Tavşan Ralph'i kurtaralım ama nasıl

HAYVAN ÜZERİNDE 'DENEYE HAYIR'

Deneye Hayır Derneği Başkanı Yağmur Özgür Güven tavşan Ralph’in hikâyesiyle birlikte hayvan deneyleri konusunun gündeme gelmesi ve filmin farkındalık yaratmasından mutlu. Güven “Türkiye 2017 yılında AB ülkelerinde de olduğu gibi kozmetik ürünlerin hayvanlar üzerinde test edilmesini yasakladı. Hayvanlar yerine testlerde kullanılabilecek alternatif yöntemler yönerge ile de belirlendi. Mesela tavşan Ralph videosunda da gördüğünüz ‘draize’ testi. Hayvanın gözüne yanıcı kimyasallar ve diğer ilaçların enjekte edilmesi yasak ve yasağa alternatif yöntemler de yönergelerle sabit” diyor.

HAYVAN DENEYİ
YAPMAYAN MARKALAR

O zaman bu ‘Türkiye’de raftan aldığımız herhangi bir kozmetik ürünü -hayvanlar testlerde kullanılmadığı için- gönül rahatlığı ile kullanabilir miyiz?’ mi demek? Güven ‘Hayır’ diyor, şöyle devam ediyor: “Raftan aldığınız ürünlerin, mevzuatta da belirtildiği gibi, hiçbir aşamada hayvanlar üzerinde test edilmemesi lazım. Bu doğru. Fakat yine de ürünü almadan önce ambalajında bir logo ya da ibare olup olmadığına bakmak lazım. Neden? Çünkü mevzuat pratikte uygulanamayabiliyor. Firmalar içeriklerini başka ülkelerden tedarik edebiliyorlar. Örneğin, farın içerisinde kullanılacak herhangi bir madde diyelim... Bunu tedarikçi ülkeden getirtiyor... Firma belki hayvan deneyi yapmıyor ama tedarikçinin malının böyle bir teste tabii olup olmadığı belli değil. Yasa bu detayları kapsamıyor. Ürünlerin içeriğindeki her madde vegan ise ya da söz konusu marka hayvanlar üzerinde deney yapmıyorsa beyaz gruba giriyor. Marka kendi başına deney yapmıyor fakat içeriğindeki maddenin tedarikçisi yapıyorsa marka gri gruba giriyor. Siyah ise hayvanlar üzerinde deney yaptığını inkâr etmeyen ve evimizde en çok kullandığımız markalardan oluşuyor. Alacağınız ürünün ambalajında ‘Cruelty Free’ ya da ‘Not Tested On Animals’ şeklinde bir ibare ve tavşan şeklinde bir logo varsa, hayvanlar üzerinde denenmediğinden emin olabilirsiniz. Ayrıca, Türkiye’de en sık ziyaret edilen kozmetik mağazalarını listelediğimiz ve ‘deneysiz’ adını verdiğimiz android uygulamamız üzerinden de ürünleri kontrol edebilirsiniz.”

ŞİDDET ENDÜSTRİSİ

Bu video neden insanları böylesine etkiledi sorusunun cevabı basit aslında. Bildiğimiz ama kulaklarımızı tıkadığımız bir gerçekle karşı karşıya kaldık ve empati yaptık. Tavşan, fare, maymun gibi deney hayvanları, özellikle kozmetik ürünlerinin geliştirilmesi aşamasında, çeşitli testler sırasında ya canlı canlı uzuvlarını kaybediyor ya da verilen kimyasallara dayanamayarak acı içinde ölüyor. Yağmur Özgür Güven ‘Dahası var’ diyerek şöyle devam ediyor: “İşin kötüsü yaralı hayvanların öldürülmesine de izin verilmiyor. Hayvan yaşadığı müddetçe başka bir deneyde de kullanılabiliyor. Ölmelerine dahi izin verilmeyen bir şiddet endüstrisi! Kozmetikte uygulanan testler işin sadece görünen yüzü. Deneylerde hayvan kullanımı % 3-5 arasında. Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok ülkede daha fazla hayvan ilaç endüstrisinde ya da eğitim malzemesi olarak kullanılıyor.”

MUHASEBECİNİN KURULDA İŞİ NE

“Türkiye’de uygulanan mevzuatta ‘Hayvan deneyleri yerel etik kurulları’ HADYEK diye bir kavram var. Diyelim ki özel bir deney laboratuvarınız var. Yönetmeliğe göre hayvanlar üzerinde yapacağınız çalışmalar için HADYEK’ten, bu etik kurulundan izin alınmalı. (Uygun sayıda hayvan kullanılıyor mu? Etik kurallara uyuluyor mu? Kurul, bunları denetliyor.) Bu HADYEK içerisinde STK’lar da var. Trajedi burada başlıyor. Dernek olarak CİMER üzerinden 101 kurula başvurduk ve ‘Yerel etik kurulunuzdaki STK temsilcileri kim?’ diye sorduk. 38’i geri döndü. HADYEK’lerdeki STK temsilcilerinin üye oldukları kuruluşlar şöyle: Eğirdir Turizm Tanıtma ve Doğa Sporları Derneği, Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği, Kahramanmaraş Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği, Sakarya Müteahhitler Birliği vs. Yalnızca üç kurulun üyesi hayvanları koruma amacıyla kurulan derneklere üye. Bizim bu derneklerle bir alıp veremediğimiz yok ama sonuçta hayvanların yaşayıp yaşamayacağının üzerine verilecek bir kararda böylesi ilgisiz kişilerin söz sahibi olması korkunç! ‘Bilim ve insanlık için yapılıyor’ gibi düşünüyorlar. Sistem denetimsizlikten dolayı tıkanmış durumda. Öyle ki Türkiye’de her yıl ortalama 260 bin hayvan deneylerde kullanılıyor.”

FİLMDE NE VAR

Filmde Ralph isimli bir tavşanın gündelik hayatı anlatılıyor. Bir laboratuvarda denek olarak çalışan tavşan Ralph kaderini kabullenmiş gibi. Gözündeki, kulağındaki ve sırtındaki hasardan sıradan bir durum gibi bahsediyor. Ralph, insanın üstün varlık olduğunu ve onlar için bunu yaptığını, çektiği acıların önemli olmadığını söyleyerek hayvan deneylerinin arkasındaki çarpık düşünceye ışık tutuyor.