Her kalemi eline alan çocuk kitabı yazmamalı

DENETLEME MEKANİZMASI KURULSUN

“BOZ Ayı’dan çok çektim, öyle bir şey başına getireyim ki ömrü boyunca unutmasın. En iyisi tecavüz! Namusunu beş paralık edeyim!” Cinsel saldırıyı meşru kılan cümlelerden sadece biri bu. Devamı insanın kanını donduracak türden. Çocuk ve genç psikiyatristi Doç. Dr. Veysi Çeri’yi arıyor, “Bu rezilliğin bir izahı var mı sizce?” diye soruyorum. Doç. Dr. Çeri de hikâyeyi okumuş, konuya vakıf ama o da benim gibi okuduklarına inanmakta güçlük çekiyor. Bu dille yazılan her türlü hikâye, öykü, film, çizgi filmin çocukların hayatında büyük travmalara sebep olabileceğini söyleyen Çeri, “Çocuk bu tarz hikâyelere maruz kaldıkça ‘tecavüz’ ve ‘şiddet’ gibi olayları normalleştirir. Başkalarına yapmaktan da çekinmez” diyor.

SÜZGEÇTEN GEÇİRİLSİN

Doç. Dr. Çeri, şöyle devam ediyor: “Yetişkin kitaplarına karışamam, isteyen istediğini yazsın. Ama çocuk kitapları! Mutlaka süzgeçten geçirilmeli. Devlet tekelinde olması şart değil. Psikiyatristler, psikolog, pedagoglar, eğitimci, edebiyatçılardan oluşan bir konsorsiyum
mesela. Onların denetiminden geçmeyen hiçbir yayın bandrol alamamalı, basılmamalı. Böylesi sıkı bir denetim olduğunu bilen birçokları
da ‘Bu işin bir kıstası var’ diyerek yazmaktan vazgeçecektir.”

HER AKLA GELEN KALEME DÖKÜLMEZ

SHOW TV Ana Haber spikeri Pınar Erbaş çiçeği burnunda bir yazar. ‘Tavuk Rola Şarkı Söylemek İstiyor’ ve ‘İnek Möli Asla Unutmaz’ adlı iki yeni çocuk kitabı çıkardı. Konu çocuk kitapları yazarlığı olunca Erbaş’ı arıyorum: “Bahsi geçen kitabın sahibi hangi emellerle o satırları yazabilmiş, anlamış değilim. Her akla gelen kaleme dökülmez. Düşünce özgürlüğü bu değildir. Şimdi çıkıp ‘Çocuk kitaplarında salt toz pembe bir dünya anlatılmaz, farklı temalar da kaleme alınır’ diyenler olacaktır. Kabul, ancak bazı kırmızı çizgilere de toplum huzuru ve sağlığı için riayet edilmesi gerekir. O kitabın acilen toplatılmasını sansür olarak değerlendiren varsa aklına şaşarım” diyor.

ÇOCUK KİTABI MOTİVE ETMELİ

“Çocuk kitabı yazmak için masaya oturduğunuzda, aklınızda, çocukların iyi ve sağlıklı bir birey olmalarına yardımcı olacağını düşündüğünüz bir öğreti olmalı” diyen Erbaş şöyle devam ediyor: “Yaş grubunun anlayacağı dile göre uygun bir kurgu oluşturursunuz. En azından ben öyle yapıyorum. Kitaplarımı okuyan her çocuğun aklında onu motive eden, hayal gücünü geliştiren, iyi bir huy edinmesini sağlayacak bir bölüm kalsın istiyorum. Üzerinde çocuk kitabı yazan bir metinden beklenen budur.”

EN ÖNEMLİ SORUMLULUK YAYINEVLERİNDE

ÇOCUK ve genç psikiyatristi Prof. Dr. Bengi Semerci, kitabın halen satışta olduğunu söyleyerek giriyor söze ve “Çocuklar için kitap yazmak zordur. Çocuğun dilinden, gelişiminden anlamak gerekir. Ama daha önemlisi, kitap yazan kişilerin kendilerini denetlemeyi bilmesidir. Kişi kendini denetleyemiyorsa o zaman sorumluluk yayınevlerinindir. Basacakları kitap çocuk kitabı ise bir uzmandan yardım alıp içerik denetlemesi yapabilir ve sonra basmaya karar verebilirler. Çünkü zararlı içerikten yayınevi de yazar kadar hem ahlaki hem de yasal açıdan sorumludur. Erişkinler kendi kitaplarını seçebilirler, gelişimleri uygundur. Erişkin kitapları bu nedenle sansürlenemez. Ama çocuklar söz konusuysa her erişkin birey sorumludur” diyor.

EBEVEYNLER DİKKAT!

Ailelerin çocuklarına kitap alırken mutlaka içeriğine bakmaları, değerlendirmeleri gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Semerci, “Aldığınız kitabı çocuğunuz okumadan önce siz okuyun” diyor ve kitap seçerken dikkat edilmesi gerekenleri 5 maddede sıralıyor:

1Çocuğun gelişim dönemine uygun dil ve içeriği
olmalı, kendini geliştirmesine katkıda bulunmalı.

2Çocuğu korkutan, yönlendiren, sindiren, bir düşünceyi benimsetmeye çalışan
içeriği olmamalı.

3Çocuğun kendisiyle birlikte, yaşadığı toplumun değer yargılarını, özelliklerini öğrenmesine olanak sağlamalı.

4Çocuklara öğüt verme kaygısı taşıyarak, her cümlede ya da sonuçta nasihat verici, çocuğu sınırlayıcı olmamalı.

5Gerçeklere dayanan, bilimsel amaçlardan sapmayan, bunları yaparken de çocuğun ilgisini çekecek şekilde kurgulanmış olmalı.

EBEVEYNLER, KİTAPLARI ÖNCE SİZ OKUYUN

DOĞAN Egmont yazarı ve eğitimci Sevil Köybaşı da bir anne, eğitimci ve bir yazar olarak ‘Gül ve Düşün’ isimli kitaptaki ifadelerin kabul edilemez olduğunu söylüyor. Köybaşı, kitabın nasıl olup da basıldığı, okulların kütüphanelerine kadar girebildiğinin sorgulanması gerektiğini belirterek “Ciddi bir denetim boşluğu var” diyor ve şöyle devam ediyor: “En güzel anlatım olanakları kullanılarak çocukların gelişim sürecine yardımcı olmak, demokratik kültürü oluşturmak, insan doğasına aykırı davranış ve eylemlere duyarlılık oluşturmak, insan doğasını, yaşamı tanımalarına yardımcı olmak için yazıyoruz. Bu ve benzeri yayınlar piyasada dolanıyorsa denetimde sıkıntı var” diyor.

Kitaplarda çocuk gelişimini kötü etkileyecek hiçbir detayın verilmemesi gerektiğine inanan Köybaşı şöyle devam ediyor: “Ebeveynler çocukları için aldıkları kitapları önce kendi okusun. Çocuk edebiyatı travmaya yol açmamalı. Çocuklarda cinsellik! Bir tabu değil. Elbette değinilecek bir konu. Ancak bunu ben, siz değil alanında uzman isimler yazmalı. Herkes kendi uzmanlığını yapsın.”