Bana göre 2019'da yılın yirmi insanı

Diyebileceğim tek şey, evet olur demek...

*

Bazılarınız kesinlikle diyecek ki...

“İnsan karısını da bu listeye koyar mı?”

Haklısınız koymaz.

Ama ben koymadım...

Sokakta, uçakta, yolda karşılaştığım hiç tanımadığım insanlar koydurdu bana...

Hatta bana “Senden adam olmaz ama karın müthiş bir insan” diyenler.

*

Benim gözümle, “2019 yılının 20 insanı” bunlar.

Evet bu sapına kadar sübjektif bir liste...

Ama hepsi için kendimce geçerli gerekçelerim var.

*

Buyurun şu pazar günü siz de bir bakın...

Üçüne beşine siz de “Hakikatten” diyebiliyorsanız, amacıma ulaştım sayılır.

*

Belki siz de çevrenizde, hem de yakın çevrenizde bu yıl harika işler yapmış gizli insanların sübjektif bir listesini yapabilirsiniz.

Onlara da hakkını vermiş olursunuz.

AİLE İÇİ ŞİDDETİ AİLE İÇİ MAHREMİYETTEN KURTARDI

Emine Erdoğan: Bütün dünyanın plastik atıklara savaş açtığı yılda, tamamen kendi girişimi ile “Sıfır atık” fikrini ortaya attı, proje haline getirdi ve büyük bir ısrarla uygulamaya koydu.

Birçok muhafazakâr “aile içi şiddeti” “aile içi mahremiyet” kılıfına sokmaya çalışırken, o kadının, kız çocuklarının aile içinde uğradığı şiddetin üzerindeki mahremiyet şalını kaldırdı.

NEHİR KENARINDA ÇEKİRDEK ÇİTLEYEN EŞEKTEN, GONDOLDA DÜŞÜNEN İNSANA GİDEN ŞEHİR

Yılmaz Büyükerşen: Anadolu’nun ortasındaki bozkır şehrinden, bir Orta Avrupa estetiği yaratan, nehir kenarına kurulup çekirdek çitleyen eşek heykelinden, üniversitelerinde, konser salonlarında düşünen canlı insanlara uzanan şahane şehri yarattı. Üstelik mütevazılığın ansiklopedisi yazılsa, “Y” harfini beklemeden “A” harfine yazılacak başkan. Bu listeyi önceki yıl, geçen yıl, daha önceki yıl da yapsaydım yine 1 numaraya koyacağım insan. Çünkü o artık bütün Türkiye’nin gönlüne yerleşmiş belediye başkanı.

AVRUPA VE TÜRK BASKETBOLUNA MOURİNHO HAVASI GETİREN KOÇ

Ergin Ataman: Avrupa basketbolunda “eski Yugoslavya” rüzgârları eserken, Avrupa’da “basket koçluğunun” kanunlarını bu kulübün üyeleri yazarken, onların arasına girdi. Takımı Anadolu Efes’e bu yıl EuroLeague finalini oynatmayı başardı. Türk basketbol koçluğuna Mourinho havasını getiren koç olarak da tarihe geçti.

DİBE DÜŞMÜŞ YARGIDA ‘2020 REFORM YILI OLACAK’ UMUDU YARATAN BAKAN

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri yargı ve adalet. Sokaktaki her 10 insandan en az altısının fikri ve inancı bu. İşte öyle bir yılda onun Adalet Reformu’nu konuştuk. Çok çaba sarf etti. Her çevreden insanın görüşünü aldı. Düşünce ve ifade özgürlüğünün adalet tarafından güvence altına alınması için elinden geleni yaptı ve kanunu çıkardı. “Çıkardı da ne işe yaradı” diyebilirsiniz. Fark etmez. Önemli olan kanun çıktı. “Bu yıl reform yılıydı”, gelecek yıl inşallah “reformların uygulanma yılı olacak” umudunu doğurdu.

GÖKLERDEKİ DRONE DEVRİMİNİ ‘İHA’ DEVRİMİNE ÇEVİREN TÜRK

Selçuk Bayraktar: Dünyadaki drone (insansız hava aracı) devrimini, gelişmiş ülkelerden bile önce fark edip harekete geçti. Boeing 737 Max’lerini yere çakarken, o üzerinde ay-yıldız olan İHA’ları gökyüzüne dikti. Bugün dünya drone pazarında bir Türk İHA markası varsa, onun ve ailesinin girişimciliği sayesindedir. Hayır kesinlikle gücünü kendinden alan genç bir Türk girişimcisi o. Başka neden arayıp bileğinin hakkını yemeyin...

LİBYA DİPLOMATİK ZAFERİNİN ARKASINDAKİ GİZLİ KAHRAMAN

Tümamiral Cihat Yaycı: 2019’un son günlerinde Türkiye bütün dünyayı şaşırtan bir diplomatik atak yaptı. Libya ile yaptığı ve herkesi şaşırtan dâhiyane deniz anlaşmasının, perde arkasında gizli bir kahramanı var. Bu planın fikri mimarı işte o insan. 2009 yılından beri ısrarla, “Libya’yla deniz anlaşması yapmamız gerekir” fikrini savunan, kitaplar yazan, konferanslar veren Yaycı’nın akademik çabası bu yıl sonuç verdi ve Türkiye bu adımı atarak, Akdeniz’de büyük diplomatik koz ve avantaj sağladı.

KAVGA EDEN TÜRKİYE’DE SİVRİ DİLİ TÖRPÜLEYEN İNSAN

Ekrem İmamoğlu: İster karşı olun ister taraftarı, ister kızın ister sevin, bu yılın hiç tartışmasız en önemli kazananı o.

İstanbul’da çok az insanın tanıdığı bir aday olarak yola çıktı, iki ay sonunda bütün dünyanın tanıdığı bir belediye başkanı oldu. Kutuplaşan ülkede, en sivri dil üzerinden yapılan siyasi tartışmayı, yumuşak bir üsluba çekti. Çok sınırlı imkânlarla çok büyük bir güce karşı mücadele etti ve kazandı.

SPOR SALONLARININ KAPISINA ‘KADININ ADI VAR’ YAZAN İNSAN

Sadettin Saran: Herkes onu spor yayıncılığına getirdiği yeniliklerle tanıyor. İngiliz Premier League’inin 18 ülkedeki yayın hakkı onda. Hiç bilmediğimiz bireysel sporların gizli sponsoru ve yayıncısı. Ama ben onu bu listeye Kırıkkale’de açtığı spor salonlarından birine verdiği isimle alıyorum. Bu yıl açtığı 19’uncu spor salonuna, kocası tarafından çocuğunun önünde öldürülen Emine Bulut’un adını vererek, spor yapan gençlere “Kadının adı var” mesajını verdi.

TÜRK GASTRONOMİSİNE SAN SEBASTİAN AURASI GETİREN URLALI ŞEF

Osman Sezener: Bu yıl Urla’nın “take off” yılıydı. Bölge beyaz yakalı göçün Toscana’sı haline gelirken, İzmirli şef Osman Sezener Urla’da açtığı Od Urla restoranı ile Türk gastronomisine yeni bir boyut getirdi. Restorana açılışından sonra ilk 11 ayda 40 binden fazla ziyaretçi geldi. Urla’yı Türkiye’nin San Sebastian’ı yapma yolunda önemli bir adım attı.

ALAADDİN‘E, WAZOWSKİ’YE KÖK SÖKTÜREN TÜRKLER

Kral Şakir: Varol Yaşaroğlu, Haluk Can Dizdaroğlu ve Berk Tokay... Üç arkadaş bir araya geldi. Daha önce oyun ve TV dizisi olarak tasarladıkları “Kral Şakir” adlı filmin devamını çektiler. Film gösterime girdikten sonra ilk 3 günde 500 bin kişi tarafından seyredildi. Gişede, Disney ve Pixar gibi dünya devlerinin “Frozen”larına, “Alaadin”lerine, “Sevimli Canavarlar”ına, onların kahramanları “Olaf”lara, “Mike Wazowski”lere meydan okuyarak Türkiye’nin “ilk çizgi film fenomeni” oldular. Hiç kuşkusuz sinemada bu yılın Türk fenomeni onlar.

RIFAT ÖZBEK VE ÇAĞLAYAN’DAN SONRA CAMP’A GİREN TASARIMCI

Erdem Moralıoğlu: Dünyada birçok ünlünün üstünde onun tasarımları var. İngiliz anne ve Türk babanın çocuğu. Adı soyadı derseniz Türk adı ve soyadı. Saint Martin coğrafyasını yaratmış İngiliz moda dünyasında, Rıfat Özbek ve Hüseyin Çağlayan’dan sonra üçüncü Türk isimi. Metropolitan Müzesi’nin bu yıl dünyada büyük yankı uyandıran “Camp” sergisinin albümünde geniş yer almayı başardı. O albüme İngiliz olarak girdi ama, neticede adı ve soyadı Türk olan bir tasarımcı. O gerçek bir 21’inci yüzyıl insanı... Giyimi elbise olmaktan çıkaran bir neslin ahvadından.

BİR MİLYONLUK MARVEL EKRANININ ‘YÜZBAŞI TÜRKİYE’Sİ

Ezgi Zorba: O bir “Yenilmezler” hastası... “Iron Man” onun uzmanlık alanı... Joker mi dediniz? Onun daha bebekliğini bilir. Batman onun mesleği... Bugünün gençlerinin hayran olduğu bütün Marvel ve DC Comics filmlerini ezbere bilir. “Mandolarian” dizisinin yönetmeni Jon Favreau, ona özel mülakat verir. O genç bir Türk kadını... 25 metrekarelik odasında yarattığı süper kahramanlar evreninde “Ezgi’nin Kanalı” adlı YouTube kanalı üzerinden yaptığı yayınla 500 binden fazla takipçiye ulaştı. O bir süper kahraman. Hem de self-made süper kahraman. Onların “Captain America”sı varsa...

Ezgi de “Yüzbaşı Türkiye”...

72 YAŞINDA ‘EVDE TEK BAŞINA’DAN 200 BİNLİK VATANDAŞ MEDYASINA

Memduh Bayraktaroğlu: 72 yaşında... Akyaka’da eşiyle birlikte küçük dairede, mütevazı bir emeklilik yaşarken açtığı YouTube hesabı ile bir anda parladı. Yaptığı siyasal ve ekonomik yorumlarla, tam bir “Tony Benett efekti” yarattı ve genç bir izleyiciye ulaştı. YouTube’daki 200 bin takipçi ile bazı yorumlarında 700 bin kişiye seslendi. Hem yaşın bir engel olmadığını, hem de “tek kişilik vatandaş medyasının” etkisini gösterdi.

ANADOLU’YA MOMA’YI, İZMİR’E PİCASSO’YU GETİREN İKİ İŞİNSANI

Lucien Arkas ve Erol Tabanca: Bu yıl modern sanatta Anadolu yılıydı. Lucien Arkas, İzmir’de açtığı müzeye Picasso sergisini getirdi. Erol Tabanca ise Eskişehir’de bütün dünyanın dikkatini çeken Odunpazarı Modern Müzesi’ni açtı. Anadolu bozkırının ortasında bir MOMA yarattı. OMM’yi 72 günde 80 bin kişi ziyaret etti. Picasso’yu görmeye gelen insan sayısı 100 bini geçti.

OTİZMLİ ÇOCUKLARA ‘YES YOU CAN’İ ÖĞRETEN DOKTOR

Dr. Ali Vefa: Tıp okuyup da, “Yetmez ama evet” diyenlerden. Cerrah olmak istiyor ama engeli var. Mücadele etmek, bileğinin hakkı ile almak zorunda. Onun için mücadele etmek zorunda. “Mucize Doktor” dizisinin baş kahramanı. Ekranda Taner Ölmez’in canlandırdığı hayali bir kahraman, ama gerçek bir insanın yaptığından fazlasını yaptı. Vadileri kötü insanların kapladığı ekranda, otistik bir çocuğun iyi insanlar âleminin kralı olabileceğini gösterdi ya, helal olsun ona. On binlerce otistik çocuğa umut verdi. “Yes you can” dedi... “Başarabilirsiniz...”

Böylece benim şahsi tarihime “yılın ilk hayali insanı” olarak geçti.

HER SOKAKTAKİ ‘KİMSESİZ PATİLERİN KİMSESİ’ OLANLAR

Serkan Güzel: Niğde Çiftlik Belediye Başkanı. Yaratıcı fikri olan bir hayvansever. Sokaktaki köpekler için, dağda oyuklar açtırıp yaptırdı. Ama onu buraya, Türkiye’de giderek genişleyen, her mahallede birer vicdan nöbetçisi haline dönüşen yüz binlerce insanı bu yıllık temsilen listeye koyuyorum. Onlar sokaklardaki kimsesiz patilerin kimsesi...

KASABADAN AVRUPA MARKASI YARATAN ‘ÇALIKUŞU’ KAYMAKAM

Hakan Kafkas: Mardin ilinin 61 bin nüfuslu ilçesi Derik’in kaymakamı. Derik denince kimsenin aklına ne zeytin gelir ne de zeytinyağı... Oysa zeytin bölgesi.

PKK tarafından şehit edilen eski kaymakam Muhammed Fatih Safitürk’ün hayali burayı bir zeytinyağı bölgesi yapmaktı. Onun hayalini şimdiki kaymakam Hakan Kafkas gerçekleştirdi. Bu yıl Londra’da 430 marka arasından en iyi zeytinyağı seçildi. Modern ambalaj ve şişelemeyi kasabaya soktu. Bu yılın benim gözümdeki insanlarından biri.

ANTARKTİKA’YA TÜRK BAYRAĞINI DİKEN KADIN

Burcu Özsoy: 4 Şubat 2019... Türkiye’nin üçüncü Antarktika bilim ekibi Güney Kutbu’na ayak bastı. Ekibin başında bir bilim kadını vardı. Doç. Burcu Özsoy. Böylece oradaki Türk ilim üssü de çalışmalarını hızlandırdı. Yirminci yüzyıl boyunca erkeklerin dünyası olarak bilinen Antarktika artık kadın bilim insanlarına da açılmış oldu.

ROCK’I ‘YERLİ’ VE ‘MİLLİ’ MÜZİK HALİNE GETİREN KIZ

Gaye Su Akyol: Barış Manço öldü... Moğollar artık bir nostalji rüzgârı... Erkin Koray köşesine çekildi... Bir zamanların “Anadolu rock” ateşi söndü.

Derken, bir genç kız çıktı. O müziği, “Türk psychedelic müziği” olarak yeniden yarattı. Başı açık, örtülü genç kızları, genç çocukları konser meydanlarında bir araya getirdi. Başta New York Times olmak üzere dünyanın birçok büyük gazete ve televizyonunun “Türk fenomeni” haline geldi.

İYİ GÜNLER VE İYİ GECELERİ ORTAK DUYGUYA ÇEVİRDİ

Tansu Özkök: “İyi günler” ve “İyi geceler” temennisini Instagram üzerinden ortak bir duygu birliği haline getirdi. Bu ortak duyguyu sonradan kadın haklarını savunmak ve kadına uygulanan şiddete karşı etkili bir platforma çevirdi. 34 bin takipçi ile nelerin başarılabileceğini gösterdi. Yani listeme “eş kontenjanından” değil, sosyal medyada sağladığı etki ile girdi.

KATKIDA BULUNANLAR

Sayfa Editörü:
Eyüp Serbest
Foto Editörü: Umut Veis
Düzeltmen: Metin Usta
Tasarım ve Uygulama:
Selma Songül Zengin