Arkas’ın krizde büyüme formülü

UNESCO’nun dünya kültür mirası listesinde.
Vaktinde Prusya donanmasının en önemli limanlarından biri.
Doğu Almanya topraklarında kaldığı dönemde ise tersanesi büyük önem kazanıyor.
Berlin’den yaklaşık dört saat uzaktaki, rüzgâr santralleri arasından geçerek vardığımız Stralsund kasabasına ziyaretin nedeni İzmirli işadamı Lucien Arkas’ın Gülbeniz A gemisinin teslim töreni.
Şu şampanya patlatılarak geminin denize indiği meşhur tören.
İzmir’in vergi rekortmeni sıfatını bu yıl da kazanmış olan Arkas Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas’ın ailesi 1940’lardan beri gemi taşımacılık işinde.
Dünyada konteyner taşımacılığının geliştiği 1990’lı yılların sonunda Arkas ilk gemi siparişini vermiş.
Bugün Türkiye’nin ve Akdeniz’in en büyük konteyner gemi filosunu sahip.
Filosunda Türk bayraklı 26 konteyner gemisinin yanı sıra üç petrol tankeri de var.

GEMİLERİ YARI FİYATINA ALDI

Stralsund tersanesinde teslim töreninden önce sohbet ettiğimiz Lucien Arkas, “konteyner taşımacılığının” önemini anlatıyor.
“Türkiye 2023 yılı için önüne koyduğu 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ancak sanayi ürünüyle ulaşabilir ve bunu taşımanın tek yolu da konteyner” diyor.
“Bu yüzden kendi filomuzu kurduk” diye devam eden Arkas, 2 bin 500 konteynerlik Gülbeniz A gemisini 24 milyon Euro’ya almış.
İşin ilginç yanı şu.
Aynı gemi 2007 yılında 42 milyon Euro.
Ancak küresel kriz ve Çin rekabeti Almanya’daki Stralsund tersanesini de fena vurmuş.
Siparişler elinde kalmış.
2010 yılında “gemilerimizi alın” diye Arkas’ın kapısına dayanmış.
Lucien Arkas “Tersane bana geldiğinde ancak yarı fiyatını verebileceğimi söyledim. Geçen yıl aynı kapasite ve büyüklükteki Vivien A gemisini 23 milyon euroya, bu yıl Gülbeniz A’yı ise 24 milyon euroya aldım” diyor.
Dört yıl öncesinin fiyatıyla bir yerine iki gemi.
Kriz böyle bir şey işte.

100 VAGON SİPARİŞİ

Kriz derken Türkiye’de denizcilik de küresel krizden nasibini fazlasıyla almış bir sektör.
Buna rağmen Arkas geçen yıl yüzde 20 büyümüş ve 2011 için 1,5 milyar dolar ciro hedefliyor.
Lucien Arkas “Denizcilik sektöründe herkes yere çakılırken siz nasıl büyüdünüz” sorusuna şu cevabı veriyor:
“Çünkü gemicilik işi grubun yüzde 40 cirosuna denk geliyor. Bizde yumurta çok, sepet de. 52 şirketiz. Gemi zarar eder ama kamyon taşımacılığı etmez. Türkiye’nin ilk özel konteyner limanı Marport zarar etmez. Sigorta şirketi de öyle. Bileşik kaplar sistemi gibi. Bir şirketin zararını kârda olan diğeri karşılar. 2005-2007 yılları denizcilikte bereketli yıllardı. Dolayısıyla karada yatırım yaptık.”
Büyüme formülünün diğer yüzünde ise Arkas’ın “entegre taşımacılık” diye tabir ettiği model var.
Yani taşımcılığı deniz, kara ve demiryoluyla birbirine bağlantılı olarak yapıyor.
Kara taşımacılığı için 450 kamyonu var.
Demiryolu taşımacılığı yapan şirketi Ar-Gü geçtiğimiz şubat ayında Tülomsaş’a 100 adet vagon siparişi vermiş.
Lucien Arkas “Vagonum var ama lokomotif işletme hakkım yok. 5 yıldan beri demiryolunun özel sektöre açılmasını bekliyorum. AB ile uyum çerçevesinde özelleştirilmesi gerekirdi. Bekliyoruz” diyor.
Krizdeki denizcilik sektörüyle ilgili öngörüsü ise sektörün en az iki yıl daha kendine gelemeyeceği yolunda.

Somalili korsanlardan nasıl kurtulduk

ARKAS’ın konteyner gemilerinden biri Cibuti-Tahiti yolculuğu yaparken Somalili korsanların saldırısına uğramış.
Somalili korsanlar gemiyi ele geçirdiklerinde istedikleri fidye 3-4 milyon dolar civarında.
Az bir para değil üstelik canından olmak da var.
Lucien Arkas korkunç badireyi nasıl atlattıklarını şöyle anlatıyor:
“Konteyner gemilerinin farkı diğerlerine göre daha ağır olması. Dolayısıyla daha yüksek. Korsanların gemiye atlamaları o kadar kolay değil.”
Korsanlar saldırıya geçtiklerinde geminin mürettebatı hemen makine dairesine inmiş.
Zira, bilgisayar donanımlı makine dairesinden gemiyi idare etmek mümkün.
Arkas şöyle devam ediyor:
“Yukarısını çelik kapılarla kapattık. Gemiyi makine dairesinden kontrol ederek tam gaz kaçtık. Korsanlar makineli tüfeklerle kamaraları delik deşik ettiler. Radarı da vurdular. 50 bin Euro’luk masraf çıktı ama kimsenin burnu dahi kanamadı.”

Akdeniz çanağında artık Türkiye’nin sözü geçiyor

YILLAR yılı üç yanımız denizle çevrili olduğu halde denizcilikte yerimizde saydığımız konuşuldu.
Ancak Lucien Arkas’a göre, Türkiye artık bugün Akdeniz’de, deniz taşımacılığında sözü geçer bir duruma geldi.
Arkas, geçtiğimiz yıl Akdeniz’de 600 bin konteyner taşımış.
Bir parantez açayım.
26 geminin taşıdığı yük 300 bin TIR’ın taşıdığı yüke eşit.
Ne ki deniz yolu kullanmanın avantajları çevre kirliliğinden tutun maliyetine kadar çok daha fazla.
Akdeniz çanağı meselesine dönersek, “Arap Ayaklanması” ndan önce Arkas’ın gemileri Libya, Cezayir, Tunus, Mısır‘a sürekli gemileri kalkıyor.
Peki şimdi?
“Cezayir devam ediyor. Libya servimiz durdu. Tunus da durdu gibi. Mısır’da işler düzeldi yüzde 70 oranında normale döndü gibi.”
Arkas 2011 yılında Suriye Lazkiye’de ve Lübnan’da ofis açmış.
Akdeniz ve Karadeniz’deki ofis sayısı 32’e ulaşmış.

İzmir Limanı’na 500 milyon dolardan fazlasını vermem

LUCİEN Arkas’ın Ambarlı’daki Marport Limanı Türkiye’nin ilk özel konteyner limanı.
Marmara Bölgesi’nin deniz taşımacılığının yük yaklaşık yüzde 45’si bu limandan yapılıyor.
Arkas limanlara yatırımı devam ettireceğini söylüyor.
Örneğin önümüzdeki dönemde Türkiye’nin güneyinde bir liman projesi var.
“Haydarpaşa 16 yıldan beri yerinde sayıyor. Marport olmasıydı Marmara’nın yükünü kim kaldıracaktı” diyen Arkas’a İzmir Limanı’nı sorduk.
1 milyar 275 milyon dolara satılan İzmir Limanı, Global Holding ortaklığının teminatı yakarak vazgeçmesi üzerine ortada kalmıştı.
Arkas o satış için “Astronomik bir rakamdı. O günlerde herkesin kafası bulutlardaydı” diyor.
Yüzde 55’lik bir oranla limanın en büyük kullanıcısı olan Arkas’ın limanı satın almaya niyeti var mı?
“Liman için çeşitli önerilerde bulundum. Yüzde 25’i belediyeye, yüzde 25’ini Ticaret Odası’na, bir bölümünü Arkas Holding’e verin. Gerisi halka açık dedim. Kimse yanaşmadı” diyor.
“Limana bugün 500 milyon dolardan fazlasını vermem” diye de ekliyor.