Fransa’da ebeveynlere kısıtlama... Çocuk fotoğrafı paylaşmak yasak

SOSYAL MEDYA SANDIĞINIZ KADAR SEMPATİK DEĞİL

Önce yasa ile başlayalım. ‘Sosyal medyada çocuğunuzun fotoğrafını paylaşmak neden tehlikeli ve yasak olsun ki?’ sorumu Uzman Gelişim Psikoloğu Irmak Kerimoğlu 3 maddede şöyle yanıtlıyor:

1- SOSYAL MEDYA ‘TEMİZ’ DEĞİL: Bu mecralar keşke sadece diğer ebeveynler ya da yakın çevremizin fotoğrafları-videoları görüp beğendiği, sempatik yorumlar bıraktığı bir yer olsa ama değil. Özellikle de ‘herkese açık’ hesap kullanılıyorsa bu çocuğunuzun teşhircilere-tacizcilere-pedofililere de açık olduğu anlamına geliyor çünkü buralar her tip insan profiline açık. Çocuğunuzun gözetim olmadan bir park ya da kapı önünde tek başına oynamasına nasıl izin vermiyorsanız sosyal medyaya da aynı gözle bakmak gerek.

2- ÇOCUĞUN BENLİK-FİZİK GELİŞİMİ AÇISINDAN ZARARLI: Yetişkinlerin gerçeklik algısı ile çocuklarınki farklıdır. Sosyal mecralar ‘beğeni’, ‘takip’ üzerine kurulmuş ve âdeta bir ‘onay’ mekanizmasına dönüşmüş durumda. Çocuklarımızın, özellikle de ergenliğe yaklaşılan benlik-fizik gelişimi döneminde, sosyal medyada olmasına izin vermek bu ‘beğeni’, ‘onay’ kültürünü de kabul etmek demek. Oysa günlük hayatta mesajlar bu kadar açık değil. Çocuk birinin onu beğenip beğenmediğini ya da yaptığını onaylayıp onaylamadığını o kadar net anlamaz ve bu aslında çocuk için koruyucu da bir şeydir. Ama sosyal medya tam tersi. Beğeni-beğenmeme arasındaki çizgi çok net. Şöyle örnek vereyim: 10 yaşındaki bir kız çocuğu, giyindi ve sokağa çıktı. Normalde yolda görenler çevirip ‘Çok güzel’, ‘Beğendim’ der mi? Demez. Ama sosyal medyaya fotoğraf/video koyduğunuzda tek şeye odaklanılır: ‘Like’.İstenilen kadar ‘like’ alınamazsa yeterince beğenilmeme-takdir edilmeme-kabul görmeme korkusu başlar. Sonuç olarak da çocukta davranış bozukluları ya da büyük fiziksel değişim-dönüşümler olasıdır.

3- ÇOCUKLAR ARASI ‘MOBBING’ VE FİZİKSEL ŞİDDETE YOL AÇABİLİR: 7-8 yaşlarında çekilen bir fotoğrafınızı düşünün. 15 yaşına geldiğiniz ve o fotoğrafa baktığınızda muhtemeldir kendinizi beğenmediniz, ‘Saçıma bak!’, ‘Kıyafetim korkunç!’ gibi eleştirel yaklaştınız. Ama o fotoğraflar evlerimizdeki albümlerimizdeydi, yani bir mahremiyet vardı. Ancak o mahremiyeti bu yüzyılda bizler sosyal medya eli ile çocuklarımızın elinden almış durumdayız. Her ne olursa olsun; ister ‘tatlı bir piyano çalma’ videosu ister ‘altı açılırken’ ya da oyuncakları ile oynarken çekilmiş bir fotoğraf... 3-5 yıl sonra bunları silseniz dahi veri olarak başkalarının elinde kalıyor, silinmiyor. Dolayısıyla çocukların ileride arkadaşları ile iletişimini bozabilecek-alay konusu olabilecekleri şeyleri de servis etmiş oluyorsun. ‘Sevimli’ paylaşımlar bir anda çocuk için zorlayıcı bir unsur haline geliveriyor.

Irmak Kerimoğlu

ÖNCELİK YASA DEĞİL BİLİNÇLENME OLMALI 

PEKİ, Türkiye’de böyle bir yasa çıkarılabilir mi? Kerimoğlu, onca yasaya rağmen alanda çocuğu başarı ile koruyabilen bir ülke olmadığımız için böyle bir yasanın uygulanabilirliğini de gerçekçi bulmuyor ve bu sadece Türkiye için de geçerli bir durum değil. Diyor ki: “Bu yasayı Fransa’nın da uygulayabileceği şüpheli çünkü ‘Çocuğun rızası var’ ya da ‘Bunlar zaten eski’ derse ebeveyn o zaman ne olacak? Ayrıca şu an video izlerken ‘18 yaşından büyük mü?’ ibaresi çıkıyor ama siz ‘Hayır’ demedikçe gerçeği kimse bilmiyor. Bunun takibi yok! Yasal düzenlemeler elbette önemli ama anne-babanın zihninin düzenlenmesi ve çocukların bilinçlendirilmesi daha önemlidir. ‘Devlet buna yasal düzenleme getirsin’ yerine öz denetim ve farkındalığı artırmak gerek.”

FOTOĞRAFLARINI MÜSTEHCEN İÇERİKLERE DÖNÜŞTÜRDÜLER

15-16 yaşında, liseye giderken sosyal medyasında paylaştığı fotoğrafları çalınıp yapay zekâ yöntemi ile müstehcen içeriklere çevrilen 23 yaşındaki Aleyna Ketenci, 2 aydır ‘fake’ video ve fotoğrafları yayacakları söylenerek, e-posta üzerinden taciz ve tehdit ediliyor. Ketenci, “Varlığından bile haberim olmayan fotoğraflar var elinde. 7-8 yıl önce, şu an kapalı olan sosyal medya hesabımdan paylaştığım fotoğrafların çoğunu kaydetmiş, saklamış. Kimisine fotomontaj yapmış, kimisini de yapay zekâ uygulaması üzerinden ağzımı oynatarak video haline getirmiş. Gerçekten iğrenç videolar, psikopat işi. Akıl alır gibi değil. Belki de beni tanıyan biridir bilemiyorum ama avukatım aracılığı ile suç duyurusunda bulunduk, IP adresi belirlenecek. Peşini bırakmayacağım. Şu an hesabım kilitli. Bundan sonra da yüz yüze tanışmadığım hiç kimseyi hesabıma eklemeyeceğim” diyerek uyarıyor ve mağduriyetinin bir an önce giderilmesini bekliyor.