Rus gazına rekabet getirdik

Her yıl Rusya, İran ve Azerbaycan’dan 40 milyar metreküp doğalgaz ithal ediyoruz.

Hal böyleyken petrol ve doğalgazda “yeni oyuncuları” takibe almamız doğal.

3.2 trilyon metreküplük bir doğalgaz rezervinin üzerinde oturduğu tahmin edilen Irak, bu rezervin bir kısmının bulunduğu Kuzey Irak sözünü ettiğim “yeni oyuncular”.

Tabii bölgedeki enerji şirketleriyle birlikte.

2002 yılından beri Kuzey Irak’ta varlık gösteren Genel Enerji geçtiğimiz günlerde bölgedeki en önemli gaz sahası olan Miran’da hissesini yüzde 51’e çıkardı.

Miran’daki yüzde 25’lik hissesine ilaveten İngiliz Heritage Oil’e ait yüzde 26’lık hisseyi 156 milyon dolara satın alan Genel Enerji ayrıca bu şirkete 294 milyon dolar kredi verdi.

Neticede Genel Enerji Miran’a 450 milyon dolarlık bir yatırım yapmış durumda.

Ve bölgede sahip olduğu diğer gaz ve petrol sahalarıyla Kuzey Irak’ın en önemli oyuncuna dönüştü.

Yeni yatırımın detaylarını Genel Enerji İcra Kurulu Başkanı Mehmet Sepil ile şirketin Kamu İlişkileri Başkanı Pars Kutay’dan öğreniyoruz.

Sepil “Amacımız Kuzey Irak’tan petrol ve gazı Türkiye’ye getirmek. Dışarıdan aldığımız doğal gazın 10-15 milyar metreküpü bu bölgeden gelebilir” diyor.

Bu durumda enerjide ödediğimiz faturada önemli bir düşüş olabilir zira aşağıda Uluslar arası Enerji Ajansı Fatih Birol’un işaret ettiği gibi Irak’ta maliyet son derece düşük.

Exxon, Mobil, Gazprom gibi devlerin yanı sıra 50’ye yakın enerji şirketinin şu anda Kuzey Irak’ta cirit atması bundan.

Ne ki Sepil’in tahminine göre önümüzdeki iki yıl zarfında bunların sayısı 10-15’e inecek.

“Avrupa Kuzey Irak gazını istiyor. Almanya, İtalya gibi ithalatçı ülkeler bunu bekliyor” diyor Mehmet Sepil.

Genel Enerji’nın “Rus gazına rekabet getirdiğini” söylüyor.

Rusya’nın hem doğalgazına bağımlıyız, hem nükleer kartı de eline verdik.

Dolayısıyla Genel Enerji’nin söz konusu atılımları Rusya’ya karşı pozisyonumuzu güçlendirecek.

Yeter ki, hükümetin Irak ve Kuzey Irak’ın gaz ve petrolüyle ilgili bir stratejisi, politikası olsun.

Ancak uzmanlara göre henüz o noktadan uzağız çok.

Bu arada hatırlatmam gerekirse çoğunluk hisselerine Mehmet Emin Karamehmet’in sahip olduğu Genel Enerji geçen yıl BP’nin eski CEO’su Tony Hayward’ın kurmuş olduğu Vallares Plc ile yüzde 50 ortak olmuştu.

Genel Energy Plc adını alan ve CEO’luk görevine Hayward’ı getiren şirket Kuzey Irak’ın yanı sıra Malta, Fas, Somali ve Fildişi Sahil’inde petrol ve gaz arıyor.

Siyah Kalem Şirketi ve Remzi Gür

IRAK lafı açılmışken, bu ülkeden doğalgaz ithal etmek için EPDK’ya başvuran Siyah Kalem şirketi 2014 yılından itibaren yıllık 700 milyon metreküp getirecek.

Bu miktarın daha sonra 3.2 milyar metrekübe çıkacağı söyleniyor.

Görüştüğüm enerji uzmanlarına göre, Siyah Kalem Şirketi’nin bu ithalatı yapmasının temel amacı sınıra yakın bir yerde kuracağı 2 bin megavatlık doğalgaz santrali.

Siyah Kalem Şirketi’nin ise Ramsey’in sahibi Remzi Gür’e ait olduğu iddia ediliyor..

Okuduğum haberlere bakılırsa Gür bu iddiayı reddetmiş.

Ancak Siyah Kalem ile Gür yan yana gelince benim aklımda aniden kıvılcım çaktı.

2005 yılında, Londra’dak İngiliz Kraliyet Sanat Akademisi’nde düzenlenen ve hayli ses getiren Türkler Sergisi’nde Remzi Gür ile birkaç kez karşılaştık.

Bu karşılaşmalardan biri de sergide yer alan, 14. yüzyılda yaşamış Orta Asyalı ressam Muhammed Siyah Kalem’e ait olduğu sanılan bir eserin önünde oldu.

Gür de, ben de, aslı Topkapı Sarayı’nda olan Siyah Kalem’in bir dansı betimleyen siyah, kırmızı ve mavi mürekkep eserine hayran kalmıştık.

Sorarım size: Şirketine Gür’de başka kim Siyah Kalem adını verebilir?

Birol: Irak’ta gaz çıkarma maliyeti düşük

GENEL Enerji’nin son yatırımıyla ilgili görüşlerini Uluslar arası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Fatih Birol’a sordum.

Önümüzdeki ekim ayında ilk kez Irak’ın enerjisiyle ilgili bir raporu açıklamaya hazırlanan Birol, Genel Enerji’nin son yatırımını “hem hissedarları, hem Türkiye adına” önemli bir girişim olarak tanımlıyor.

Genel Enerji’yi bölgede dev bir oyuncuya dönüştürecek bir girişim.

Irak’ın henüz “el atılmamış” büyük gaz ve petrol rezervleri olduğunu hatırlatan Birol “En önemli avantaj petrol ve gaz çıkartma maliyetleri son derece düşük” diyor.

Örnek vermek gerekirse, Norveç ya da Brezilya’da 50 dolar civarında iken Irak’ta sadece 1,5 ila 2 dolar.

Ancak bu avantajlara karşın Birol’un dikkat çektiği nokta önemli.

Merkezi Hükümet ile Kuzey Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasında gaz ve petrolun ihracatıyla ilgili ciddi anlaşmazlıklar var.

Birol “ Sorunlar giderilmediği takdirde hem Kürdistan Bölgesel Yönetimi, hem Bağdat’ın eli kolu bağlı. Rezervlerin geliştirilmesi köstekleyen bir durumla karşı karşıyayız” diyor.

Irak anayasasına göre, Kürdistan Bölgesel Yönetimi, kendi bölgesindeki petrol ve gaz sahalarını geliştirebilir.

Yine anayasaya göre, Irak’ın herhangi bir yerinde çıkartılacak petrol ve gazın ihracatının küçük bir payı Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne verilecek.

Ne ki, anayasanın bu maddesine uyumlu petrol yasası çıkmadığı için bu sadece kağıt üzerinde.

Bağdat’ı bilmem ama geçtiğimiz haziran ayı başında İstanbul’daki DEF toplantısında konuşan Kürdistan Bölgesel Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Aşti Havrami “Biz uluslar arası pazarda sattığımız petrol ve gaz gelirini Bağdat ile paylaşmaya hazırız” demişti.

Birol’a dönersek, Türkiye’a Irak’ta yönelik cesur bir enerji politikası geliştirebilirse Ceyhan Singapur ya da Rotterdam gibi önemli bir merkez olabilir.