Havrita tartışması: İşaretliyor mu, koruyor mu

AÇIKÇA FİŞLEME YAPIP HAYVANLARI KATLEDİYORLAR

İSTANBUL Barosu Hayvan Hakları Merkezi Üyesi Avukat Deniz Tavşancıl Kalafatoğlu:

Sosyal medyada günlerdir #havritakapatılsın deniyor. Nedir bu HaVrita?

Türkiye’de ‘başıboş köpek sorunu’ olduğu iddiasıyla kurulan bir platformun çıkardığı bir uygulama bu. Uygulamaya girenler nerede sokak hayvanı varsa tek tek o bölgeleri işaretliyor, fotoğraf bırakıyor. İşaretlenen bölgelerdeki sokak hayvanları ise hemen sonrası ya zehirleniyor ya da başka şekillerde öldürülüyor. Bu uygulama açıkça sokakta yaşayan canları hedef gösteriyor ve öldürtüyor. Ki vicdanlı bir insan olarak açık açık fişleme yapan bu insanlarla aynı ortamda yaşamaktan da endişeliyim. Biri, ‘Hem iti hem de itseveri öldürmek lazım’ yazmış geçen gün. Yarın öbür gün işaretleme yapılan bir noktada besleme yapan birinin şiddet mağduru olmayacağının garantisi var mı? Yok.

Yer işaretleme yasal mı? İnternet sitesine nasıl izin verilmiş?

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 7332 sayılı düzenlemesi ile hayvanlar mal kapsamından çıkarılarak ‘canlı’ kabul edilmiştir. Yine bu düzenleme ile sahipli-sahipsiz hayvan ayrımı ortadan kalkmış ve hayvana şiddet, eziyet ve tecavüz de suç kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla bir canı hedef gösteren her uygulama yasaya aykırıdır. Mültecileri ya da herhangi azınlık bir grubun yaşadığı bölgeyi işaretleyecek bir uygulama nasıl etik ve yasal değilse bu uygulama da değil. Sevmediğimiz, istemediğimiz her şeyi ‘etiketleyelim’, sonra biri gitsin ve onları yok etsin! Yok öyle bir dünya! İkinci soruna gelirsek; uygulama yurtdışı kaynaklı. O nedenle kapatılamadı. Ancak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) acilen erişim engeli getirebilir.

Şiddet ihtimalinden bahsettin. Bu uygulama başka sorunlar yaratabilir mi?

Birçok hayvansever, sokakta besledikleri canlara bir şey olmasın diye nöbet tutmaya başladı. Bu neye yol açar? Çatışmaya. Ben oluşumun sadece ‘köpek’ sorunu ile ilgilendiğini de düşünmüyorum. Bu işin görünen yüzü. İnsanları karşı karşıya getirmek gibi bir misyonları var bence, Amerika’dan uzanan bir el. HaVrita’yı kuran platformun bazı üyeleri Amerika’da yaşıyor. Bu kişiler site kuruyor, bağış topluyor, Amerika’daki gibi silahlanma çağrısı yapıyor. Hiç ‘masum’ değil bu durum. Halk bölünsün, karşı karşıya getirilsin isteniyor sanki.

ÇARE ÖLDÜRMEK DEĞİL

Peki, gerçekten de sokakta hiç mi sorun yok?

Elbette üzüntülü olaylar da yaşanıyor, ne ben ne de başkası bunu inkâr edemez ancak bu ‘Başıboş köpek sorunu var’ demek değil. Burada asıl sorun o canlara gerekli bakımı vermeyen yönetimlerdir. Yasa 2004’te çıktı. O günden bugüne hangi belediye bakımevi kurmuş, kısırlaştırma yapmış ya da aşevleri kurmuş, hayvan beslemiş? Pet shoplarda hayvan satışı yasaklandı, peki kaçak satışlar? Çözüm hayvanları yok etmekte değil, yöneticilerin görevini yapmasında.

TEK DERDİMİZ ÇOCUKLARIMIZI KORUMAK

HaVrita’yı kuran Başıboş Köpek Sorunu Platformu’nun Sözcüsü Avukat Devrim Koçak:

HaVrita nedir?

Sahipsiz köpeklerden kaçarken kamyon altında kalan 10 yaşındaki Mahra Melin Pınar’ın ölümünün ardından, Başıboş Köpek Sorunu Platformu’nun hayata geçirdiği bir uygulama bu. Sokaklardaki sahipsiz köpek saldırısına maruz kalıp hayatını kaybeden çok sayıda mağdur/ailesi var. Ama çoğu ‘hayvan düşmanı’ olarak yaftalandığı için seslerini duyuramıyor. Platformun amacı mağdurların bir araya gelmesi. 2019’da çeteleşen başıboş köpeklerden korunmak amacıyla bir gönüllümüz köpek çetesi/saldırısı olan yerleri haritadan işaretlemeye başlamıştı, iş HaVrita’ya kadar vardı. Diyelim bir köpek sürüsünü gördünüz ya da saldırıya uğradınız. Fotoğrafını çekiyor, konum belirliyor ve sisteme yüklüyorsunuz. Haritaya girenler de nerede köpek sürüsü ya da saldırı olduğunu görüyor.

Ama işte iddialara göre işaretlenen bu noktalarda ölümler yaşanıyor.

Yani 5-6 aylık bir uygulama. Sanki bu uygulamadan önce hiç hayvan öldürülmemiş ya da şiddet olmamış da HaVrita çıktıktan sonra bunlar yaşanmış gibi bir gündem yaratılıyor. İnan şok içindeyim. Sosyal medyada zehirlenmiş bir yavru köpek videosu dönüyor. O video 2017’den. Ama suçlu biziz gibi bir algı yaratıldı. ‘Köpekler burada, gidin zarar verin’ gibi bir çağrı ya da misyonumuz yok, olamaz da. Amacımız o bölgedeki aileleri başıboş köpek sürülerine karşı uyarmak, olası bir ölümü önlemek. Ki bir müptezel herhangi bir köpeğe kötülük yapmak istiyorsa ‘Dur şu haritadan bakayım’ demez. Gider, yapar.

Kim öldürdü peki bu hayvanları?

Vallahi kim öldürdü ise Allah onların cezasını versin. Kimsenin bir cana kıymaya hakkı yok! Ama şu da bir gerçek ki sokaktaki başıboş köpekler de kimsenin evladını parçalayamaz. Dünya elbette sadece insanlar için değil ama bizim yaşam hakkımız ne olacak? ‘Hayvan hakkı’ diye bir şey yoktur. Hak verilen yerde sorumluluk vardır. Yaşama özgürlüğünüz başkasının yaşam özgürlüğüne dokunduğu an biter değil mi? İnsan hakları ve hayvan refahı vardır ve bunu koruyacak olan devlettir. Dünyanın en medeni ülkelerinden Norveç deniz aygırı Freya’yı kamu güvenliğini tehlikeye attığı için uyuttu mesela.

ÇÖZÜM DEVLETTE

Sorunun çözümü adına ne yapmak gerekir, sizce?

5199 sayılı kanunda hata var. Sokakta köpek olmaz. Devlet buna acilen bir çözüm bulmalı. ‘Sokak hayvanları sahipsiz değildir’ diyorlar. Alın o zaman evinize götürüp bakın. Alınmayanların bir kısmını da belediye alsın, baksın. Kalanlar da uyutulsun. Dünyada bunun çözümü bu. Bu arada bana da çok tehdit var; ‘Seni parçalatacağım’ diyenler... Amerika’dan fonlanıyormuşuz falan... Tek kuruş aldığımı ispatlasınlar. Bunu söyleyenler hayvanlar üzerinden elde ettikleri rantı kaybetmek istemeyenler.