Kutlanmalı mı gizli mi kalmalı

ONORE ETMİYORSUNUZ NESNELEŞTİRİYORSUNUZ

YAZAR Nihan Kaya “Beni aslında rahatsız eden şey ritüellerin kendisi” diyor. Ne demek bu? Şöyle anlatıyor: “Kızının regl olduğunu duyurmak da oğluna sünnet töreni yapmak da davullu zurnalı düğün yapmakta bir ritüel. Regl ile sünnet tabii ki kıyaslanamaz ancak reglin başlangıcının kutlanması fikri aslında ‘sünnet törenine karşı’ olma fikri ile ortaya çıktı. ‘Sünnet davul-zurna ile kutlanıyor, kızların regl olması neden saklanıyor? Onu da kutlayalım’ dendi. Unutulmamalı ki aslında her tören, bir kurban törenidir ve patriyarkaya hizmet eder. Tören ne kadar büyükse, adına tören düzenlenen kişi de o törenin o kadar edilgen nesnesi haline gelir. Sünnet töreninin amacı cinsel kimliğin pekiştirilmesidir ancak bu da çocuğu onore değil kurban ettiğimiz gerçeğini değiştirmiyor. Regl kutlaması da aynı. Bir şeye karşı çıkarken onu yeniden üretme tehlikesi aklımızda olmalı.”

“Yine regl ritüellerinden birinde, tanımadığım çocukların fotoğrafı ‘Birazdan ona regl anlatacağız!’, ‘Regl oldu!’ gibi ifadelerle paylaşılıyor. Bir kız çocuğu eğer isterse dünyaya regl olduğunu ilan edebilir, o zaman inisiyatifin çocukta olduğunu hissederiz. Ancak bu gücü çocuktan almamak önemli.

İNİSİYATİF ÇOCUKTA OLMALI

Çocuk törenin nesnesi mi, yoksa yöneticisi mi? Ortada rıza mı var? Yoksa rıza inşası mı? Diyelim önce rıza verdi, ya sonra? Vazgeçebilir, utanabilir, pişman olabilir. Cevap her zaman çocukta. Bir örnekle ifade edeyim: Diyelim bir çocuk YouTube videosu çekmek istedi, çekti ve paylaştı. Bunu hür iradesiyle yaptı. Burada çocuk nesne değildir. Bunu onun adına siz yaparsanız nesnedir. O zaman çocuğu tanımadığınız insanlarla sürdürdüğünüz iletişimin nesnesi, malzemesi, öznesi, içeriği haline getirmiş oluyorsunuz. Burada mesele regl değil.”

HER ÇOCUĞUN ERGENLİĞE GİRİŞİ KUTLANMALI

ÇOCUK ve ergen psikoloğu Irmak Kerimoğlu, sünnet ile reglin aynı kefede olmadığını belirterek “Regl kanaması kız çocuğunun gelişiminin bir basamağıdır, çocukluktan ergenliğe geçişin ilk adımıdır. Sünnet ise bizim toplumumuzda bir tabu olsa da yaptırmamak da bir alternatiftir. Vücudun gelişimini durdurmak gibi bir seçenek ise söz konusu değil, birincisi bu. İkincisi ise çocuğunuzu sünnet ettirmeyi tercih ediyorsanız bile bunu ‘adam olmanın’, ‘erkek olmanın’ bir kanıtı gibi sunulmasını, buna özel bir vurgu yapılmasını hayli yanlış buluyorum” diyor.

BEDENİN KIYMETİ ANLATILMALI

İlk regl kanamasının çocuğu onore edecek, kendini değerli hissettirecek, mütevazı bir şekilde kutlanmasına çok sıcak baktığını anlatan Psikolog Kerimoğlu şöyle devam ediyor: “Aynısı erkek çocukları için de geçerli. Ama burada kutlanacak şey sünnet olmaları değil, onların da ergenliğe girişi olmalı. Dolayısıyla çocuğumuzun kıymetini, değerini, bedeninin bütünlüğünü anlatacağımız aşama, her iki cinsi için de budur aslında. İkisi birbirine denk gelişim basamaklarıdır.”

TOKAT YERİNE SEVGİ

“Bizim gibi geleneksel ve katı toplumlarda ilk regl olduğunda kız çocuklarına tokat atılıyor ya da çocuk sert sözlerle uyarılarak, ‘Aman kirlendin sen, hastalandın sen’ gibi vurgular yapılıyor. Buradan kutlamaya geçiş yapmak elbette zor ama bunu başarırsak aile içinde, sevgi dolu çocuklar yetiştirmiş olmaz mıyız? Kadın olmanın utanılacak bir şey olmadığını bilerek büyüyen bir kız çocuğu yarın öbür gün göreceği şiddet karşısında ‘Beni seviyor da vuruyor’ diyerek, şiddeti normalleştirmez. Biz yıllarca kadın olmak sanki kötü, ayıp, saklanması gereken bir şeymiş gibi yaşadığımız için büyük sorunlarla karşılaştık. Ha keza ‘Erkek adamsın’ denilerek sırtı sıvazlanan erkek çocukları da güçlerini ‘aciz’ gördükleri kadın üzerinde uygulamaktan çekinmedi. Cinsiyetçilik ancak eğitimle yok edilir.”

REGL UTANILACAK BİR DURUM DEĞİL

KADIN Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Sekreteri Fidan Ataselim: “Regl olmak sağlıklı olmak demektir. Bunun bile tartışmalı hale gelmesi gerçekten düşündürücü. Kutlama yapmak herkesin kendi tercihidir. Ancak sünnet için şölenler yapılırken, reglin hâlâ utanılacak bir şey olması büyük sorun. Bu ikircikli durum toplumsal cinsiyet rollerinin daha çocukluktan inşa edilmesine yol açıyor. ‘Bu konu kadın cinayetleri ya da kadına şiddet meselesinden çok uzak’ diye düşünülmemeli. Reglin utanılacak bir şey olduğunun söylenmesi de istismarcı bir amca serbest bırakıldığında davul zurnayla karşılanması da aynı şeye hizmet etmekte. Erkeklerin hep güçlü, kudretli kadınların da hep utanması, sakınması gereken varlıklar olduğu sonucu çıkıyor. Kadına yönelik şiddetin temelinde de bu fikir var. Nasıl aşılır? İstanbul Sözleşmesi etkin uygulanması ile toplumun olumlu anlamda gelişeceğini düşünüyorum.”

KİM NE DEDİ
Hande Doğan demir: Regl olmak ayıp değil, hastalık değil. Utanılacak olan sizin hastalıklı zihniyetiniz.
Aynur Yılmaz: Ceyda Düvenci’nin paylaşımı bana göre ilerici, çağdaş bir hareket değil. Sünnet de göze sokulmamalı regl de. Anne babaların çocukların özeli hakkında bu kadar rahat konuşabilmesi beni korkunç rahatsız ediyor.
Aynur Aydın: Regl kanından utandığınız kadar katledilen kadınların kanından utanmanız dileğiyle...
Şükran Girmeci: Gerçekten edep yahu! Hani özelimiz, hani mahremiyet, hani çocuğa saygı?