’Elma dilimi’ yaradı, donmuş patates 55 milyon dolara çıktı

İZMİRLİ İşadamı Alpaslan Beşikçioğlu’nun Türk tüketicilerini ilk kez 27 yıl önce tanıştırdığı dondurulmuş patateste pazar, son beş yılda iki kat büyüyerek 55 milyon dolara ulaştı. Bunda da, parmak, elma dilimi, kroket, küp, oval ve tırtıklı gibi farklı damak tatlarına uygun ürün çeşitlemesine gidilmesiyle birlikte, ev tüketiminin yüzde 60’a ulaşması etkili oldu. Pazarın büyümesinin ardından, geçtiğimiz yıl ihracatla tanışan üretici firmalar, şimdi toplam üretimlerinin yüzde 20’sini Avrupa’ya satma planları yapıyor.

1930’LARA UZANIYOR: İlk olarak 1930’lu yıllarda Amerika’da üretimine başlanan, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından da Avrupa’da yaygınlaşan dondurulmuş patatesle Türk tüketicileri 1980 yılının ikinci yarısında tanıştı. McDonalds için Amerikan patates devi Simplot’la ortak üretim gerçekleştiren Alpaslan Beşikçioğlu’nun ardından Lambweston, Avico gibi uluslararası markalar da Türkiye’de üretim gerçekleştirdi. Ancak pazar şimdi Özgörkey, Kerevitaş, Sampa, Bolpat gibi firmaların hakimiyetine geçti. Böylece, fast food zincirlerine yönelik gerçekleştirilen üretim, ürün çeşitliliğinin artması ve ambalaj boyutlarının küçülmesiyle birlikte perakende satışa kaydı. Bunun sonucunda da pazar 57 bin tona ulaştı.

1.5-3 YTL ARASINDA: Arkadaşımız Ayşegül Akyarlı Güven’in yaptığı araştırmaya göre, dondurulmuş patates ambalajları 450 grama kadar düştü. Kilogramı 1.5 YTL ile 3 YTL arasında değişen fiyatlarla satılan bir kilo dondurulmuş patatesin hazırlanması için 2.5 kilo patates kullanılıyor. Çeşidine uygun olarak kesildikten sonra önce haşlanan bu patatesler ardından da kısa bir ön kızartma sürecinden geçiriliyor. Bu da dondurulmuş patatesin hem pişirme süresinin normal patatese göre 3’te bir oranında kısalmasını sağlıyor. Hem de patatesin çektiği yağ yüzde 40’a varan oranlarda azalıyor.

4 ÜRETİCİ KALDI: İthalatçı firmaların çekilmesiyle birlikte bugün pazarda faaliyet gösteren üretici firma sayısı 4’e düştü. Eurofrozen markasıyla faaliyet gösteren Bolpat Gıda’nın 22 bin tonluk üretim kapasitesiyle lider konumda olduğu pazarda Feast markasıyla faaliyet gösteren Özgörkey’in yıllık kapasitesi 17 bin tona ulaşıyor. Sanpa’nın yılda 10 bin ton üretim gerçekleştirdiği pazarda Süperfresh markasıyla faaliyet gösteren Kerevitaş’ın payı ise 8 bin ton oluyor. Pazarın yıllık ortalama büyümesi ise yüzde 25’e ulaşıyor.

PARMAK PATATES ÖNDE: Türk tüketicilerinin alışkanlıklarından kolay vazgeçemediği pazarda, en fazla talep parmak patateste oluşuyor. 9 milimetrelik parmak patatesin payı yüzde 60’ı bulurken, 6 milimetrelik ince parmak patates ise yüzde 10 pay alıyor. Parmak patateslerin ardından en fazla talep yüzde 8 ile elma dilimlerinde yoğunlaşıyor. Elma dilimini, tırtıklı, oval ve küp kesimliler ile kroketler izliyor. Ancak, en hızlı büyüyen segmenti, elma dilimi oluşturuyor.

İşçilerini bedava ev sahibi yaptı

TÜRKİYE’de ilk dondurulmuş patatesi üreten ve bir dönem patates kralı olarak anılan Alpaslan Beşikçioğlu, Torbalı’da bulunan fabrikasında McDonald’s için üretime başlamıştı. Patatesin yanı sıra kuru üzüm ve incir ihracatçısı da olan Alpaslan Beşikçioğlu, 1983 yılında vergi rekortmeni oldu. Çalışanlarına dağıttığı ücretsiz evler sayesinde, "işçi babası" sıfatını da elde etmişti. Bu da, Beşikçioğlu’nun, yanında çalışan işçileri için yüzme havuzlu evler yaptırmasından kaynaklanmıştı. Beşikçioğlu’nun yaşadığı finansal sorunlar yüzünden işleri bozuldu. Beşikçioğlu, dondurulmuş patates piyasasından çekilmek zorunda kaldı.

Dondurulmuş patates nasıl kızartılır

Feast markalı dondurulmuş patates üreten Özgörkey Gıda Sanayi’nin web sitesinde dondurulmuş patates kızartma teknikleri şöyle özetleniyor:

Fritöz yağ seviyesine kadar katı veya sıvı yağ ile doldurulur.

Isının kademeli olarak 100 dereceye ardından 150 dereceye ve son olarak da 180 dereceye ulaşması sağlanır.

Kızartma sepetinin üçte birlik kısmını dolduracak şekilde patates ürünü çözündürülmeden, dondurulmuş haliyle sepete doldurulur.

Kızartma işlemi başladıktan 10 saniye sonra sepet yağdan çıkartılarak hafifçe sallanır.

Tekrar yağın içerisine bırakılan dondurulmuş patatesler 180 derecede 3-4 dakika kızartılır.

Pişirmeyi öğrenemedik

TÜRKLERİN evlerde dondurulmuş patates hazırlamayı öğrenemediğini söyleyen Kerevitaş yetkilileri, "Türkiye’de genel eğilim patatesi önce eritip, sonra kızartmak yönünde oluyor. Ancak bu hem soğuk zincirin kırılmasına yol açıyor. Hem de patatesin daha fazla yağ çekmesine neden oluyor. Sağlıklı olması için patatesin buzluktan çıkartıldığı gibi tavaya atılması gerekiyor" dedi.

Avrupalı 20 kat fazla tüketiyor

AVRUPA’da dondurulmuş patates tüketiminin Türkiye’den 20 kat daha fazla olduğunu söyleyen Özgörkey Pazarlama Müdürü Gökben Uskuç, "AB ülkelerinde ortalama kişibaşı yıllık dondurulmuş patates tüketimi 20 kilo olurken, bu Türkiye’de 1 kilonun altında gerçekleşiyor. Ancak, Türkiye büyük büyüme potansiyeli taşıyor" dedi.

Hazır patatesin avantajları

Yüksek kuru madde oranı nedeniyle porsiyon fazlalığı sağlıyor.

Hızlı ve kolay hazırlanıyor. Enerjiden tasarruf sağlıyor.

Dondurulmuş patates hem yağda, hem fırında pişirilebiliyor.

Daha az yağda çekiyor.

Yıl boyunca aynı kalitede patates tüketmek mümkün oluyor.

Dondurulmuş gıda nasıl saklanmalı

Eksi 18 derecede derin dondurucularda çözündürülmeden saklanmalı.

Sadece kullanılması planlanan miktar poşetten çıkarılmalı. Geri kalanı hemen derin dondurucuya kaldırılmalı.

Çözülen ürünün bir daha dondurulmaması gerekiyor.

Kişi başına dondurulmuş patates tüketimi (kg.)

Türkiye:0.5

Amerika:52

Avrupa ortalaması:20