Erkan Çelebi: Kibrit kutusundan kaç çöp çıkar?

Erkan ÇELEBİ

‘VURGUNA en açık sektörlerden biri hangisidir?’’ diye soracak olursanız, hemen cevabım, ‘‘kibrit’’ olur. Çünkü, Türkiye'de yılda toplam 900 milyon kutu kibrit tüketiliyor. Bu kibritlere ödenen bedel de, 12 trilyon lirayı buluyor.

Üretici firmalar, bir kutu kibrite 40 çöp yerine, 39 çöp koyuyorsa, bu da yılda 22 milyon 500 bin kutu kibritten, yaklaşık çeyrek trilyon lira haksız kazanç elde edildiği anlamına geliyor. Şayet üreticiler, kutu başına 40 çöp yerine 36 çöp koyuyorsa, bu da kibritteki vurgunun trilyonları bulduğu anlamına geliyor.

PAZAR PAYLARI

Türk kibrit pazarının yüzde 99'u Kav, Malazlar ve Tekel arasında paylaşılıyor. Pazarda Kav'ın yüzde 50, Malazlar'ın ise yüzde 40'lık payı bulunuyor.

Hürriyet'in Tüketici Köşesi olarak biz de bir kutu kibritte vurgun gerçekleştirilip, gerçekleştirlmediğini araştırdık. Arkadaşımız Zeliha Aslan, İstanbul'un çeşitli semtlerini dolaşarak bakkal ve marketlerden dört farklı marka kibrit satın aldı. Malazlar, Tekel, Kav ve Aro marka bu kibritlerin 10'luk paketleri, marketlerde 100 ile 200 bin lira arasında satılırken, aynı kibritler bakkallarda 250 bin ile 500 bin lira arasında tüketiciye ulaştırılıyordu. Oysa bu kibritlerin 10'luk paketlerinin üreticiden çıkış fiyatı ise sadece 75 bin liraydı. Bu da, bakkalların bir kutu kibritten aşırı kar elde ettiği anlamına geliyor.

NOTER GÖZETİMİNDE

Daha sonra piyasadan paket halinde satın aldığımız bu kibritleri, İstanbul 13'ncü Noter'inin gözetiminde tek tek saydık. Malazlar, Kav ve Tekel marka kibritlerin paketinde 10'ar kutu, Aro marka kibritlerin paketinde ise 3 kutu kibrit bulunuyor.

Malazlar marka kibritlerin kutu ambalajında vasati 40 çöp, Kav'ın kutularında ortalama 40 çöp, Aro'nun ise vasati 200 çöp kibrit içerdiği yazıyordu. Tekel'in kutularında ise kaç çöp kibrit içerdiğine ilişkin hiç bir ibare yer almıyordu.

İstanbul 13'ncü Noter Vekili Nilüfer Bekter'in gözetiminde yapılan sayımlarda ise şu sonuçlar çıktı:

MALAZLAR: Bir pakette yer alan 10 kutu kibrit tek tek sayıldı. Yapılan sayım sonucunda kutularda yer alan kibrit sayısı, 36 ile 47 arasında değişiyor. Sayım sonunda, 10 kutunun toplam 396 çöp Malazlar marka kibrit içerdiği ortaya çıktı. Bu da, Malazlar marka kibrit kutularında ortalama 39.6 çöp yer aldığı anlamına geliyordu. Kibrit çöpleri üzerinde yapılan incelemede ise eczalarının az, çöplerinin de kırılmaya elverişli olduğu görüldü.

KAV: Kav'ın paketlerinde de 10 kutu kibrit yer alıyor. Yapılan sayım sonucunda kutulardan en az 35, en fazla da 43 çöp kibrit çıktı. Pakette yer alan 10 kutuda ise toplam 400 adet Kav marka kibrit çöpü yer alıyordu. Bu da, Kav paketlerinde ortalama 40 çöp kibrit bulunduğu anlamına geliyordu. Kibrit çöpleri üzerinde yapılan incelemede ise eczalarının normal, çöplerinin de dayanıklı olduğu gözlendi.

TEKEL: Tekel marka kibrit kutularının üzerinde ortalama kaç çöp içerdiğine dair herhangi bir ibare yer almıyor. Ancak Tekel kutuları, en az 33, en fazla da 43 çöp kibrit içeriyor. Bir pakette yer alan 10 kutu kibritte ise toplam 383 çöp kibrit bulunuyor. Bu da, kutu başına 38.3 çöp kibrit içerdiğini ortaya koyuyor. Çöpler üzerinde yapılan incelemede, eczalarının ve çöplerinin normal ölçülere yakın olduğu görüldü.

ARO: Aro marka mutfak kibritlerinin paketinde 3 kutu kibrit yer alıyor. Kutuların ambalajında vasati 200 çöp kibritin yer aldığı belirtiliyor. Noter gözetiminde yapılan sayımda, Aro kutularının 210 ile 220 adet arasında kibrit çöpü içerdiği ortaya çıktı. Pakette yer alan 3 kutuda ise toplam 642 çöp kibrit bulunuyordu. Kutu başına ortalama düşen kibrit sayısı da 214'ü buluyordu. Ancak, Aro kibritlerinin eczaları az, çöpleri de kırılmaya elverişliydi.

BANU SUNAL'ın cep telefonunun bataryası Ericsson tarafından değiştirildi.

MURAT ALBAŞ'ın arızalanan soğutucusu Bosch tarafından yenisiyle değiştirildi.

VİLDAN HORUS'un derisi yıpranan botu İnci Mağazası tarafından yenisiyle değiştirildi.

ABDURRAHMAN KARACA'nın Mobylette marka motosikletinin paslanan jantları Beldesan tarafından değiştirildi.

AYŞE ERLER YOĞURTÇUOĞLU'nun Porsche Carrera aracının ön ve arka amortisörleri için fazladan ödediği iki yüz on milyon lira Doğuş Motor tarafından iade edildi.

MİNA ATAÇ'ın kumaşı eriyen pantolonu L.C. Waikiki tarafından yenisiyle değiştirildi.

LATİF YAMPAL'ın arızalanan aracı Tofaş tarafından onarıldı.

SERPİL ERDAL'ın Superonline çekilişinden kazandığı bir gecelik Swissotel konaklama davetiyesi gönderildi.

ÖMER BİLGİÇ'in kazaya uğrayan aracınınn hasar bedeli Halk Sigorta tarafından anlaşmalı servise ödendi.

FATMA TEZEL'in Arçelik marka fırınının arızası onarılarak sorunu giderildi

M. SERHAN KAL'ın kaybolan valizlerinin bedeli, Aksoğananoğlu Zafer Turizm tarafından ödendi.

ŞULE TÜREL'in hortumu arızalanan elektrik süpürgesi Arçelik tarafından onarıldı.