Taleplere rağmen hayvan hakları yasası ortada yok
Hayvanlara yönelik şiddet görüntülerine bir yenisi Kars’tan eklendi. İki genç, boynuna ip bağladıkları sıpayı göle atıp işkence etmekle kalmadı, utanmadan bu eziyeti sosyal medyadan da paylaştı. Sadece hayvan hakları savunucuları değil, toplumun geniş bir kesimi artık bir an önce hayvan hakları yasasının çıkmasını ve suçluların hak ettikleri cezayı almasını istiyor. Meclis’teki tüm partiler de taslak üzerinde uzlaşmış durumda ancak yasa hâlâ ortada yok! Peki yasa neden çıkmıyor?
DOKUNULMASINI İSTEMEDİĞİMİZ MADDELER VAR
HAYKURDER Başkanı Erman Paçalı, 5 partinin de yasa üzerinde uzlaşmış olmasına, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yasayı çıkarmak için neyi bekliyorsunuz?” diye sormasına rağmen yasa ile alakalı taslak metnin hâlâ Meclis’e gönderilmemesini anlamlandıramıyor ve “Büyük ihtimalle taslak metin hazırlanan rapora uymuyor, yani üzerinde oynamalar yapılmış olabilir ki bu hayvan hakları savunucuları için sorunlu bir durum” diyor. Haliyle “Hangi maddeler üzerinde oynanmış olabilir?” diye sordum. Paçalı, sorunların taslak hazırlanırken de var olduğunu belirterek, şöyle özetliyor: “Birincisi ve en önemlisi 6. madde. Sokak hayvanlarının, rehabilite edildikten sonra, alındığı ortama geri bırakılması ile alakalı maddeye dokunulmaması yönünde taleplerimiz vardı. Ancak belediyelerin baskısı büyük. Bu nedenle yasa hazırlayıcıların çekinceleri var. Zira hayvanların ‘mal’ değil ‘can’ olarak kabul edilmesi belediyelerin birçok uygulamasını ‘suç’ kapsamına alıyor. Belediyelerin birçoğu için hayvan barınakları yapıp, hayvanları oraya sürmek daha kolay bir çözüm. Yasa bizim taleplerimiz doğrultusunda çıkarsa başkan da dahil, tüm belediye yetkilileri ve personeli cezalandırılabilecek.”
CEZA ALT SINIRI NE OLACAK?
“Bir diğer konu da canlı hayvan satışının internet üzerinden yapılmaması ve pet shop’lar. Özellikle de pet shop sahipleri, canlı hayvan satışından elde edilen gelirden vazgeçmek istemiyor. Ayrıca hayvanların mal değil can olarak kabul edilmesi beraberinde hapis cezaları da getirecek. Birincisi, hayvanlara cinsel istismar ve tecavüz vakalarında hapis cezası uygulanmasının ciddi sıkıntı olacağı düşüncesi var. ‘Para cezası yeterli’ deniliyor. İkinci olarak da cezanın alt sınırının ne olacağı yönünde tartışmalar var. 2 yıl deniliyor ancak mevcuttaki denetimli serbestlik ve infaz yasası hükümlerden dolayı alt limitin en az 3 yıl olmalı ki yatarı olması bakımından önemli.”
BELEDİYELER ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYSUN
Hayvan hakları komisyonunun ciddi çalışmaları sonucu ortaya çok kapsamlı bir rapor çıktığını belirten Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu Başkanı Nesrin Çıtırık, yasa tasarısının raporda da yer alan tespit ve tavsiyelere göre hazırlanması gerektiğine inanıyor. Çıtırık’a göre raporun en önemli kısmı, belediye başkanlarının da hayvanlara karşı işlenen suçlarda cezai ve idari yaptırım kapsamına alınması. Ne demek bu? “Belediyeler, sanılanın aksine, vatandaştan daha çok sistematik suç işliyor. Asıl vahşeti yapan onlar. 1400’e yakın belediyeden sadece 324’ü sokak hayvanlarına kısırlaştırma yapıyor. Bunu hangi koşullarda, nasıl yaptıkları ise şaibeli. Geriye kalan yüzlerce belediye ise hayvanları topluyor, zehirliyor, ormana salıyor ya da çöplüklere atıyor” diyen Çıtırık, kanunun belediyelerin kısırlaştırma yapması zorunluluğunu içeren hükmüyle çıkması gerektiğini savunuyor.
NE DURUMDA
ASLINDA Türkiye’de bir Hayvanları Koruma Kanunu var. 5199 sayılı bu kanun 2004’te çıkarıldı. Kanun birçok bakımdan benzersiz ancak ne yazık ki bazı noktalarda yetersiz. En basiti Türk Ceza Kanunu kapsamında değil. Yani hayvana işkence ya da tecavüz edene sadece para cezası uygulanıyor. Tüm bu eksikliklerin giderilmesi için 2018 Ocak’ta TBMM Hayvan Hakları Komisyonu kuruldu. Komisyon, Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu Temsil Heyeti’nin önerileri doğrultusunda
bir rapor hazırlayıp, Ekim 2019’da Meclis’e sundu ve komisyon başkanı AK Parti Zonguldak Milletvekili Mustafa Yel, raporla çok benzeşen bir yasa teklifi hazırladı. Ocak 2020’de Meclis’e sunulması bekleniyordu ancak yoğunluk gerekçe gösterildi, gündeme alınmadı. Sonrasında Meclis pandemi nedeniyle kanun teklifi gelemeden tatil edildi. “Ekim’de Meclis’e gelecek” denilen teklif hâlâ gündeme alınmış değil.
HAYVANSEVERLERİN 10 MADDELİK TALEPLERİ
400’e yakın STK’yı temsil eden Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu Üyesi Şebnem Aslan yasanın bugüne kadar ‘öncelikli’ görülmediği için Meclis gündemine alınmadığını belirterek bazı taleplerini şöyle sıralıyor.
1-Sahipli-sahipsiz hayvan tanımı ortadan kalkmalı. Kanun TCK kapsamında değerlendirilmeli.
2-Hayvana her türlü işkence, öldürme, tecavüz gibi suçların ceza alt
sınırı 3 yıldan başlamalı.
3-Savcılıklar bünyesinde Hayvan Hakkı İhlalleri Soruşturma Bürosu kurulmalı
4-Mevcut kanunun 6. maddesi en ufak
bir değişiklik yapılmadan olduğu gibi bırakılmalı.
5-Yunus parkları kapatılmalı.
Atlı faytonlar tamamen yasaklanmalı.
6-Evcil ve egzotik hayvan üretimi, ticareti ve satışı tamamen yasaklanmalı.
7-Hayvan dövüşleri ve yarışları yasaklanmalı. Yeni hayvanat bahçelerinin açılmasına izin verilmemeli. Var olanlarda kafes sistemi kaldırılmalı, doğal yaşam alanlarına dönülmeli.
8-Hayvanlarını terk edenlere en az 10 bin lira idari para cezası verilmeli, bu kişilerin bir daha hayvan sahiplenmesi engellenmeli.
9-Av ve av turizmi ile havai fişek kullanımı yasaklanmalı.
10-Hayvan hakları ve sevgisi müfredata alınarak ders olarak okutulmalı.
