Etikette ’sağlıklı’ sloganları yasaklanıyor, üretici bozuluyor

TARIM ve Köyişleri Bakanlığı’nın, "sağlık istismarı yapılmasını" önlemek amacıyla Gıda Maddeleri Etiketleme Tüzüğü’nde yaptığı değişiklik, üretici firmaların tepkisini çekti. Buna da, firmaların yılbaşından itibaren sakız, margarin, probiyotik yoğurt, çay gibi ürünlerin ambalaj ve reklamlarını değiştirmek zorunda kalması yol açtı. "Diş dostu", "sağlıklı bir kalp", "sindirim sistemini korur", "düşük kolestrol içerir", "doğal", "inceltir" gibi ibareleri kullanamayacak olan üreticiler, ayrıca dernek ve vakıfların logo ve sloganlarına da yer veremeyecek. Bunların yerini, "şekersiz", "kalsiyum ya da probiyotik içerir", "düşük doymuş yağ asidi ihtiva eder" gibi genel beyanlar alacak.

ACELEYLE HAZIRLANMIŞ: Bakanlık, bu değişiklikle tüketicilerin yetersiz ve amacından uzak sağlık iddialarıyla yanıltılmasını engellenmeye çalışıldığını savunurken, üretici firmalar da tüzük değişikliğinin aceleyle ve yetersiz sayıda bilim adamı katılımıyla hazırlandığını ileri sürüyor. Ayrıca, AB Standartlarına uygun olmadığı iddiasında da bulunuluyor. Bakanlık, probiyotik yoğurt, bitkisel çay, enerji içecekleri gibi fonksiyonel gıdaların yanı sıra, margarin, zeytinyağı, sakız, diyet bisküvi gibi ürünleri de kapsayan bu karara önümüzdeki yılın başına kadar uymayan firmaları, 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesi’e dair Kanun kapsamında cezalandırma yoluna gidecek.

GENEL BEYANA İZİN: Arkadaşımız Damla Gökçen’in yaptığı araştırmaya göre, tüzükte yapılan değişiklikle birlikte, ürün ambalajlarında ve reklamlarında ’diş dostu" ibaresinin yerini, "bu ürün şekersizdir" ve "diş sağlığının korunmasına yardımcı olur" alacak. "Doymuş yağ oranı düşük’ ya da "düşük kolestrol, sağlıklı bir kalp" gibi ibareler de, yerini "düşük yağ oranı kalp ve damar sağlığına yardımcı olur"a bırakacak. "Kemikleri güçlendirir" ibaresinin yerini, "Yüksek oranda kalsiyum", diyet ürünlerde de, "yüksek oranda lif içerir" alacak. Böylece, genel özelliklerin ürünlere mal edilmesi engellenmiş olacak.

HAKSIZ REKABETE ENGEL: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri, yeni tüzükle, aralarında herhangi bir fark bulunmayan gıdaların, birbirlerinden üstün olduğu izlenimi vermelerinin engellenmeye çalışıldığına dikkat çekerek, "Doğrudan ya da dolaylı olarak anlam karışıklığına yol açabilen, tüketiciyi başka gıda maddeleri ile ilgili olarak yanıltan, resim, şekil ve logolar yerini genel açıklamalara bırakacak. Böylece, özellikle fonksiyonel gıdalarda haksız rekabetin önüne geçilmiş olacak" dediler.

Federasyonla anlaşmamız var logoyu kullanmak istiyoruz

UNILEVER’in Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Türkiye Teknoloji Direktörü Fatih Özgülşen, Becel’in sadece kalp sağlığı margarini değil, bir kalp sağlığı markası olma yolunda ilerlediği görüşünü savunuyor. Özgülşen, "2003 yılında Dünya Kalp Federasyonu’yla işbirliğine gittik. Bu işbirliğini simgeleyen ve özel olarak tasarlanan logoyu Becel ürünleri üzerinde Becel logosuyla birlikte kullanıyoruz. Bununla tüketicinin kalp sağlığının önemi hakkındaki duyarlılıklarını artırmayı amaçlıyoruz" dedi. Bakanlığın kendilerine logoların kaldırılması ile ilgili resmi bir talep göndermediğini de belirten Özgülşen, "Unilever olarak günlük hayatımıza canlılık katan sağlıklı ürünlerin üretimini sürdüreceğiz. Dünya Kalp Federasyonu ile işbirliğimiz de devam edecek. Diğer ülkelerde de yaptığımız gibi, Becel ürünlerimizde Dünya Kalp Federasyonu’nun logosunu taşımaya devam etmek istiyoruz" dedi.

79 ülke izin veriyor Türkiye yasaklıyor

DİŞ Dostu Derneği Başkanı Selda Alemdar Dinçer, kararda yer alan beyanların gerçeği yansıtmadığını savunarak, "Bir sakızın şekersiz olması, diş dostu veya sağlıklı olduğu anlamına gelmiyor. Sakızdaki şeker kadar asit miktarı da sağlık açısından önem taşıyor. Bizim gibi dernekler ürünlerde logomuzun kullanılmasına izin vermeden önce, çok sayıda teste tabi tutuyoruz. Ancak, yapılan değişiklikle, tüm şekersiz sakızlara, sağlıklı olduğunu savunma imkanı yaratılacak. Avrupa da dahil olmak üzere 79 ülkede kullanılan bu logoların yasaklanması, AB Standartlarıyla da uyumsuzluk taşıyor" iddiasında bulunuyor.

Uygulama haksız rekabeti önleyecek

MARMARA Birlik’in Satın Alma Müdürü İlker Peker, uygulamanın tüketiciler kadar üretici firmalar açısından da olumlu sonuçlar yaratacağını söyleyerek, "İpin ucu kaçmıştı. Herkes, ürünün üstüne köy sızması, taş baskı gibi ibareler yazmaya başlamıştı. O köy sızması da diğerleri şehir sızması mı?" dedi. Taş baskının artık hiç bir firma tarafından kullanılmadığını da savunan Peker, "Artık süzme işlemleri gelişmiş tesislerde yapılıyor. Taş baskı da ancak müzelerde var. Bazı firmalar, zeytini 15 günde kimyasallarla erken hasat ediyor, bu ürünün de üzerine ’doğal’ yazıyor. artık bu tip yanıltıcı ibareler kullanılamayacak. Haksız rekabetin önüne geçilecek" dedi.