almazsak önümüzdeki günlerde artacak” diyen Madra haklı çıktı.
Şimdi sınırdan 60 bin ton kaçak zeytinyağı girdiği tahmin ediliyor.
Yani sınırdan insan, silah derken zeytinyağı da kaçak yollardan giriyor.
60 bin ton nasıl taşınıyor sorusu önemli.
Ancak esas önemli soru bu kaçak zeytinyağını kim alıyor?
Özel sektör mü? Yoksa kooperatifler mi?
Bir de şu var: Bu yıl zeytinyağı üretiminin 130 bin ton olacağı hesaplanıyor.
Neredeyse bunun yarısı kadarı ülkeye kaçak girerse, üreticiyi nasıl koruyacaksınız?

Ayvalık’ın Toskana rüyası bitiyor

AYVALIK’ta çiftçi mutsuz demiştim.
Kürşat Zeytinyağları’nın sahibi Mustafa Kürşat, eşi Fatma Hanım, oğlu Ali ve kızı Zeynep ile birlikte aile boyu işin içinde.
Maliyetlerin artması buna karşılık gelirin düşmesi onun da derdi.
Ancak Mustafa Kürşat’ın en büyük derdi, Ayvalık’ta bu işi nesillerden beri yapanların zeytinyağından vazgeçmeleri.
“1970’lı yıllarda burada 15 bin ton zeytinyağı üretilirdi. Şimdi ancak 2 bin ton üretiliyor. Sektörün en eskilerinden Sabuncugil zeytinyağı fabrikasını kapatmaya karar verince gözyaşlarıma hakim olamadım” diyor.
Gerçek şu ki, Ayvalık’ta küçük ve orta halli çiftçi ve üreticiler işten çekiliyorlar.
Zeytinliklerini ve fabrikalarını devrediyorlar.
Sahneye yeni sermayeler, yeni isimler giriyor ama “zeytinyağcılık” esas işleri değil.
Oysa hepimiz rüyası Ayvalık’ın nesil nesile butik üreticileriyle bir Toskana olmasıydı.

Koç Taksiyarhis Kilisesi’ni Deniz Müzesi yapıyor

AYVALIK’ta iki tane 19. yüzyıldan kalma Taksiyarhis Kilisesi var.
Biri merkezde ve eski Kültür Bakanı Ertuğrul Günay’ın büyük desteğiyle restore edildi.
Şimdi Filiz Ali başkanlığındaki Ayvalık Uluslar arası Müzik Akademisi’nin konserlerine, sergilere ev sahipliği yapıyor.
Diğeri Cunda Adası’nda.
Cunda’daki Taksiyarhis Kilisesi’ni 49 yıllığına kiralamış olan Rahmi Koç sıklıkla Ayvalık’a gelerek, restorasyon ile bizzat ilgileniyor.
Koç’un özel koleksiyonundan parçalarla Taksiyarhis Kilisesi’ne Deniz Müzesi yapacağını öğrendik.

Japonya İmparatoru’nun ‘Yükselen Güneş’ nişanı Fatih Birol’a

ULUSLARARASI Enerji Ajansı’nın baş ekonomisti Dr. Fatih Birol’a bir ödül de Japonya’dan geldi. Birol, Japonya İmparatoru Akihito’nun prestijli “Yükselen Güneş” ödülünün sahibi oldu. 10 yıldan beri dünya enerji piyasalarındaki gelişmeleri öngördüğü ve hükümetlere iklim değişikliği konusunda yol gösterdiği için ödüle layık görülen Fatih Birol’un ödül töreni 12 Kasım tarihinde Tokyo’da imparatorluk sarayında olacak.
Daha önce Fransa, İtalya, Rusya, Polonya, ABD dahil 13 ülkenin “cumhurbaşkanlığı” ödülünü almış olan Birol henüz kendi ülkesi Türkiye’den bir ödülün sahibi değil.