İngilizler bastırdı, 240 milyon dolarlık sakız pazarı kızıştı

17’nci yüzyılda sadece Osmanlı saray kadınlarının çiğneme ayrıcalığına sahip olduğu sakızda, rekabet iyice kızıştı. Sakız çiğneme ayrıcalığını, Osmanlı Haremi’nden Avrupa’nın aristokrat ailelerine taşımak için Ege’nin Sakız Adası’ndaki üreticilere yüklü bedeller ödemek zorunda kalan Cenevizli tüccarların geliştirdiği taktiği şimdi, dünya devi İngiliz Cadbury, Türkiye’de uyguluyor. Cadbury’nin geçen haziran ayında pazar lideri olan Intergum’u 450 milyon dolara satın alarak, yüzde 14 olan pazar payını yüzde 60’a çıkarması, 240 milyon dolarlık pazarın hareketlenmesine neden oldu. Cadbury’nin atağına, Chewy, Yıldız ve Baycan’ın üreticisi Ülker ile Vivident’in üreticisi Perfetti Van Melle, farklı tat ve ambalajlara sahip yeni ürünleri peş peşe piyasaya sürerek yanıt verme yoluna gitti.

ADADAN SAKIZ ÇALANA ÖLÜM: 1600’lü yıllarda, sadece Sakız Adası’ndaki ağaçlardan elde edilen sakızları çiğnemek, Osmanlı saray kadınlarının en önemli tutkusuydu. Osmanlı Haremi’ne ayrıcalık sağlayan bu sakızların izinsiz adadan çıkarılması ise yasaktı. Çıkaran ya da satan ölüme varan ağır cezalara maruz kalıyordu. Ancak, bu cezalar, sakız kaçakçılığını engellemeye yetmiyordu. Kaçakçılık, özellikle Cenevizli tüccarlar tarafından gerçekleştiriliyordu. Üreticilere yüklü bedeller ödenerek alınan sakızlar, gemilerde gizli bölmelere konuluyor. Buna rağmen, gemilere yapılan ani baskınlarda bu sakızların büyük bölümü ele geçiyordu. Cenevizli tüccarlar da, bu baskınlardan etkilenmemek için yüklü rüşvetleri ödemek zorunda kalınıyordu. Avrupalı aristokrat ailelerin kadınlarını sakız çiğneme ayrıcalığından mahrum bırakmamak için gerçekleştirilen bu kaçakçılık, Cenevizli tüccar ve denizcilerin kısa sürede zengin olmasını sağlıyordu. Kár oranlarının büyük boyutlarda olması, Cenevizli tüccarlar arasında da yoğun rekabete yol açıyor, ispiyonculuk baskınları beraberinde getiriyordu.

TATLANDIRICILI DRAJE YÜZDE 40: Sakızda 400 yıl öncesine uzanan bu kıyasıya rekabet, 5 bin 400 ton üretimin gerçekleştiği pazarda artarak devam ediyor. Dört segmente ayrılan sakızda, tatlandırıcılı draje pazarı ön plana çıkıyor. Farklı ürün ve tatların oluşması, şekersiz sakız segmentinden, tatlandırıcılı draje segmentine hızlı kayış yaşanmasını sağlıyor. Artık, tatlandırıcılı drajelerin pazardaki payı yüzde 40’lara ulaşıyor.

AMBALAJ DA ETKİLENİYOR: Draje sakız pazarının büyümesiyle birlikte genişleyen pazarda, xylitollu sakızlar, karbonatlı beyazlatıcılar, keskin naneliler, tatlı naneliler, karpuz, muz, frambuaz, kivi, çilek, ahududu, nar, fuji elma, kahve ve kapuçino aromalılar, mevye suyu etkisi yaratanlar, nane-kahve, nane-tarçın karışımlı, sıvı dolgulular yer alıyor. Yaşanan rekabette, ambalaj da ön plana çıkıyor. Artık firmalar, plastik şişeler, mini stickler, akıllı kapaklılar, metal kutular, snap-top adlı üstten açılan pratik kapaklı metal kutular, çevreye zarar vermeyen ambalajlarla pazar paylarını artırmaya çalışıyor.

Çiğneyenlerin profili değişti

Türkiye’de satılan sakızların yüzde 51’ini kadınlar, yüzde 49’unu da erkekler tüketiyor.

En çok sakız çiğneyen grubu ise 15-24 yaş oluşturuyor.

Tatlandırıcılı draje sakız segmentinin pazar payının yüzde 40’lara kadar çıkması, sakız çiğneyenlerin profilini de değiştirdi.

Daha önce çocuklar ve gençler tarafından tüketilen sakız, artık yetişkinlere de hitap etmeye başladı.

Erkek tüketicilerin, son 10 yılda daha fazla sakız tükettiğini belirten Perfetti Van Melle Pazarlama Müdürü Serkan Ergun, "Tatlandırıcılı ve fonksiyonel ürünlerin artması, çocukların yanısıra erişkinlerin de sakız tüketim alışkanlığı ve frekansını bir hayli yükseltti" dedi.

En çok draje tipi satılıyor

Şekerli, şekersiz, tatlandırıcılı draje ve tatlandırıcılı şerit olmak üzere 4 farklı gruba ayrılan sakızda, özellikle tatlandırıcılı draje sekmentinde yoğun rekabet yaşanıyor.

Pazardan en büyük payı yüzde 40 ile draje segmenti alıyor.

Drajeleri, yüzde 29’la, şekersiz sakızlar, yüzde 21’le stikler izliyor.

Klasik tip sakızların payı da yüzde 10 düzeyinde bulunuyor.

1990 yılına kadar ise şekersiz sakızlar toplam pazardan yüzde 55 pay alıyordu.

Bu pay, artık tatlandırıcılılara kaydı. Bunda da tatlandırıcılı drajeleri çocuk ve gençlerin yanı sıra yetişkinlerin de çiğnemesi etkili oldu.

Şekersiz olanların dişleri çürütmediği artık anlaşıldı

TÜKETİCİ nezdinde sakızın artık fonksiyonel bir ürün haline geldiğini belirten Ülker yetkilileri, "Ağız sağlığı, ferahlık, beyazlatma özellikleri artık ön plana çıktı. Bununla beraber tüketiciler de bilinçlenerek tatlandırıcılı ve şekersiz sakızların dişleri çürütmediğini anladı" dediler.

Kişisel bakımın bir parçası oldu

DÜNYA pazarına paralel olarak, Türkiye’de de sakız pazarında nefes ferahlığı ve diş sağlığına odaklı fonksiyonel faydaların ön plana çıktığını belirten Cadbury Kent yetkililerinden Ömer Taşçı, "Bu işlevlerin reklam desteği ile tanıtılması ile sakız, eğlencenin yanısıra kişisel bakımın bir parçası olarak da algılanmaya başlamıştır. Hareketli iş ve sosyal hayatın gerekliliği olan iletişim, kişinin her an temiz, bakımlı, taze görünmek ve hissetmek ihtiyacını yaratmaktadır" dedi.

Pazardaki oyuncu sayısı üçe inecek

Sakız sektörde faliyet gösteren firmalar arasında Vivident’in üreticisi Perfetti Van Melle, Trident Nazar, Turbo, Tipitip üreticisi Cadbury Kent, First ve Falım’ın üreticisi Intergum ve Chewy, Yıldız, Baycan üreticisi Ülker bulunuyordu.

Toplam pazarın yaklaşık yüzde 94’ünü elinde bulunduran bu firmalardan Cadbury’nin Intergum’u satın almasıyla birlikte büyük üretici sayısı üçe inecek.

İntergum yüzde 46 pazar payı ile birinci sırada yer alıken onu yüzde 24 ile Perfetti Van Melle, yüzde 14 ile Cadbury Kent, yüzde 10 pay ile Ülker izliyor.

Intergum’dan önce Kent’i satın alan İngiliz Cadbury’nin payı, son operasyonla yüzde 60’a çıkacak.