Katilin şifresi kırılamayınca FBI-Apple savaşı başladı

FBI, bu saldırının IŞİD’le ilgili olduğunu düşünüyordu. Ancak bunu çözmeleri için bir engel vardı. Çatışmada ölen teröristin telefondaki şifresini polis kıramıyordu...

1-Apple CEO’su Tim Cook, geçen aralık ayında, şirketin “Manegement Team”ine yeni bir ismi kattığı zaman, kimse bu kararın ne anlama geldiğini anlamamıştı. Tim Cook’un, o gün yönetim ekibine kattığı kişi Johny Srouji adlı bir mühendisti. 

DEVRİMİ ANLAYAMADI

Geçen salı günü bir California’da bir Federal Mahkeme, Apple’a, “FBI’ın istediği iPhone şifrelerini açacaksın” talimatı verdiğinde, belki kimsenin aklına, aralık ayında, Tim Cook’un aldığı bu karar gelmemişti.

Oysa Amerika Birleşik Devletleri’nin en güçlü istihbarat kuruluşu olan FBI ile Apple şirketi arasındaki büyük savaş, aralık ayındaki o karara yol açan gelişmelerle başlamıştı.

Bu büyük savaşın başlangıcında, Srouji’nin başında bulunduğu ekibin iletişim tarihinde, ancak profesyonellerin farkına varabileceği gizli devrim sayılan bir chip’in bulunması vardı.Bu chip’in adı A7’idi...

Şirket, bu chip’le birlikte, akıllı telefonların işlem kapasitesini 32 bite’tan, 64’e çıkarmıştı.Cep telefonlarında, aleti parmak iziyle açan veya kapatan dönem başlamıştı.Ancak FBI’ın işin tam anlamıyla farkına varması, bir katliamdan sonra olacaktı.

 FBI ile Apple arasındaki sorunun kaynağında “Apple’ın gizli kahramanı” Johny Srouji bulunuyor.

KATLİAMDAKİ TELEFON

2015 yılında ABD’nin San Bernardino şehrinde bir karı-koca, ellerindeki otomatik silahlarla bir dinlenme evini basmış ve 14 kişiyi öldürmüştü. FBI, bu karı-kocanın IŞİD’le ilgili olduğunu düşünüyordu. Bu ilişkiyi çözecek tek araç ise cep telefonlarıydı.

Ancak dedektiflerin önünde büyük bir engel vardı. Erkeğin cep telefonu kilitliydi ve bunu bilen tek kişi telefonun sahibi olan erkek teröristti.O kişi çatışmada öldürüldüğü için polis şifreyi kıramıyordu.İşte tam bu sırada Amerikan tarihinde az görülen bir şey oldu.

Başkan Obama’nın güvenlik ekibinden bir heyet Cupertino’ya giderek, Apple yöneticileriyle görüşmüş ve bu şifrelerin kırılmasını istemişti.O görüşmeden bir sonuç çıkmayınca, FBI’ın önünde tek yol kalmıştı.

Mahkemeye gidip Apple’ın şifreleri kırması kararını çıkarmak.Geçen salı günü bütün dünyanın gündemine giren mahkeme kararının arkasında işte böyle bir gelişme vardı.Ancak bunlar olayın sadece görünen yüzüydü.

FBI ile Apple arasındaki sorunun kaynağı çok daha derdindeydi ve bunun merkezinde, Bloomberg Busines Week dergisinin, “Apple’ın en gizli kalmış kahramanı” dediği bir kişi vardı.Adı Johny Srouji’ydi.51 yaşındaki mühendis İsrail asıllıydı.

Arapça, İbranice, Fransızca ve İngilizce konuşuyordu.Daha önce IBM’de çalışırken, bir arkadaşı onu bir sinagoga davet ettiğinde, onu çok şaşırtan bir şey söylemişti.“Ben Hıristiyan Arap’ım...”

2015’te ABD’de bir karı koca dinlenme evini basmış ve 14 kişiyi öldürmüştü. 

2-Akılsız telefon akıllanınca FBI aptallaşmaya başlıyor

Apple, iPhone’u ilk piyasaya sürdüğünde, bu akıllı telefon aslında epey aptaldı.Srouji bu telefonu yaratan ekip içindeydi ve onun felsefesi çok değişikti.Babası, İsrail’in Hayfa şehrinde metal kalıplar yapan bir ustaydı.

Oğluna hep, karmaşık işleri yapmanın ona verdiği keyfi anlatmıştı.Srouji’nin hayat felsefesi şöyle olmuştu:“Zor olan güzeldir. Basit şeyler ise zaman kaybıdır.”Apple’ın Hardware Teknolojiler Bölümü’nün başkan yardımcılığına getiren özelliği de bu olmuştu.O, zor ve karmaşık olanı seviyordu.

TELEFONU AKILLANDIRIYOR

Bu özelliği onu, aynı zamanda iPhone’u yaratan ekibin Silicon Brain’i (Silikon Beyni) haline getirdi.Farkında olmadan Silicon Vadisi tarihinde en büyük devrimi yaratıyordu. Apple kendi süper chip’ini yaratacaktı.Böylece şirket, hem hardware, hem software şirketi haline geliyordu.

iPHONE 6 PİYASAYA ÇIKIYOR

Srouji, yeni bir chip üzerinde çalışıyordu. Bu işlemcinin adı A9X’ti ve iPhone 6S’te kullanılacaktı.Onun sayesinde Pro tablet de gecikmeden tam zamanında piyasaya çıkmıştı...

Artık akıllı telefonlar gerçekten akıllı hale gelmişti. Bu gelişme, FBI gibi istihbarat kuruluşlarının ise aptallaşması anlamına geliyordu.

Çünkü Srouji’nin software’e bu kadar hâkimiyeti, ona aynı zamanda müthiş güçlü bir şifreleme imkânı sağlıyordu.Apple’ın Johny Srouji isimli bir Silicon beyni vardı.

FBI’ın ise yoktu.İlk ve ikinci neslin, adı akıllı olan ama aslında aptal telefonlarının şifrelerini rahatça çözen FBI artık bunu yapamıyordu.A7 devrimini tam olarak fark edemeyen FBI, A9X’le uykudan uyanmıştı.iOS8 programı, Apple’ı kırılmaz hale getirmişti.

3-Katilin iPhone 5’i kilitlenince FBI mahkemeye koşuyor

Federal Mahkeme’nin geçen salı günkü kararının arkasında, büyük gazetelerin bile tam farkına varamadığı  böyle bir gelişme yatıyordu.Apple salı gününü hiç bir açıklama yapmadan geçiştirdi.Ertesi gün, yani çarşamba sabahı Amerika’daki bütün haber merkezlerine bomba gibi bir haber düştü.

APPLE DİRENİYOR

Apple, Federal Mahkeme’nin istediği şeyi yapmayı açıkça reddediyordu. Apple, kullanıcılarının mahremiyetine müdahale etmeyeceğini ve FBI’a, istediği telefonun şifresini kırma imkânı sağlamayacağını açıklıyordu.

Üstelik bunu, bizzat CEO’su Tim Cook’un imzasıyla yayınlanan ve üslubu oldukça sert bir mektupla kamuoyuna duyuruyordu. Apple resmen dünyanın en güçlü istihbarat örgütüne meydan okuyordu.Şirketin böyle yapmasının kuvvetli bir gerekçesi vardı. Dijital şirketler son 2 yılda kullanıcıların haberleşme güvenliği ve mahremiyeti üzerine çok çaba sarf ediyordu.

Facebook, milyarlarca dolar para verip aldığı Whatsapp’ın hükümetlerce dinlenemeyecek bir güvenliğe sahip olduğunu anlatmakla övünüyordu.Herkesin iletişim güvenliği sağlamayı aradığı bir dönemde Apple’ın FBI ile işbirliğini kabul etmesi, kullanıcılar gözünde büyük bir sorun yaratabilirdi.

Şirket daha o gün, çok kuvvetli iki destek aldı. Google ve Facebook gibi iki dev de onun arkasındaydı. Ancak o gün hiç beklemedikleri bir gelişme olacaktı.

70 KERE İŞBİRLİĞİ YAPMIŞ

Kötü haber, Amerika’nın yükselen genç internet sitesi Daily Beast’ten gelmişti.Daily Beast, Apple’ın geçmişte 70 ayrı olayda, FBI’ın istediğini yaptığını ve şifreleri kırarak verdiğini ortaya çıkarmıştı.Öyleyse, bugünkü tavrının anlamı neydi...

İşte tam o noktada Apple’ın uzman mühendisleri devreye girerek, durumu açıklığa kavuşturdu. Evet geçmişte Apple 70 ayrı olayda şifrelerini kırmıştı.Ancak bu defa FBI’ın istediği şey çok farklıydı. FBI, eskiden her olayda ayrı mahkeme kararı getiriyor ve şifreyi her durum için ayrı kırdırıyordu.

Oysa şimdi Apple’dan, istediği her telefonun şifresini kırabileceği yeni bir iOS programı yazmasıydı. Yani olay, 1990’larda Türkiye’de Hürriyet’in ortaya çıkardığı, polise izin almadan herkesi dinleme izni verilmesi skandalına benziyordu.

Böyle bir program, başkalarının da kolayca şifreleri kırmasına imkân verebilirdi.Ayrıca, Apple’ın hafızasında kötü bir olay da vardı. Geçmişte FBI dedektifleri Apple merkezine gelip bir telefonun şifresinin kırılması konusunda çalışmışlardı.

Ancak şirketin mühendisleri, FBI dedektiflerinin, o sırada başka insanların telefonlarını da araştırdıklarını ortaya çıkarmıştı.

4-Mühendisimize şimdi tam aksine yapın mı diyelim

Tim Cook, “Bu şimdiye kadar hiç görmediğimiz bir durum” dedi ve şöyle devam etti:

 “Mühendislerimiz bugüne kadar kullanıcılarımızın iletişim güvenliğini sağlamak için çalışıyordu. Şimdi onlardan bunun tam tersini yapmasını mı isteyeceğiz.” 

Bu savaşı kim kazanacak...Bazıları için bu teröre karşı mücadelede devletin elini kuvvetlendiren bir şey olduğu için sonunda FBI kazanacak.Ama insanların özel hayatları konusunda giderek keyfileşen devletler ve onların istihbarat servislerine karşı vatandaşın haklarını kim koruyacak.

Apple’ın FBI’a direnişi, Tim Cook’u bir hafta içinde, dünyadaki insan hakları savaşının en önemli liderlerinden biri haline getirdi.Bu duruşu onu aynı zamanda Apple efsanesi Steve Jobs’un gölgesinden de çıkardı. Ama galiba bizlerin de ona destek vermesini gerektirecek günler geliyor. 

NOT: Yazıdaki bilgileri Blooberg Business Week, Fortune, Forbes dergileri ile New York Times, Wall Street Journal gazeteleri ve çeşitli internet sitelerinden derledim. Senaryo her zamanki gibi bana ait.