Erkan Çelebi: Yasa çıktı, kira işi karıştı

Erkan ÇELEBİ

Yasa 18 Şubat'tan itibaren düzenlenecek ya da yenilenecek sözleşmeleri kapsıyor.

Daha önce düzenlenen sözleşmeler, geçerli olduğu süre içinde Yasa'dan etkilenmiyor.

Döviz cinsinden yenilenecek ya da yeni imzalanan sözleşmelerde iki yıl süreyle artış oranı yer almayacak.

Gerçekten de enflasyon düşüp, uzun süreli sözleşmelerdeki artış oranı çok yüksek kalırsa, kiracıların ‘uyarlama’ davası açmaları gerekecek.

Aksi taktirde, düşük enflasyona rağmen yüksek oranda kira artışı yapmak zorunda kalacak.

KİRA artışlarının 2000 yılında yüzde 25, 2001 yılında ise yüzde 10 oranında artırılmasını öngören Yasa değişikliğinin 18 Şubat'tan itibaren yürürlüğe girmesi, kiracılarla ev sahiplerinin kafasını karıştırdı.

Arkadaşımız Lerna Asurluoğlu, Kira Hukuku Profesörü Haluk Burcuoğlu'yla yeni Kira Kanunu'yla ilgili olarak görüştü. Burcuoğlu, kiracı ve ev sahiplerinin Hürriyet'in Tüketici Köşesi'ne yönelttikleri sorulara açıklık getirdi.

5 YILLIK KONTRAT NE OLACAK?

1999 yılının Mart ayında ev sahibiyle yıllık yüzde 65 artış içeren 5 yıllık kira sözleşmesi imzaladım. Şimdi kirayı yüzde 25 oranında mı artıracağım?

- Yasa, yürürlüğe girdiği 18 Şubat 2000 tarihinden sonra yenilenecek sözleşmeleri kapsıyor. Bu nedenle, imzaladığınız sözleşme, bu yılda geçerli olacak. Yani, yüzde 25 değil, yüzde 65 oranında kira artışı yapmak zorundasınız. Sözleşmeniz önümüzdeki yılı da kapsadığı için 2001 yılındaki artışınız da yüzde 10 değil, yüzde 65 olacak.

SÖZLEŞMEM 2001'DE BİTİYOR

Kira sözleşmesi 2001 yılının mayıs ayında doluyor. Yasadan nasıl etkileneceğim?

- Kira sözleşmeniz 2000 yılını kapsadığı için önümüzdeki mayıs ayında sözleşmedeki artış oranında zam yapmanız gerekiyor. Ancak, 2001 yılının mayıs ayında yeniden sözleşme yapacağınız için bu yasal değişiklik emredici kural olması nedeniyle 2001 tarihinde düzenlenecek sözleşmede artış oranı yüzde 10 olacak.

YÜZDE 80'E DEVAM

İki yıllık kira sözleşmesi, 31 Ocak 2000 tarihinde doldu. Yeni sözleşmeye göre şubat ayında kiramı yüzde 80 zamlı olarak yatırdım. Şimdi yaptığım bu zammı yüzde 25'e düşürebilecekmiyim?

- Sözleşme, 18 Şubat 2000 tarihinden önce yenilendiği için, sözleşmedeki artış oranı geçerli olacak. Yüzde 25'lik kira artış sınırlaması bu tip sözleşmeleri kapsamayacak.

UYARLAMA DAVASI AÇIN

Ev sahibiyle geçtiğimiz yıl 10 yıllık bir sözleşme imzaladım. Her yıl yüzde 80 kirayı artıracağımı taahhüt ettim. Gerçekten de enflasyon düşerse ben gene 10 yıl boyunca her yıl kiramı yüzde 80 mi artıracağım?

- Yasada yapılan değişiklik, geriye doğru uygulanmadığı için geçtiğimiz yıl imzalanan 10 yıllık bir sözleşmeyi etkilemiyor. 2000 yılındaki yüzde 25, 2001 yılındaki yüzde 10'luk sınırlama bu tip sözleşmeleri kapsamıyor. Kiracı, sözleşme gereği her yıl sözleşmedeki artış oranında kiraya zam yapmak zorunda. Ancak, enflasyonun gerçekten de düşmesi durumunda, bu tip uzun yılları kapsayan sözleşmelere imza atan kiracılar yasal yollara başvurarak, mağduriyetlerini giderme yoluna gidebilirler. Bunun için de, ‘‘Uyarlama Davası’’ açılması gerekir.

SİZ YÜZDE 30 ÖDEYİN

Sözleşmede yüzde 30 zam yer almasına rağmen, her yıl yüzde 80 ya da yüzde 100 oranında kira artışı yaptım. Şimdi yüzde kaç artıracağım?

- Şayet sözleşme süresi bu yıl dolmuyor ve önümüzdeki yılları da kapsıyorsa, sözleşmedeki yüzde 30'luk artışı yapmanız yeterli olacak. Sözleşmenin süresi bu yıl bitiyor ve yeni bir sözleşme imzalamanız gerekiyorsa, o zaman 2000 yılında yüzde 25, 2001 yılında da yüzde 10'luk artış gerçekleştirmeniz gerekecek.

DÖVİZLE KİRA ARTMAYACAK

1999 yılının ekim ayında ABD doları cinsinden imzaladığım kira sözleşmesi iki yıllık ve her yıl yüzde 10 artış içeriyor. Kiramı şimdi yüzde 10 artırmam gerekiyor mu?

- Yeni yasaya göre, kira bedelinin yabancı para veya kıymetli madenlere endeksli olarak belirlendiği sözleşmelerde ayrıca yıllık artış uygulanamayacak. Ancak bu 18 Şubat 2000 tarihinden itibaren imzalanacak sözleşmeleri kapsayacak. Daha önceki sözleşmeler yürürlükte olduğu sürece bundan etkilenmeyecek. Bu nedenle, 2000 yılında yüzde 10'luk artışı dolar bazında kiraya yansıtmak zorunda . Ancak, 2001 yılının Ekim ayında yenilenecek sözleşmede, kira artışı yansıtılmayacak.

Lerna ASURLUOĞLU

DİLEK ANTEPLİ'nin Siemens marka arızalı buzdolabı yenisiyle değiştirildi

YUSUF ÖZSEVİLGEN'in Arçelik marka fırınının patlayan camı değiştirilerek sorunu giderildi

EBRU GÖNÜLKIRMAZ'ın aracı bankanın kaybettiği maaş çeki EGS Bank tarafından ödendi.

TAMER ÇEVİK'in yenilemeden dolayı hak ettiği hediye çeki Cine5 tarafından gönderildi

NESRİN İNCE'nin Yataş marka yatağıyla ilgili sorunu giderildi

GÜLENDAM ALTUN'un arızalı buzdolabı Arçelik tarafından yenisiyle değiştirildi

SEYYARE ERDEMİR'in yıkanınca solan paltosu Gönül Bebe tarafından yenisiyle değiştirildi.